Według definicji wstrząs anafilaktyczny jest gwałtownym i najgroźniejszym objawem klinicznym alergii o charakterze ogólnoustrojowym, prowadzi do obniżenia ciśnienia tętniczego.Cechy wstrząsu anafilaktycznego:
- nagły początek,
- objawy zagrażające życiu chorego,
- odwracalność objawów - pod wpływem leczenia a niekiedy samoistnie.
Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego:
Reakcje anafilaktyczne najczęściej mają podłoże alergiczne, mogą wystąpić w wyniku:
- ukąszenia przez owady i inne
- po zastosowaniu niektórych leków
- po wstrzyknięciu surowicy obcogatunkowej w celach leczniczych lub profilaktycznych (np. Polsce najczęściej surowicy przeciwtężcowej)
- po podaniu antybiotyku (zwłaszcza penicyliny)
- przy prowadzeniu leczenia odczulającego
- niekiedy po zjedzeniu niektórych pokarmów (np. orzechy, mak)
Pierwsza pomoc, gdy ma miejsce gwałtowna reakcja anafilaktyczna
- musi być udzielona bezzwłocznie - każda minuta się liczy - natychmiast wzywać pomoc lekarską, zabezpieczyć substancję podejrzaną o wywołanie reakcji anafilaktycznej
- ofiary nie pozostawiać bez intensywnej opieki - gdyż utrata przytomności może wystąpić nagle i niespodziewanie,
- lekiem z wyboru jest epinefryna (adrenalina), która musi być podana natychmiast - osoby podatne na występowanie anafilaksji nie powinny się rozstawać z zestawami pierwszej pomocy,
- z zawartością i sposobem posługiwania się zestawem powinna się zapoznać cała rodzina chorego
Leczenie
- ułożenie chorego w pozycji leżącej, uniesienie kończyn dolnych (umożliwia przetoczenie ok. 700 ml krwi)
- tlenoterapia aby utrzymać SpO2 > 95%
- w przypadku zaburzeń oddychania, obrzęku krtani czy tylnej ściany gardła bądź języka - intubacja - jeśli nie jest możliwa należy wykonać konikopunkcję igłową
- dostęp dożylny o rozmiarze minimum 18G - dwa na różnych kończynach (jeśli niemożliwe dostęp doszpikowy),
- adrenalina domięśniowo 0,3 - 0,5 mg roztwór 1:1000 w początkowej fazie anafilaksji, we wstrząsie dożylnie lub dotchawiczo (roztwór 1:10 000),
- płyny dożylnie szybką infuzją by uzupełnić łożysko naczyniowe (należy pamiętać, iż istotą hipotonii w anafilaksji nie jest hipowolemia)
- kortykosterydy - np. 5. Hydrocortison od 100 mg nawet powyżej 1 g i.v.
- inne leki (beta2-mimetyki w aerozolu, teofilina i.v., dopamina i.v.)
- leki przeciwhistaminowe - Phenazolinum 50 mg i.m. - protekcja przeciwhistaminowa (nie mają wpływu na farmakologiczne działanie histaminy i nie mogą odwrócić jej działania)
- w przypadku zatrzymania oddechu lub krążenia - resuscytacja
Warto znać przyczyny i p[pierwsze oznaki wstrząsu anafilaktycznego, gdyż każda sekunda jest ważna dla osoby, która doznała wstrząsu. Natychmiastowa pomoc jest na wagę życia i zdrowia.
www.zdrowie.fit.pl
