Papryka to roślina należąca do rodziny psiankowatych. Jej jadalną częścią jest owoc, a konkretnie jagoda. Papryka to jedno z najbardziej kolorowych warzyw. Oprócz popularnych odmian o czerwonej, zielonej i żółtej skórce, na bazarach i w sklepach zdarza się spotkać odmiany białe, pomarańczowe oraz fioletowe.
Walory odżywcze
Świeże strąki papryki dostarczają węglowodanów, białka, niewielkich ilości tłuszczów oraz niewiele kalorii. Słodkie odmiany papryki dostarczają 18-28 kcal/ 100 g. Świeża papryka chilli, która zawiera mniej wody, za to więcej węglowodanów i białka, dostarcza 40 kcal/ 100 g. Dietetycy cenią paprykę ze względu na wysoką zawartość witaminy C. Zawartość tej witaminy w 100 g papryki zielonej wynosi 91 mg, w papryce czerwonej – aż 144 mg. Podczas gotowania, pieczenia, duszenia, na skutek działania wysokiej temperatury znaczna część witaminy C ulega zniszczeniu. Dlatego, jeśli zależy nam na wartości odżywczej, najlepiej spożywać paprykę na surowo. Owoce papryki, niezależnie od odmiany, są dobrym źródłem błonnika pokarmowego, potasu i witaminy E. Papryka jest również skarbnicą beta-karotenu – roślinnej postaci witaminy A, która dba o kondycję skóry, błon śluzowych i jest niezbędna w procesie widzenia. Najwięcej beta-karotenu zawierają czerwone odmiany papryki. W papryce występują również flawonoidy, w tym luteolina, która wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Odmiany ostrzejsze papryki zawierają więcej flawonoidów niż odmiany słodkie.
Moc kapsaicyny
O charakterystycznie ostrym, piekącym smaku owoców papryki decyduje kapsaicyna. Oprócz wartości smakowych alkaloid ten posiada również właściwości lecznicze. Kapsaicyna działa przeciwbólowo, stąd wykorzystuje się ją w produkcji maści i kremów zmniejszających bóle stawów oraz mięśni. Związek ten znany jest również z właściwości rozgrzewających, pobudzających wydzielanie soków żołądkowych, trawienie oraz nasilających metabolizm. Potrawy przyprawione ostrą papryką powodują podniesienie temperatury ciała, wzmagają aktywność wydzielniczą gruczołów potowych i łojowych. Poziom kapsaicyny w produktach i potrawach przekładający się na ostrość smaku i uczucie pieczenia w jamie ustnej mierzony jest w skali Scoville'a. Do najczęściej używanych w kuchni ostrych gatunków papryki należą odmiany chili takie jak cayenne, jalapeño czy tabasco.
Warzywo i przyprawa
Strąki świeżej kolorowej papryki wykorzystuje się w kuchni zarówno jako dodatek warzywny, jak i podstawowy składnik potraw. Papryka stanowi smaczny składnik sałatek i surówek. Można ją jednak również gotować, zapiekać i dusić. Dobrze komponuje się z warzywami, rybami oraz drobiem. Świetnie sprawdza się w gulaszach, zarówno mięsnych, jak i warzywnych. Bez papryki trudno wyobrazić sobie węgierskie leczo czy prowansalskie ratatouille.
Ostre odmiany papryki w postaci świeżej, jak i suszonej oraz papryka słodka w proszku stanowią niezbędną przyprawę do wielu dań, zwłaszcza kuchni węgierskiej, meksykańskiej, hiszpańskiej oraz włoskiej. Dzięki kapsantynie – karotenoidowi nadającemu papryce czerwoną barwę – papryka w postaci proszku jak oraz ekstraktu wykorzystywana jest do kolorowania potraw i produktów.
dr Aleksandra Czarnewicz-Kamińska
dr Joanna Anna Walczak
www.poradniadietetyczna.fit.pl
