Zboża pod lupą - dlaczego należy je jeść?

Ziarna zbóż są najważniejszym źródłem węglowodanów, błonnika oraz wielu mikro- i makroelementów, dlatego powinny stanowić podstawę kaloryczną posiłków, zaopatrując nas w energię na wiele godzin.

Zboża tradycyjne - pszenica, żyto, jęczmień, owies i orkisz – zawierają niesłusznie owiany złą sławą gluten, który jest uznawany za sprawcę wielu schorzeń, takich jak niestrawność, wzdęcia, złe samopoczucie czy brak energii. Tymczasem w większości przypadków to nie wina glutenu, a składników, które występują wraz z nim
w produkcie. Eliminując żywność zawierającą gluten, czasem zbyt pochopnie, narażamy się na utratę wielu ważnych składników, które powinny znajdować się w naszej diecie.

Pszenica – zastrzyk młodości i nie tylko

To najpopularniejsze i jednocześnie najbardziej wartościowe zboże, dlatego sięgajmy po nie, jeśli nie ma przeciwwskazań. Pszenica dostarcza cennych witamin i składników mineralnych, które nie tylko działają przeciwutleniająco, ale także wspomagają pracę układu krążenia, wspierają mikroflorę jelitową i poprawiają samopoczucie. W jej ziarnach znajdują się duże pokłady skrobi i białka, a także ryboflawiny, niacyny i tiaminy. Cenne są także kiełki pszenicy – źródło witaminy E, nazywanej „witaminą młodości”. Ze względu na swój skład, pszenica ma zdolność oczyszczania i wzmacniania pracy wątroby, działa leczniczo przy bezsenności
i nerwicach oraz kojąco przy problemach związanych z menopauzą. Ponadto stymuluje wzrost i masę ciała, dlatego warto podawać ją dzieciom. Daje siłę i energię do działania, mimo tego, że nie zawiera wcale tak dużo tłuszczu. Opóźnia procesy starzenia, poprawia kondycję skóry włosów i paznokci oraz ma korzystny wpływ na płodność u kobiet i mężczyzn. W procesie przemiału pszenicy powstają kasza manna i kuskus, czyli produkty łatwostrawne, które polecane są zwłaszcza w okresie wzrostu i w zaburzeniach układu pokarmowego.

Żyto na poprawę pracy jelit

Główną jego zaletą jest wysoka zawartość błonnika, który wspomaga perystaltykę jelit oraz zapobiega chorobom układu pokarmowego i na długo zapewnia uczucie sytości. Oprócz błonnika, ziarna żyta zawierają też dużo witamin i mikroelementów. Na dodatek znajdujące się w nim żelazo, fluor i sód biorą udział w procesach mineralizacji kości oraz zachowania równowagi elektrolitowej. Ale to nie koniec zalet ziaren żyta – wspomagają też proces budowy tkanki mięśniowej, oczyszczają i odbudowują naczynia krwionośne. Zawarte w nich związki fitoestrogenów obniżają ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Żyto powszechnie wykorzystywane jest do produkcji pieczywa, otrębów i płatków.

Jęczmień – uniwersalne zboże

Jest niezwykle odżywczym zbożem, które warto włączyć do codziennej diety. Ze względu na wysoką zawartość błonnika, pomaga w procesach trawienia, a także w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu i glukozy we krwi. Jęczmień zawiera też spore ilości cennych składników odżywczych, do których zaliczamy selen, witaminy z grupy B, a także miedź, chrom, fosfor, magnez czy niacynę. Korzystnie wpływa na pracę śledziony, trzustki, żołądka i jelit. Posiada także spore ilości witaminy PP, niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania mózgu i układu nerwowego oraz uczestniczącej w syntezie hormonów płciowych. Ma także wiele innych zalet: wzmacnia układ nerwowy oraz serce, obniża poziom cholesterolu i jest doskonałym „lekiem” przeciwnowotworowym i przeciwwirusowym. W porównaniu do innych zbóż, zawiera mniejsze ilości tłuszczu, przez co jest mniej kaloryczny. Produktami najczęściej otrzymywanymi z jęczmienia są m.in. kasze, mąka oraz kiełki.

Owies – pogromca toksyn i bakterii

Oprócz dużej zawartości błonnika, białka, tłuszczu i żelaza, owies jest także dobrym źródłem beta karotenu, kwasu foliowego, witaminy E i witamin z grupy B (B1, B5 i B6), przez co stosowany jest w dietach wegańskiej i wegetariańskiej. Dostarcza także wielu ważnych pierwiastków (wapń, magnez, sód, potas, miedź) i cennych związków, np. luteiny. Lista zasług owsa jest znacznie dłuższa: poprawia pamięć i koncentrację, działa przeciwwirusowo, przeciwpasożytniczo i antybakteryjnie, zmniejsza stres i wzmaga potencję. Ponadto zapewnia siłę fizyczną i energię życiową. Polecany jest przy niedoczynności tarczycy. Ponadto przeciwdziała cukrzycy, ułatwia walkę z nadwagą, dobroczynnie działa na przewód pokarmowy i zwiększa odporność organizmu. Owies pomaga usuwać z organizmu szkodliwe substancje i jest niezastąpiony w leczeniu chorób wątroby. Z ziarna owsa produkuje się płatki, otręby, mąki, kasze, a także mieszanki zbożowo-owocowe typu musli.

Orkisz – źródło energii i dobrego samopoczucia

To jedna z odmian pszenicy, dostarczająca lekkostrawnych węglowodanów, białka, węglowodanów i błonnika. Orkisz zawiera witaminę A, witaminy z grupy B, witaminy E i K, a także błonnik, cukry, skrobie, sterole oraz cenne pierwiastki, takie jak cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Orkisz jest zbożem, które poprawia nastrój i „dba” o nasze zdrowie psychiczne. Obniża poziom cholesterolu we krwi. Ma właściwości ogrzewające i wzmacniające śledzionę oraz trzustkę, wykazuje także działanie krwiotwórcze i budujące mięśnie. Jest pomocny podczas zmęczenia, zapobiega zmniejszeniu wydolności organizmu. Może być stosowany przy alergiach, zaburzeniach przemiany wapnia, przy wzmożonej podatności na infekcje. Z tego wartościowego zboża powstaje wiele produktów, takich jak chleb, kawa, otręby, makaron, mąka i kasza.