Nieumiejętnie rozpoczęta przygoda ze sportem może skończyć się kontuzją. Jak temu zapobiegać?
Często dzieje się tak z powodu braku świadomości własnego ciała i potrzeb. Kiedy rozpoczynamy przygodę ze sportem mamy tendencję do trenowania zbyt dużo, ze zbyt dużymi obciążeniami. Chcemy w krótkim czasie osiągnąć maksymalny rezultat, a to szybka droga do przetrenowania. Ważne jest też zastosowanie profesjonalnej rozgrzewki i ćwiczeń dedykowanych do danej dyscypliny sportu. Do sportu trzeba podchodzić ostrożnie, zwracając uwagę na wiele czynników.
Organizm osoby regularnie lub wyczynowo uprawiającej sport jest narażony na wiele zagrożeń, których powinniśmy obawiać się najbardziej?
Zbyt intensywny objętościowo i ilościowo trening może spowodować wiele negatywnych skutków ubocznych. Począwszy od ogólnego osłabienia, rozbicia, spowolnienia reakcji, braku skupienia i zmniejszenia ogólnej wydajności. Do tego dochodzi również spadek odporności organizmu, a co za tym idzie, większa podatność na choroby. Pojawia się niedobór substancji odżywczych, w tym regulatorowych, jak i mineralnych na czele z elektrolitami, zaburzona równowaga-kwasowo zasadowa oraz zakwaszenie organizmu. To wszystko może być wynikiem przemęczenia, a niekiedy wręcz całkowitego wycieńczenia organizmu.
Również nadmierna eksploatacja stawów może również zakończyć się kontuzją. Mięśnie potrzebują czasu na odpoczynek, podczas którego zarówno się regenerują, jak i rosną. Wniosek z tego jest taki, że więcej nie znaczy lepiej, a najważniejsza jest proporcja treningu do wypoczynku i odpowiedniej diety. Harmonia tych elementów zapewni nam optymalny efekt naszych wysiłków.
Jakie są największe przeszkody w osiąganiu optymalnych wyników przez sportowców?
Stanowczo brak równowagi między poszczególnymi elementami treningu, z których jednym jest wypoczynek. Brak snu może zaszkodzić najsilniejszemu organizmowi. Poza tym elementów jest wiele, może to być źle dobrany do konkretnej osoby trening, brak konsekwencji, presja otoczenia i skupienie się wyłącznie na poprawie wyniku. Niebanalne znaczenie mają też kontuzje, urazy, czy zwykłe wypalenie.
Ile czasu potrzebujemy od momentu rozpoczęcia przygody z danym sportem do osiągnięcia naszych najlepszych wyników i jak bardzo zależą one od wieku?
Wśród sportowców trenerów i badaczy zdania są podzielone. Jedni uważają, że talent to główny autor sukcesu a inni, że ćwiczenia i ich długa powtarzalność.
Prawda jest taka, że zwolennicy obu stanowisk mają rację. Zarówno pewne predyspozycje sportowca, jak i powtarzalność ćwiczeń prowadzą do zwiększenia naszych możliwości i ewentualnego sukcesu. Jeżeli chodzi o wydolność oraz wytrzymałość to genetyczne uwarunkowania są dużą podstawą do tego, co możemy osiągnąć Jednocześnie uczeni i badacze udowodnili, że jeżeli zrobimy 10 000 godzin powtórzeń, to stajemy się mistrzami biegłości w danej dziedzinie. Kluczem do osiągnięcia sukcesu jest też spersonalizowany plan treningowy.
Jak powinien wyglądać powrót po kontuzji? Nad czym możemy pracować od samego początku?
Najważniejsza jest stała kontrola lekarska oraz regularna praca z rehabilitantem. Pod względem psychologicznym musimy osiągnąć odpowiednią motywację do działania. Jest kilka zasad, które w tym pomagają:
- ustanowienie celów krótkoterminowych, docenienie każdego najmniejszego postępu i kroku w rehabilitacji;
- poczucie, że to od naszej pracy zależy, ile zrobimy dla siebie;
- umiejętność wychodzenia poza strefę komfortu, aby przepracować trudniejsze zadania;
- nieskupianie się na presji czasu;
- zaradność i poczucie, że jesteśmy w stanie stawić czoła przeciwnościom.
Czy presja, chociażby poprawy wyniku to dobry, czy zły motywator?
Dla niektórych presja to motywator, akumulator dodający siły, dla niektórych presja to stresogenny czynnik blokujący siłę i motywację. Ważne jest, abyśmy to my mieli kontrolę nad presją, ona jest nieunikniona, jest stałym czynnikiem pojawiającym się od początku rozpoczęcia przygody ze sportem. Wiek sportowca i jego dojrzałość emocjonalna również odgrywa ważną rolę, w jaki sposób przyjmujemy wewnętrzne czy zewnętrzne naciski.
Uprawiając sport na wysokim poziomie w pewnym momencie coraz trudniej o wymarzony wynik? Co jest tego przyczyną?
Uprawiając sport na wysokim poziomie, w pewnym momencie dochodzimy do etapu, gdzie każda poprawa wyniku jest coraz trudniejsza. Ma na to wpływ kilka czynników. Jeden z nich to zbyt mocny trening, po którym brakuje nam regeneracji, drugi to oczekiwania zarówno otoczenia, jak i nasze własne, które skutkują silnym stresem i napięciem. W takich momentach dobrze jest skonsultować się z psychologiem sportowym, który oceni sytuację racjonalnie.
Jeśli uprawiamy sport regularnie i na wysokim poziomie, prędzej czy później dopada nas wypalenie sportowe? Jak z nim walczyć?
Wypalenie sportowe to nic innego jak przemęczenie. Różni się od przetrenowania tym, że w wypaleniu tracimy motywacje i sens tego, co robimy. Aby temu zapobiec, musimy znaleźć równowagę pomiędzy dietą, treningiem a odpoczynkiem oraz dodatkowo pilnować, żeby sport był nie tylko ciągłą walką, ale przede wszystkim dawał nam dużo szczęścia.
