Ontogeneza – jest to rozwój organizmów jednostkowych w toku życia. Dzieli się ją na kilka okresów:
- noworodek;
- niemowlęcie;
- okres poniemowlęcy;
- przedszkolny;
- młodszy wiek szkolny;
- pokwitania;
- młodzieńczy;
- dojrzałości;
- starości.
Sprostanie wymaganiom nauczyciela prowadzi do ”wyrobienia” modelu ucznia według danego nauczyciela. Większym problemem jest fakt kilku takich nauczycieli. Dziecko przestaje być sobą, zmienia swój sposób myślenia w zależności od zajęć, przyjmuje osobowość o wielu twarzach. Niezgodność poglądów tych twarzy stanowi poważny problem w późniejszym czasie, gdzie wypowiadane przemyślenia kłócą się ze sobą, co dalej odbija się na psychice dziecka. Jak wiemy psychika człowieka może być ”mostem” w naszym życiu, jednakże może również doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Dziecko stara się sprostać postawionym oczekiwaniom aby uniknąć nieprzyjemności związanych ze szkołą, a co za tym idzie z rodzicami, nauczycielami – ta tendencja jest częściej zauważalna wśród chłopców niż wśród dziewczynek, gdyż są oni mniej obowiązkowi. Chęć podołania temu nierzadko wiąże się z ”kombinowaniem”, ”cwaniactwem”, co może mieć wpływ na dalsze życie. Bywa, że dzieci dążą do sprostania tymże oczekiwaniom, ponieważ zdają sobie sprawę z pozytywnych aspektów nauki na przyszłość. Aspekt ten jest o tyle kłopotliwy dla dzieci z tego okresu, że nie mają one jeszcze rozwiniętego myślenia czasowego, nie łączą przeszłości z teraźniejszością i przyszłością.
W takim stanie ciągłego stresu – niepewności, nie ma odpowiednich warunków do prawidłowego rozwoju co może być przyczyną różnych komplikacji, opóźniony okres dojrzewania, nieodpowiednie rozwinięcie lub zahamowanie rozrostu kości, mięśni, problemy wewnątrz- ustrojowe to najkrótsze ujęcie możliwych nieprawidłowości związanych z rozpoczęciem nauki w szkole podstawowej. Nie można jednakże zapominać o bardzo ważnym, pozytywnym wpływie rozpoczęcia nauki jakim jest rozwój umysłowy dziecka.
Młodszy wiek szkolny to etap rozwoju w którym po dostosowaniu się organizmu do przemian, jak „np zmiany uzębienia mlecznego na stałe, zaniknięciu dziecięcych cech budowy i funkcji, dziecko zaczyna coraz bardziej upodabniać się w wyglądzie, ruchach i w zachowaniu do dorosłego” (Przewęda 1973, s. 60). Zaczynają się tworzyć wyraźne różnice w budowie ciała między dziewczętami, a chłopcami (tzw. dymorfizm płciowy). U chłopców rozrasta się obręb barkowy, zaś u dziewczynek miedniczy. Wraz z widocznymi zmianami somatycznymi idą w parze harmonia oraz kształtowanie nawyków ruchowych.
[-------]
”Okres ten, (...) charakteryzuje niezwykła łatwość uczenia się ruchów, nawet o skomplikowanej strukturze” (Szopa, Mleczko, Żak 1996; ”Podstawy antropomotoryki”, s.63). Okres ten charakteryzuje również coraz większa precyzja ruchów ręką. Wytrwałość, lekkość przyswajania nowych ruchów, chęć współzawodnictwa, osiągania sukcesów, sprawia, że dzieci w tym wieku często wybierają dyscyplinę sportową, którą chciałyby trenować a i trenerzy dokonują wstępnego naboru podopiecznych z tego okresu do swoich specjalności.
„Około 9- 10 roku życia rośnie również zdolność koncentracji, co sprzyja kształtowaniu się (...) ruchów na wysokim poziomie jakościowym: oszczędnych, dokładnych i bez przyruchów; w połączeniu z dalszym rozwojem ruchów typu lokomocyjnego i sportowego (...) wraz z postępującą intelektualizacją czynności (...) doprowadza to do osiągnięcia stanu nazywanego przez większość autorów etapem DZIECKA DOSKONAŁEGO lub drugim APOGEUM MOTORYCZNYM” (Szopa, Mleczko, Żak; 1996 s.63) (”pierwszym apogeum motoryczności” lub ”złotym okresem motoryczności” przyjęło się traktować wiek około 6 roku życia). Można z tego wywnioskować, że dzieci, zwłaszcza w tym okresie, powinny być pod ścisłą obserwacją ruchową specjalisty, czyli nauczyciela wychowania fizycznego, który mógłby poprowadzić, tak zaniedbaną przez nauczycieli wczesnoszkolnych, motorykę dzieci. Rezultaty użycia nieodpowiednich środków dydaktycznych (m. in. motywacji) widzimy w czasie późniejszym, kiedy to młodzież wykazuje brak chęci nawet do najmniejszej aktywności ruchowej, do ćwiczeń, kiedy ruchy tychże młodych ludzi są tak chaotyczne, bez jakiejkolwiek harmonii, płynności.
Warto pamiętać, że człowiek w tym wieku jest bardzo podatny na różnego typu uwagi, będąc pod stałym nadzorem odpowiedzialnego rodzica będzie się starał być obowiązkowy. To prawni opiekunowie (którymi są najczęściej rodzice) mogą mieć największy wpływ na swoich podopiecznych, pod warunkiem, że będą chcieli mieć wpływ.
Młodszy wiek szkolny to etap rozwoju ludzkiego dziecka, który odpowiednio ukierunkowany może przyczynić się do dalszego prawidłowego rozwoju. „W zależności od nawyków przyjętych w tym okresie, taką przyjmiemy postawę w okresie późniejszym” (A. Malinowski 1987, s.29). Jako dorośli pamiętajmy o tym, NIE ZAWIEDŹMY ANI SIEBIE ANI NASZYCH PODOPIECZNYCH.U dzieci znajdującym się w okresie młodszego wieku szkolnego sprawniej zaczynają pracować wszelkie narządy jak serce, płuca, a i układy zaczynają efektywniej i harmonijniej funkcjonować, co dalej przejawia się w zachowaniu dziecka. Dzięki tak młodemu uporządkowaniu w organizmie, możemy powiedzieć, iż okres wczesnoszkolny wykazuje się najwyższą odpornością organizmu! To zaś pozwala wnioskować, iż organizm takiego człowieka przygotowany jest na kolejny, trudny okres - dojrzewanie.
