- wrażenia: najprostszy proces poznawczy polegający na odzwierciedlaniu cech przedmiotów i zjawisk rzeczywistych,
- spostrzeżenia: b. złożony proces poznawczy polegający na poznaniu przedmiotów i zjawisk rzeczywistych jako całość,
- wyobrażenia: proces polegający na odtwarzaniu lub tworzeniu obrazów, przedmiotów lub zjawisk przekształconych, powstaje w wyniku aktywacji śladów pamięciowych,
- myślenie: proces poznawczy pośredniego i uogólnionego odzwierciedlenia rzeczywistości, wew. czynność operowania i przekształcania informacji,
-pamięć,
-uwaga.
Wrażenie – prosty proces psychiczny o charakterze poznawczym powstający pod wpływem działania elementarnych bodźców na receptory jednego rodzaju, odzwierciedla pojedyncze cechy bodźca (jasność, kolor, głośność, siła dotyku).
Bodziec – takie zdarzenie środowisku fizycznym organizmu, na które organizm potrafi zareagować w sposób specyficzny, związany jest z dopływem energii.
Receptor – typ komórki nerwowej wyspecjalizowanej w odbiorze bodźców fizycznych lub chemicznych i w przekształcaniu ich energii na impulsy nerwowe (transdukcja).
Spostrzeganie – proces poznawczy polegający na odzwierciedleniu złożonych bodźców (przedmiotów i zjawisk) oddziałujących na narządy zmysłów, doświadczanie złożonej charakterystyki bodźców. Zachodzi wówczas, gdy dokonuje się organizacja i interpretacja danych zmysłowych. Aby jakiekolwiek spostrzeżenie było możliwe, nie wystarczy pobudzenie analizatora, bodziec musi pozostawić ślad w buforze sensorycznym (pamięć sensoryczna, ultrakrótka, ikoniczna, echoiczna), który przechowuje w bardzo krótkim czasie (ok. 0,5 s) pełny obraz spostrzeganego bodźca.
[-------]
W podmiocie powstają struktury poznawcze – powstaje mapa poznawcza – umysłowa reprezentacja pozwalająca na orientację w otoczeniu. W spostrzeganie są zaangażowane procesy umysłowe (pamięć i myślenie), które organizują rzeczywistość.
Znaczenie procesów myślenia i rolę wcześniejszego doświadczenia widać
w wielu złudzeniach percepcyjnych.
Percepcja to twórczy proces polegający na aktywnym odbiorze, analizie i interpretacji zjawisk zmysłowych. Doświadczanie i rozpoznawanie przedmiotów w otaczającym środowisku, polegające na interpretacji sensorycznej w kontekście posiadanej wiedzy zakodowanej w pamięci.
Percepcja
Percepcja - rozpoznanie bodźca, recepcja- rozpoznanie bierne, detekcja- poprzez aktywność człowieka. Bodźce odbierane są przez receptory, które są początkiem łuku odruchowego. Analizator składa się z receptora nerwu i ośrodka nerwowego. Analizatory: trawienie, oddychanie, ból (internanalizatory), dotyk, smak, węch (eksteroanalizatory). Bodźce: podprogowe, progowe, nadprożowe.
Uwaga
Funkcja psychiczna polegająca na selektywnym dysponowaniu energią psychiczną. Mechanizm redukcji nadmiaru informacji. Uwaga to nie świadomość. Pole uwagi jest szersze od pola świadomości. Możliwe jest aktywne przetwarzanie informacji na poziomie przedświadomym.
Funkcje uwagi
selektywność– zdolność do wyboru jednego bodźca, źródła stymulacji lub ciągu myśli, kosztem innych;
czujność – zdolność do długotrwałego oczekiwania na pojawienie się ściśle określonego bodźca (sygnału) a ignorowania pozostałych bodźców (szumu);
przeszukiwanie – aktywne, systematyczne badanie pola percepcyjnego w celu wykrycia obiektów spełniających kryterium;
kontrola czynności jednoczesnych – jednoczesne wykonywanie czynności prostych lub zautomatyzowanych.
Teorie wczesnej selekcji – przyjęcie informacji ważnej a odrzucenie zbędnej dokonuje się na wczesnych etapach przetwarzania informacji, kryterium są sensoryczne właściwości bodźca;
Teorie późnej selekcji – wybór i odrzucenie informacji dokonuje się na późnych etapach przetwarzania, kryterium jest znaczenie.
Funkcja procesów poznawczych
Jest to zdolność organizowania otaczającej rzeczywistości, poprzez nadanie ciągłości i spójność kalejdoskopowemu wejściu sensorycznemu i sensownej jedność odrębnym elementom, umożliwiając zorganizowanie i ukierunkowanie naszego zachowania. Dzięki procesom – widzimy, czujemy…
Wrażliwość Zzmysłów – zmienność natury progów zmysłowych
Próg różnicy to najmniejsza wyczuwalna różnica pomiędzy dwoma bodźcami, spostrzeżonymi tymi samymi narządami zmysłowymi.
Wrażliwość Zmysłów
Próg absolutny jest siłą bodźca wystarczającą do zarejestrowania go przez człowieka w 50% wszystkich przypadków.
Wartość progowa to wartość, która musi być osiągnięta aby mogła być przekazana zgodnie z zasadą „wszystko albo nic”.
Spostrzeganie
Spostrzeżenia – procesy, które wybierają, porządkują i interpretują informacje pochodzące z narządów zmysłów.
[-------]
Pamięć sensoryczna
(bufor sensoryczny) – aby możliwe było spostrzeżenia nie wystarczy pobudzić analizator zmysłowy, musi pozostać ślad działającego bodźca w buforze sensorycznym. Bufor przechowuje około 300 milisekund pełen obraz spostrzeżonego bodźca.
Uwaga
Jakie procesy wpływają na spostrzeganie? W jaki sposób informacje są eliminowane bądź wybierane ?
Decydującą rolę odgrywa tutaj uwaga.
Uwaga to proces określający, które informacje zostaną wybrane do dalszego przetwarzania.
Uwaga sprawia, że wrażenia pochodzące z narządów zmysłów mogą być zarówno przekazywane dalej jak i odrzucane.
Funkcje uwagi
1.Selektywność – to zdolność do wyboru jednego bodźca, kosztem innych
Efekt Stroopa
Czerwony
Efekt coctail party
2. Czujność – jest to zdolność do długotrwałego oczekiwania na pojawienie się określonego bodźca, zwanego sygnałem, a ignorowanie pozostałych bodźców zwanych szumem.
3. Poszukiwanie - jest to aktywny proces, polegający na badaniu pola percepcyjnego, w celu wykrycia obiektów spełniających założone kryterium.
Uwaga - Aby przyciągnąć naszą uwagę należy dostarczać jednostce bodźców o szczególnej intensywności lub wielkości
www.fit.pl
