Leondardo da Vinci i rower. Ile w tym prawdy?
W 1997 roku Carlo Pedretti, znany historyk sztuki z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles stwierdził, że gdy badał rękopis, były w nim dwa koła i parę krzywych linii. Najprawdopodobniej fałszerz, możliwe, że jeden z zakonników konserwujących szkic, dorysował parę szczegółów tak, żeby rysunek bardziej przypominał współczesny rower.
Nie wiadomo jak było na prawdę, Jesteśmy pewni za to, iż Leonardo da Vinci wymyślił m.in. łożysko kulkowe i napęd łańcuchowy.
Początki roweru
W 1816 roku Drais de Sauerbrun (1785-1851) zbudował pierwszą maszynę dwukołową. Ten prymitywny wehikuł został nazwany przez barona Laufsmachine (bieg maszyna), a później od jego nazwiska Draisine (drezyna). Pojazd ten był wprowadzany w ruch przez ludzkie mięśnie - człowiek odpychał się nogami od podłoża. Oryginał zachował się do dziś, można go oglądać w muzeum miejskim w Karlsruhe. Ważył on około 45 kg i rozwijał prędkość około 10 km/h. Później zmniejszono wagę do 20 kg i prędkość maksymalna wynosiła około 15 km/h.
Von Drais opatentował drezynę w Niemczech, tam też rozwijało się jej zaawansowanie techniczne. Udoskonalił swój pojazd m.in. o uruchamiany linką hamulec, wyścielane siodło o regulowanej wysokości i licznik odległości (około 1825 roku).
W 1819 roku W. K. Clarkson opatentował drezynę w USA. Dwa lata później szaleństwo to wygasło kompletnie.
No dobrze, ale co dalej z prawdziwym rowerem?
W 1839 roku rower z pierwszym układem napędowym został zaprojektowany przez 26-letniego kowala Kirkpatricka Macmillana. Jego prace nad tym projektem trwały około 4 lata (opłacało się). Rower ten ważył mniej niż drezyna, mimo iż koła miał okute żelazem.
Ostatni egzemplarz wyprodukowany przez Macmilliana padł niestety pastwą płomieni. Teraz możemy oglądać najstarszą rekonstrukcję takiego roweru wykonaną w 1845 roku przez Gavina Dalzella, w Science Museum w Londynie.
Mechanizm w tych rowerach był bardzo podobny do mechanizmu w lokomotywach. Pojazd ten rozwijał prędkość nawet do 15 km/h, jego przeciętna prędkość zależała od warunków klimatycznych i terenowych, na ogół jednak 13 km/h.
Pierwszy rower z pedałami
W 1861 wyprodukowano dwa pierwsze wehikuły z mechanizmem zwanym współcześnie pedałami. Zaprojektowane były najprawdopodobniej przez Pierre Lallementa, który pracował w fabryce Michaux (tu najprawdopodobniej produkowano rowery z pedałami).
Pierwszy model ważył około 50 kg, później zredukowano masę o ponad połowę. Pojazdem było ciężko kierować. Taki rower rozwijał prędkość 10 km/h.
Bicykl z wielkim kołem
W 1870 roku James Starley (ojciec przemysłu rowerowego) zbudował bicykl z wielkim przednim kołem.
Pierwszy model o nazwie „Ariel” (około 23 kg, 48. calowe przednie koło, 22. calowe tylne koło). Przeciętna prędkość takiego pojazdu wynosiła 20 km/h. Takie rowery zostały później nazwane „welocypedami”, najmniej ważący rower tego typu miał około 9 kg.
Starley po jakimś czasie skonstruował przekładkę, dzięki której jeden obrót korby powodował dwa obroty koła.
Tego typu rowery nie miały hamulców, albo hamulce nie dawały sobie rady przy dużych prędkościach. Poza tym bardzo popularnym było tzw. OTB - czyli lot przez kierownice. Bardzo często takie wypadki kończyły się zgonem lub też połamanymi kończynami.
W 1873 roku Harry John zaprojektował system, dzięki któremu można było podwyższyć wydajność mięśni ludzkich, a co za tym idzie prędkość.
Dwa równe koła
Pierwszy rower z tym systemem „Sussex Dwarf” posiadał dwa równe koła, z których przednie było napędzane za pośrednictwem łańcucha.
W 1879 roku ten sam człowiek zaprojektował model „Bicyclette”, w tym modelu tylne koło napędzało rower. Było to bardzo ważne ogniwo rozwoju rowerów.
W 1885 roku bratanek Jamesa - John Kemp Starley, opracował serię rowerów „bezpiecznych”. Ten typ rowerów bił wszelkie rekordy popularności.
W 1888 roku John Dunlop opracował nowego typu opony, a mianowicie opony pneumatyczne.
Jeszcze jednym ważnym czynnikiem było wprowadzenie możliwości „zmiany biegów” tzw. przerzutki w roku 1902.
Od początku XX wieku idea rowerów zasadniczo się nie zmienia. Wprowadza się coraz to nowsze techniki dla osprzętu. Ramy są robione by ważyły jak najmniej i by były jak najtwardsze. I praktycznie przypominały już rowery znane nam obecnie.
Oto ile przeszedł rower, by stać się takim jak dziś. Fascynujące, prawda?
