Wody, które leczą

W przyrodolecznictwie jako czynnik terapeutyczny powszechnie wykorzystuje się właściwości wód. W balneoterapii będącej działem przyrodolecznictwa podstawą leczenia są wody mineralne charakteryzujące się zróżnicowanym składem chemicznym. Ważną metodą stosowaną w balneoterapii jest krenoterapia, czyli tak zwana kuracja pitna.

Kult źródeł leczniczych
Picie wód leczniczych można uznać za jedną z najstarszych metod leczniczych. Właściwości źródeł, których woda różniła się od normalnej wody smakiem, barwą i zapachem, były cenione już w starożytności. U Greków, Celtów i Germanów rozpowszechniony był kult źródeł leczniczych – przykładowo starożytni Grecy gromadnie udawali się do źródeł leczniczych w Tasalii i Eubei. Właściwości prozdrowotne wód były również doceniane przez starożytnych Rzymian, o czym świadczą zachowane z tamtych czasów odpowiednio opieczętowane dzbany oraz napisy na kamieniach wotywnych (tj. tabliczkach, na których dziękowano bogu za cudowne wyleczenie).

Krenoterapia polegające na piciu przez określony czas wód leczniczych w celu poprawy stanu zdrowia jest sukcesywnie stosowana również w obecnych czasach. Metoda ta w większości przypadków bazuje na wieloletnich, sprawdzonych w praktyce tradycjach. Warunkiem jej skuteczności jest dozowanie wody w określonej ilości, określonej temperaturze i czasie w stosunku do spożywanych posiłków.

Zgodnie z obowiązująca klasyfikacją, w zależności od składu i stężenia składników mineralnych w wodach leczniczych możemy wyróżnić lecznicze wody mineralne, lecznicze wody swoiste oraz lecznicze wody mineralne swoiste. Lecznicze wody mineralne – wody zawierające w 1 litrze, co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników, w tym przede wszystkim: chlorki, siarczany i wodorowęglany sodu, wapnia i magnezu. Lecznicze wody swoiste – są to wody słabozmineralizowane tj. zawierające w 1 litrze poniżej 1000 mg rozpuszczonych składników, w tym jeden ze składników swoistych o szczególnie wysokim stężeniu. Jako składniki swoiste rozumiane są takie związki, które nie występują lub występują w niewielkiej ilości w normalnych wodach i wywierają określony, swoisty wpływ na organizm. Do związków takich zaliczamy związki siarki, żelaza, kwas metakrzemowy oraz dwutlenek węgla. Wśród leczniczych wód swoistych wyróżniane są również wody termalne o temperaturze co najmniej 20°C oraz wody rodanowe, wykazujące aktywność promieniotwórczą. Lecznicze wody mineralne swoiste – to wody, które spełniają jednocześnie definicje leczniczej wody mineralnej i leczniczej wody swoistej.

Dobra woda zdrowia doda
Wody lecznicze są naturalnymi wodami podziemnymi o udowodnionych właściwościach leczniczych, charakteryzujące się stałym składem chemicznym i naturalną czystością mikrobiologiczną. Systematyczne i prawidłowo dawkowane picie wód mineralnych wywiera działanie miejscowe na układ pokarmowy i wydalniczy, przejawiające się w zmianie czynności wydzielniczych oraz perystaltyce jelit i dróg moczowych. Właściwości lecznicze wód wynikają z ich specyficznego składu chemicznego. Wody mineralne zawierają na ogół pierwiastki w zjonizowanej, a więc łatwo przyswajalnej postaci – stąd wynika ich oddziaływanie ogóle na organizm. Wody lecznicza można wykorzystywać jako suplement diety do wyrównania lub zapobiegania wystąpieniu niedoborów składników mineralnych, szczególnie takich jak magnez, wapń, żelazo czy jod.

Popularne wody lecznicze i składniki mineralne, które można w nich znaleźć

	SÓD	POTAS	WAPŃ	MAGNEZ	CYNK	ŻELAZO	JOD
Zuber1	V	V					V
Słotwinka1			V	V	V	V
Kryniczanka1			V	V
Wielka Pieniawa5		V	V			V
Muszynianka2			V	V
Galicjanka2			V	V
Antoni2				V		V
Henryk3	V	V					V
Jan4	V	V

1 – wody lecznicze z Krynicy; 2 – wody lecznicze z Muszyny; 3 - woda lecznicza z Wysowej; 4 – woda lecznicza ze Szczawnicy; 5 – woda lecznicza z Polanicy

Uznane za lekarstwo
Polska ma bogate złoża leczniczych wód mineralnych. Niemalże każde uzdrowisko ma do zaoferowania kuracjuszom, co najmniej jedną wodę leczniczą. W polskim urzędowym lekospisie znajdują się zaledwie 4 wody: „Jan”, „Zuber I” i „Zuber III” z Krynicy oraz Wielka Pieniawa z Wysowej. Jak przystało na lekarstwa mają one bardzo konkretne zastosowanie. Woda „Jan” łagodzi stany nadwrażliwości błony śluzowej żołądka, wykazuje działanie moczopędne i żółciopędne, zapobiega powstawaniu kamicy żółciowej. „Zuber” jest polecany w przypadku nadkwaśności przewodu pokarmowego, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy oraz nieżytach dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego, natomiast „Wielka Pieniawa” wzmacnia organizm, pomaga walczyć z niedokrwistością, nieżytem przewodu pokarmowego oraz chorobami przemiany materii (tu: skaza moczanowa).

Kto powinien pić gazowane?
Wszyscy zachwalają wody niegazowane, tymczasem te z bąbelkami też mają swoje plusy i w niektórych przypadkach mogą być wręcz zalecane. Wody musujące, nasycone dwutlenkiem węgla pobudzają czynność wydzielniczą żołądka, poprawiają trawienie, przyspieszają perystaltykę jelit oraz zwiększają filtrację nerek. Powinny, więc po nie sięgać przede wszystkim osoby cierpiące z powodu chorób czy dolegliwości związanych z przemianą materii.

Pod opieką specjalisty
Jeszcze do niedawna wody lecznicze były dostępne jedynie w miejscach, z których pochodzą, a więc w uzdrowiskach, gdzie kuracjusz zawsze mógł skonsultować ich stosowanie z lekarzem. Obecnie, ze względu na nowoczesne możliwości przechowalnicze, wody mineralne mogą być pakowane w butelki PET lub w opakowania typu Bag in Box i przewożone w nich wprost do sklepów, gdzie konsument mniej lub bardziej świadomy będzie mógł je kupić. Lepsza dostępność do tego rodzaju wód ma swoje plusy, ale z drugiej strony zwiększa prawdopodobieństwo, że coraz więcej osób będzie próbowało leczyć się takimi wodami na własną rękę. Kupując wodę leczniczą pamiętajmy, że wód, tak samo jak i lekarstw, nie możemy serwować sobie bezkarnie w nieograniczonych i niekontrolowanych dawkach. Pijąc nadmierne ilości wód zawierających wysokie dawki pojedynczych składników mineralnych możemy zamiast sobie pomóc – zaszkodzić. Z tego powodu nasza decyzja o podjęciu kuracji pitnej powinna być zawsze poparta przez specjalistę – najlepiej lekarza – balneologa, który wskaże nam, jaką wodę powinniśmy pić, o jakich porach i w jakich ilościach.

J.A.W.
www.fit.pl