Tę tytułową zasadę judo - zasadę "JU" (ustępowanie) wyjaśnia KANO na przykładzie: "Przypuśćmy, że siłę człowieka oceniamy w jednostkach od 1 do 10. Np. siła mojego przeciwnika równa się 10 jednostkom, moja siła - 7 jednostkom. Z tego wynika, że gdyby nawet użył całej swojej siły przeciwko sile przeciwnika, to musiałbym przegrać. Jednak zamiast przeciwdziałać swoja siłą, ustąpię mu na tyle, by nie stracić równowagi, wówczas przeciwnik nieprzygotowany na taki manewr, pochyli się w przód i straci równowagę. W tym położeniu jest on zdecydowanie słabszy (nie ze względu na swoja siłę fizyczną, lecz niewygodną pozycję) i jego siła przeciwko mojej wynosi wówczas 3 jednostki, zamiast 10. Ja natomiast utrzymuję równowagę i posiadam siłę 7 jednostek. W tym momencie mogę pokonać przeciwnika, używając do tego połowy swojej siły tj. 3,5 jednostki. Sytuacja ta pozwoli mi na zachowanie drugiej połowy siły do innych celów". Oczywiście walka nie polega jedynie na ustępowaniu; w celu jej dogodnego przeprowadzenia stosuje się różnego rodzaju dźwignie itp. Sposoby bezpośredniego, otwartego ataku.
[-------]
Druga zasada judo to maksimum efektu (skuteczności), polegające na stosowaniu racjonalnym, czyli odpowiednich rzutów i chwytów.
Współczesne judo jest sportem ściśle ograniczonym przepisami, opartymi na starych, japońskich zasadach walki wręcz. Jest to rodzaj walki zapaśniczej, wymagającej specjalnego ubioru zwanego "judogą". Jakkolwiek judo wywodzi się z wojskowej sztuki walki na śmierć i życie, zastosowanie judo do obrony osobistej jest obecnie celem drugoplanowym. Ogólny rozwój fizyczny, a następnie uzyskanie skuteczności w zawodach – oto główne cele współczesnego judo. Celem przewodnim, uzyskanym przez systematyczne ćwiczenia, wysuniętym przez twórcę judo – Jigoro Kano, jest "doskonalenie samego siebie". Judo przyczynia się do harmonijnego rozwoju, przekonuje, że nie siła i ciężar ciała, a szybkość i zręczność są czynnikami decydującymi w działaniu. Jest dla młodzieży właściwym systemem wychowania fizycznego, sportem, który najlepiej przygotowuje do życia. Pozwala młodzieży nie tylko odkryć i rozwijać własne możliwości, ale także osiągnąć skuteczność w działaniu. Judo rozwija szybkość, zwinność, wytrzymałość i siłę, a także spostrzegawczość, opanowanie, odwagę, odporność, koncentrację i wytrwałość. Jego wpływ wychowawczy jest niezaprzeczalny.
"W judo nie ma sekretów, postęp zależy od zdolności i wytrwałości danej jednostki i od nauczyciela. Czy słaby może pokonać olbrzyma, względnie czy judoka może zwyciężyć zapaśnika albo boksera, zależy całkowicie od indywidualnych cech obu przeciwników Są dobrzy bokserzy, judocy i zapaśnicy. Wszyscy mają możliwość wygrania walki w oparciu o zręczność i umiejętności techniczne. Ten z przeciwników, który potrafi pierwszy zastosować skutecznie swoją technikę, będzie niewątpliwie zwycięzcą" - K. Kobayashi.
[-------]
Technikę judo podzielić można na dwie zasadnicze grupy: rzuty (nage-waza) i chwyty (katame-waza).
1. NAGE-WAZA - technika rzutów, stosowana wówczas, gdy przeciwnik traci równowagę lub jest z niej wytrącony. Rzut wykonywany jest przeważnie przez zastawienie drogi (po której dąży przeciwnik, aby uzyskać równowagę) nogą, biodrami, stopą itd. tak, aby przez dalsze wychylenie rękami doprowadzić go do upadku na plecy. W grupie tej występują również kontrataki oraz połączenia dwu lub więcej pojedynczych rzutów – tzw. kombinacje. Przejścia do drugiej, dużej grupy elementów techniki – sprowadzenia do walki w parterze (hairi-kata) – to specyficzny, odrębny dział techniki.
2. KATAME-WAZA - dosłownie: technika obezwładnień – dzieli się na trzy podgrupy: trzymania, dźwignie i duszenia. Trzymania polegają na utrzymaniu przeciwnika na plecach na macie, tak aby można było całkowicie kontrolować jego ruchy. Za utrzymanie przeciwnika w ten sposób przez 25 sekund otrzymuje się punkt (ippon) i wygrywa walkę. Dźwignie – w walce sportowej dozwolone jest stosowanie dźwigni (tj. wyłamywania i wykręcania) jedynie na staw łokciowy. Doprowadzenie do sytuacji, która w samoobronie pozwoliłaby na unieszkodliwienie przeciwnika, daje wygraną w walce sportowej. Duszenia - tj. nacisk krawędzią przedramienia lub kołnierzem judogi na krtań lub tętnicę szyjną.
W każdej z tych grup, podobnie jak przy rzutach, występują również obrony i kontrataki oraz kombinacje różnych elementów. Wszystkie te elementy techniki zostały dla celów szkoleniowych usystematyzowane przy uwzględnieniu dwóch generalnych założeń: - ich znaczenia praktycznego, tj. skuteczności i częstości występowania w zawodach oraz możliwości właściwego, technicznego opanowania przez ćwiczących.
Judoka (adept Judo) nosi strój zwany Judogą. Składa się on z: spodni, twardej góry stroju (podobnej w kroju do marynarki) i pasa. Wcześniej nie było takiego stroju w żadnej sztuce walki. Krój ten został opracowany w Kodokanie, a następnie przejęty przez inne szkoły sztuk walki. Judoga jest biała lub niebieska, zrobiona z bawełny. Jest ona gruba i bardzo wytrzymała, aby duże siły działające na nią w trakcie rzutów i duszeń nie rozerwały jej. Mimo wszystko nie ogranicza ona w żaden sposób ruchów.
[-------]
Techniki Judo można podzielić następująco:
- Rzuty - Nage Waza
- Trzymania - Osaekomi Waza
- Duszenia - Shime Waza
- Dźwignie - Kansetsu Waza
Rzuty dzielimy ze względu na to, która część ciała jest odpowiedzialna za rzut:
- Rzuty ręczne - Te Waza
- Rzuty biodrowe - Koshi Waza
- Techniki nożne - Ashi Waza
- Rzuty poświęcenia, gdzie my sami upadamy na bok - Yoku Sutemi Waza
- Rzuty poświęcenia, gdzie my sami upadamy na plecy - Ma Sutemi Waza
W Judo dźwignie zakłada się tylko i wyłącznie na staw łokciowy.
Duszenia w Judo są bardzo skuteczne i mogą doprowadzić do utraty przytomności podczas walki. Techniki tego rodzaju odcinają dopływ powietrza do płuc lub dopływ krwi do mózgu poprzez nacisk na tętnicę szyjną. Duszenia można wykonywać rękoma lub kołnierzem przeciwnika. Dopuszcza się również duszenia nogami, ale z pewnymi ograniczeniami ponieważ nogi są wielokrotnie silniejsze od rąk.
Elżbieta Kaczmarczyk
www.fit.pl
