Jaskra zaliczana jest do cywilizacyjnych chorób społecznych. Szacuje się, że choruje na nią około 70 milionów ludzi na całym świecie. Po chorobach nowotworowych i chorobach układu krążenia ślepota jest obecnie trzecim w kolejności problemem ludzkości. 8 milionów ludzi na świecie całkowicie straciło wzrok z powodu późnego wykrycia jaskry.
Jak podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jaskra jest jedną z głównych przyczyn ślepoty. Badanie dna oka, ocena pola widzenia oraz pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego to proste badanie, które mogą uratować nasz wzrok.
Według statystyk w Polsce ok. 800 tys. osób choruje na jaskrę, to tyle ile mieszka w aglomeracji Wrocławskiej. Jednak zaledwie 65 tys. chorych jest świadomych choroby i znajduje się pod specjalistyczną opieką lekarską.
Jaskra jest schorzeniem oczu, które charakteryzuje się postępującym uszkodzeniem nerwu wzrokowego. Przez wiele lat potrafi się rozwijać bezobjawowo, następnie chory stopniowo traci pole widzenia. Wczesne rozpoznanie jaskry jest trudne, ponieważ u większości chorych (ok. 75%) początek choroby jest bezobjawowy, a ubytki w polu widzenia mogą być niezauważalne dla pacjenta.
Chory zauważa zmiany dopiero po utracie prawie 30% komórek zwojowych. Jaskry nie da się cofnąć ani całkowicie wyleczyć, chorobę można jednak spowolnić, a nawet zatrzymać.
Najczęściej wykrywa się ją przy rutynowym badaniu wzroku. Wówczas na leczenie jest mało czasu.
Jaskra to choroba oczu prowadząca do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki. A to w konsekwencji prowadzi do pogorszenia lub utraty wzroku.
Jaskra występuje w dwóch odmianach – z zamkniętym i otwartym kątem przesączenia.
Pierwszy z nich polega na tym, że płyn gromadzi się w oku, co powoduje wzrost ciśnienia i w rezultacie wywołuje ból. Drugi typ, występujący w 80% przypadków, nie wywołuje żadnych dolegliwości; jego wykrycie jest więc bardzo trudne.
Wśród objawów, które uznać należy za alarmujące wymienić można między innymi: ciągle zimne stopy i dłonie, a także częste bóle głowy. Jaskra może być również dziedziczna. Tak więc osoby, w których rodzinie wystąpiły osoby chore na jaskrę (szczególnie, gdy miało to miejsce w kręgu najbliższej rodziny) powinny udać się natychmiast do lekarza i stale monitorować stan swoich oczu. Wszyscy ci, którzy mają w rodzinie chorych na jaskrę, w 70% są zagrożeni tą chorobą.
Jak bronić się przed jaskrą?
Ważnym elementem profilaktyki zdrowia oczu jest już sama świadomość ryzyka zachorowania. Bardzo ważne jest również regularne badanie oczu. Należy pamiętać, by zadbać o prawidłowe oświetlenie miejsca, w którym przebywamy.
Szczególnie wówczas, gdy czytamy, gdyż kilka minut przy złym świetle bardzo męczy oczy. Ważna jest również ochrona oczu, gdy świeci słońce, warto wybierać okulary przeciwsłoneczne, które chronią przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB.
Pomocne w profilaktyce oczu będą również suplementy okulistyczne. Do rozwoju jaskry w olbrzymim stopniu przyczyniają się również używki – palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Chcąc długo cieszyć się dobrym wzrokiem, należy z nich zrezygnować.
Chorzy na jaskrę powinni unikać wszelkich sytuacji stresowych, ponadto nie stosować używek, to znaczy nie pić nawet słabej kawy naturalnej, ani tym bardziej mocnej herbaty, a także nie nosić szkieł przeciwsłonecznych.
Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie jaskry w jak najwcześniejszym stadium i systematyczne monitorowanie postępu choroby. Najważniejszym i najczęściej występującym czynnikiem jaskry jest podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Dlatego jego uregulowanie istotnie wpływa na obniżenie progresji zaniku nerwu wzrokowego i występowanie ubytków w polu widzenia. Celem leczenia jest osiągnięcie dla każdego chorego indywidualnego, nie zmieniającego się, docelowego ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Podstawą leczenia jest leczenie farmakologiczne. Niekiedy należy włączyć leczenie operacyjne, często w pierwszym rzucie są to przeciw-jaskrowe zabiegi laserowe. Wybór sposobu leczenia zależy od typu jaskry.
Jaskra jest chorobą na całe życie. Istotą i celem leczenia jaskry jest jej zatrzymanie, możliwie na jak najwcześniejszym etapie, zanim wystąpi duże uszkodzenie wzroku, którego nie da się już cofnąć. Można jednak zahamować jego postęp.
Mało kto zdaje sobie sprawę, że na jaskrę mogą zachorować zarówno starsi, jak i młodzi. Zwykło się czasami słyszeć zupełnie błędne, obiegowe opinie, jakoby pewne dolegliwości przynależne były jedynie ludziom w podeszłym wieku. Powinniśmy pamiętać, że choroba może nas złapać w każdej chwili, bez względu na nasz wiek. Zadbajmy o nasz wzrok już dziś.
Jaskra jest chorobą przewlekłą, której na obecnym poziomie wiedzy medycznej nie jesteśmy w stanie wyleczyć, a jedynie dążymy do zminimalizowania uszkodzeń narządu wzroku, które mogą powstać w jej wyniku. Polskie Towarzystwo Okulistyczne podkreśla, iż po 35. roku życia raz w roku powinniśmy zgłaszać się na kontrolne badania okulistyczne (badanie dna oka, ocena pola widzenia, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego).
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała jaskrę za chorobę cywilizacyjną. Na całym świecie na jaskrę choruje ok. 70 milionów osób, dlatego też choroba ta została uznana za problem ogólnoświatowy.
