Dieta na stłuszczoną wątrobę

Dieta na stłuszczoną wątrobę – spis treści:

1. Czym jest stłuszczenie wątroby?
2. Przyczyny stłuszczenia wątroby
3. Regeneracja wątroby – czy jest możliwa?
4. Dieta wątrobowa – co jeść, a czego unikać?
5. Dieta wątrobowa – jak powinna wyglądać? Jadłospis, przepisy
6. Co oprócz diety – suplementy na regenerację wątroby

Czym jest stłuszczenie wątroby?

O stłuszczeniu wątroby mówimy wówczas, gdy otłuszczona jest więcej niż połowa komórek wątrobowych lub gdy tłuszcz skumulowany w wątrobie przekracza 5% całej masy tego narządu. W większości w wątrobie odkładają się trójglicerydy, ale mogą to być także inne związki lipidowe takie jak: estry cholesterolu, fosfatydy, czy też sfingozyny. Do stłuszczenia wątroby bardzo często dochodzi w wyniku nadużywania alkoholu. Wówczas mówimy o alkoholowym stłuszczeniu wątroby. Schorzenie to może jednak wynikać też z innych przyczyn np. otyłości, czy zespołu metabolicznego, wówczas określane jest jako niealkoholowe stłuszczenie wątroby.

Przyczyny stłuszczenia wątroby

Główną przyczyną stłuszczenia wątroby jest nadmierne spożycie alkoholu. Na drugim miejscu plasuje się zbyt duża masa ciała, insulinooporność oraz cukrzyca. Kolejnymi przyczynami decydującymi o otłuszczeniu wątroby są: leki, zakażenie wirusem hepatitis C, toksyny, zmiany anatomiczne jelita cienkiego takie jak np. uchyłkowatość jelita, nieprawidłowe odżywianie, choroby metaboliczne np. choroba Wilsona, lipodystrofie.

Regeneracja wątroby – czy jest możliwa?

Wątroba to taki narząd, który bardzo łatwo się regeneruje, o ile stworzy mu się do tego dogodne warunki. Głównym warunkiem uzdrowienia wątroby w przypadku alkoholowego stłuszczenia wątroby jest odstawienie alkoholu. W przypadku zaś niealkoholowego stłuszczenia – wprowadzenie odpowiedniej diety oraz aktywności fizycznej. Ważne jest też, aby wyeliminować wszystkie inne źródła, które prowadzą do gromadzenia się tłuszczu w wątrobie np. przy wahaniach insuliny konieczne jest wyrównanie jej poziomu w organizmie. W wielu przypadkach korzystnie podziała też suplementacja, szczególnie jeśli włączy się probiotyki, ostropest, jak również fosfolipidy. Te ostatnie mają szczególne znaczenie dla nadwyrężonej wątroby, gdyż pomagają jej szybciej się regenerować i obniżają poziom stłuszczenia.

Dieta wątrobowa – co jeść, a czego unikać?

Dieta zalecana przy stłuszczeniu wątroby to przede wszystkim dieta niskotłuszczowa z ograniczeniem nasyconych kwasów tłuszczowych. Z tego względu powinno się w niej znaleźć chude mięso, odtłuszczony nabiał, potrawy gotowane na parze lub pieczone (rezygnujemy ze smażenia). O diecie typu fast food, składającej się z frytek, hamburgerów, kiełbasek, czy pizzy należy całkowicie zapomnieć. Nie dość bowiem, że przesycona jest zbyt dużą ilością nasyconych, niezdrowych kwasów tłuszczowych, to w dodatku nie posiada prawie w ogóle witamin. Mimo ograniczenia podaży tłuszczu, nie należy ich całkowicie eliminować z diety. Dieta wątrobowa zakłada bowiem dostarczanie ich w niewielkiej ilości w postaci masła, czy lekkiej śmietanki, jak również w postaci olejów roślinnych, które są źródłem niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych. Najbardziej cenne dla organizmu będą tu produkty z zawartością kwasów omega-3 (morskie ryby, czy też olej lniany), które wspomogą redukcję tłuszczu w wątrobie i jednocześnie poprawią wrażliwość na insulinę.

Dieta wątrobowa to również taki sposób odżywiania, w którym ograniczona jest podaż fruktozy. A to z tego względu, że zwiększa ona ryzyko rozwoju insulinooporności, hipertriglicerydemii, jak również sprzyja otyłości. Fruktoza jest to cukier prosty, który występuje zarówno w owocach, jak i w miodzie. Ze względu na to, że jest ona słodsza niż sacharoza, wykorzystuje się ją bardzo często przy produkcji soków owocowych, lodów, galaretek i innych słodyczy. Problem leży w tym, że metabolizm fruktozy w wątrobie przebiega odmiennie niż glukozy. Omija bowiem ważny szlak metaboliczny, co skutkuje w rezultacie tym, że obniża się wrażliwość organizmu na insulinę, a jednocześnie doprowadza to do stłuszczenia wątroby (jeśli fruktozę spożywa się w nadmiarze).

Dieta na stłuszczoną wątrobę powinna, tak jak w przypadku każdej diety wątrobowej, zawierać odpowiednią ilość białka, które jest niezbędne do regeneracji hepatocytów. Zaleca się więc, by spożywać 1 g białka na 1 kg masy ciała, co oznacza, że osoba, która waży 65 kg może zjeść w ciągu dnia 65 g białka. Jest to równoznaczne ze zjedzeniem 150 g mięsa z kurczaka bez skóry, szklanki jogurtu naturalnego oraz 125 g chudego twarogu. Jeśli zaś chodzi o węglowodany, nie powinno się przekraczać ilości 300-400 g dziennie, w tym większość powinny stanowić kasze, ziemniaki, a węglowodany proste, czyli dżem, cukier, słodycze powinny zostać ograniczone do 50 g na dobę.

Dieta wątrobowa – jak powinna wyglądać? Jadłospis, przepisy

Podstawową zasadą przy komponowaniu diety wątrobowej jest ograniczenie podaży kalorii, dzięki czemu zmniejszona może zostać masa ciała. Redukcja wagi ma doprowadzić nie tyle do ogólnego schudnięcia, ile do zmniejszenia obwodu talii, które będzie widoczną oznaką zredukowania ilości trzewnej tkanki tłuszczowej. A to właśnie ta tkanka bierze aktywny udział w dostarczaniu wątrobie kwasów tłuszczowych, czego konsekwencją jest stłuszczenie wątroby. Zazwyczaj przyjmuje się, że dieta redukcyjna przy stłuszczeniu wątroby powinna wynosić 1400-1500 kcal dla mężczyzn oraz 1200 kcal dla kobiet.

Dieta wątrobowa – jadłospis

Przykładowy jadłospis osoby pozostającej na diecie wątrobowej powinien wyglądać następująco:

Śniadanie:

2 kromki chleba z 2 łyżeczkami masła, 2 plastry szynki z indyka, 2 liście sałaty, 1 ogórek, herbata bez cukru.

Drugie śniadanie:

1 kromka chleba z płaską łyżeczką masła, chudy twaróg (60 g) wymieszany z 1 łyżką jogurtu naturalnego, 3 łyżkami szczypiorku oraz 3 rzodkiewkami np. startymi na tarce. Do tego do przegryzienia może być pomarańcza, a do picia herbata zielona bez cukru.

Obiad:

mały talerz zupy pomidorowej z makaronem, zabielonej niskotłuszczowym mlekiem. Do tego ziemniaki gotowane, pulpety z cielęciny, surówka z porów i woda mineralna do picia.

Podwieczorek: 200 g maślanki (0,5% ) tłuszczu oraz gruszka.

Kolacja: gotowana cieciorka z brokułami, czosnkiem, cebulą, niewielką ilością oleju rzepakowego oraz 1 szklanka soku z buraków.

Reszta przykładowych jadłospisów przy diecie wątrobowej jest dostępna pod adresem: http://essentiale.pl/dieta-watrobowa.

Dieta wątrobowa - przepisy

Przykładowy przepis na obiad w diecie wątrobowej to: pieczone ziemniaki ze skórką z dodatkiem twarożku. Ziemniaków nie obieramy, tylko myjemy dokładnie ze skórką pod bieżącą wodą. Następnie gotujemy, a po ugotowaniu obieramy, kroimy na połówki i solimy. Do tego przygotowujemy w miseczce chudy twaróg rozrobiony z jogurtem, do tego dodajemy starty na tarce ogórek, koperek i już mamy gotowe, smaczne i niskokaloryczne danie.

Przykładowy przepis na podwieczorek to z kolei propozycja na pieczone jabłko. W jabłku należy wydrążyć gniazdo nasienne od góry, a w miejscu wydrążenia wsypać cynamon i dodać odrobinkę miodu lub cukru. Upiec w piekarniku w temp. około 170 stopni Celsjusza.

Co oprócz diety – suplementy na regenerację wątroby

Niektóre składniki żywności, które występują w postaci suplementów, mogą mieć korzystny wpływa na proces odnowy w przypadku stłuszczenia wątroby. Należą do nich m.in. witamina C oraz E, które są antyoksydantami i pozwalają na szybszą regenerację komórek. Ponadto do niezwykle pożądanych składników żywności, które warto wprowadzić w formie suplementów, należą: fosfolipidy, probiotyki, jak również wyciągi z ziół i roślin np. z ostropestu, czy dziurawca.

Fosfolipidy

Fosfolipidy to związki chemiczne, które wchodzą w skład błon komórkowych. Zapewniają one szczelność tych błon. Dzięki nim komórka wpuszcza do siebie tylko te substancje, które jej służą, a nie dopuszcza do siebie szkodliwych substancji. Kiedy wątroba choruje, dochodzi do zaburzeń w hepatocytach (komórkach wątroby). Aby więc mogła się lepiej i szybciej zregenerować, potrzebuje fosfolipidów. Dzięki nim zahamowany zostaje np. proces włóknienia - co zmniejsza ryzyko marskości wątroby; jak również ułatwiony zostaje transport cholesterolu, co zmniejsza otłuszczenie wątroby. Po fosfolipidy warto sięgać nie tylko w momencie złej pracy wątroby, ale również profilaktycznie, aby usprawnić jej funkcjonowanie na co dzień.

Ostropest

Ostropest plamisty to roślina, której lecznicze działanie na komórki wątroby jest coraz bardziej znane. Swoją sławę zawdzięcza zawartości silibiny, która jest w stanie zablokować wnikanie różnych toksyn do wnętrza hepatocytów. W ten sposób nie dopuszcza do śmierci komórek. Poza tym chroni wątrobę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a także wzmacnia oraz stabilizuje błony komórkowe. Ponadto stymuluje syntezę białka, co sprzyja regeneracji wątroby, gdyż wpływa na tworzenie się nowych hepatocytów. Ostropest można spożywać zarówno w formie całych ziaren, jak i zmielonej formy. Dostępny jest też w postaci tabletek, wyciągów albo w postaci herbatek ekspresowych.

Probiotyki

Szczelna błona jelit odgrywa dużą rolę w przypadku poprawy pracy wątroby, a to z tego względu, że nie dopuszcza do przedostawania się enterotoksyn z jelit do żyły wrotnej. Jeśli wątroba nie jest zatruwana toksynami i nie musi oczyszczać się z dodatkowych, niekorzystnych dla niej substancji, ma siłę i energię, aby się regenerować. Za ciągłość błony śluzowej jelit oraz prawidłowy skład flory bakteryjnej odpowiadają w jelitach dobre bakterie, które można sobie dostarczyć w postaci probiotyków. Są one dostępne w każdej aptece.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• E. Maślak, R. B. Kostogrys, M. Franczyk-Żarów, P. M. Pisulewski, Wpływ diety z dodatkiem fruktozy i sprzężonych dienów kwasu linolowego (CLA) na masę ciała i wątroby oraz stężenie aminotransferazy alaninowej (ALT) u szczurów, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość” 2009, nr 4, s. 369-374
• http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ekon-element-000171380111
• Sylibina i jej działanie hepatoprotekcyjne z punktu widzenia toksykologa, praca zbiorowa, „Przegląd Lekarski” 2012, nr 69 (8), s. 541-543. Dostęp online 14 grudnia 2018
• http://www.wple.net/plek/numery_2012/numer-8-2012/541-543.pdf
• M. Jarosz, Choroba stłuszczeniowe wątroby, Warszawa 2010, s. 46-48, 58-59
• A.Laughin, Zdrowa wątroba, Wrocław 2014, s. 110-111
• H. stankowiak-Kulpa, E.Swora, M. Grzymisławski, NAFLD – aktualne zasady postępowania, „Nowiny Lekarskie” 2009, nr 78, s.5-6, s. 330-334. Dostęp online 14 grudnia 2018 http://www.jms.ump.edu.pl/uploads/2009/5-6/330_5-6_78_2009.pdf