Obrzęk lipidowy – jakie są objawy i jak rozpoznać lipodemię?
Obrzęk lipidowy to chroniczne schorzenie podskórnej tkanki tłuszczowej. Objawia się nieproporcjonalnym gromadzeniem się nadmiernej ilości tłuszczu – zwłaszcza w okolicach nóg i bioder. Początkowo obrzęki nie występują nad ranem, tylko pojawiają się i nasilają wraz z upływem godzin. W późniejszych stadiach choroby nogi puchną także rano lub nawet w nocy, a w ciągu dnia obrzęk nasila się jeszcze bardziej. Zmiany mogą nasilać się także podczas długotrwałego stania czy siedzenia, a zbieranie się wody w nogach może powodować uczucie napięcia i bóle (ból występuje często także podczas ucisku lub dotyku).
Jak rozpoznać obrzęk lipidowy?
Jeśli dotyczy Cię ten problem, możesz zaobserwować znaczny przyrost tkanki tłuszczowej na nogach (rzadziej na ramionach). Pojawia się też dysproporcja między dolną a górną częścią ciała. Możesz ją zaobserwować zwłaszcza wtedy, gdy ćwiczysz i dbasz o dietę – wówczas górne części ciała chudną i zmieniają kształt, podczas gdy dolne nie zmniejszają obwodów, a wręcz przeciwnie – stają się jeszcze większe. Z czasem, gdy obwód nóg powiększa się coraz bardziej, wewnętrzne części ud i łydek ocierają się o siebie i dochodzi do powstawania ran i otarć.
W zaawansowanych stadiach choroby, zwłaszcza gdy w porę nie zostało rozpoczęte leczenie, mogą pojawiać się problemy z chodzeniem. Przyczyną takiej dolegliwości jest powstawanie wałeczków tłuszczowych po wewnętrznych stronach kolan. Poza tym na kolanach mogą pojawiać się siniaki, nawet po dotknięciu czy lekkim urazie. Ma to miejsce często m.in. podczas nawrotów choroby, a jest spowodowane kruchością ścianek najmniejszych naczyń krwionośnych.
Warto wiedzieć!
Lipodemia występuje u kobiet, po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Lipodemia dotyka mężczyzn bardzo rzadko. Jeśli ma to miejsce, to zwykle w połączeniu z zaburzeniami hormonalnymi, które pojawiają się np. na skutek terapii hormonalnej (po nowotworze prostaty) lub poważnych uszkodzeń wątroby oraz braku testosteronu.
Jak leczy się obrzęk lipidowy?
Chorobę można leczyć na różne sposoby, w zależności od stopnia zaawansowania. Sposobami walki z lipodemią są:
- Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa – polega na wykorzystaniu technik fizjoterapeutycznych i łączeniu drenażu limfatycznego z terapią uciskową. Drenaż limfatyczny to rodzaj masażu, który wykonuje się na dotkniętych lipodemią tkankach. Jego celem jest stymulowanie naczyń limfatycznych i usprawnianie transportu limfy. Kompleksową terapią zaleca się stosować codziennie przez 3-4 tygodnie (każdy drenaż trwa 45-60 minut), a potem powtarzać ją regularnie, by objawy nie wróciły. Aby zminimalizować ryzyko nawrotów, zaleca się noszenie wyrobów uciskowych.
- Liposukcja – zabieg ten wykonuje się po to, by zminimalizować lub wyeliminować nagromadzoną tkankę tłuszczową. Nowoczesne techniki liposukcji umożliwiają odessanie nadmiaru tłuszczu oraz zminimalizowanie ryzyka wystąpienia nieprzyjemnych dolegliwości i powstania powikłań. Jest to zabieg małoinwazyjny, delikatny dla tkanek i nieszkodliwy.
- Terapia łączona – uznawana za najskuteczniejszy sposób walki w lipodemią. Polega na zastosowaniu metod fizjoterapeutycznych, uciskowych i operacyjnych (liposukcji). Taka terapia umożliwia wyraźną poprawę stanu zdrowia, eliminację dolegliwości, a także poprawę samopoczucia i uzyskanie proporcjonalnej sylwetki.
Poza tym należy dbać o ogólny stan zdrowia, regularnie się ruszać, wdrożyć zbilansowaną dietę i stosować się do zaleceń lekarzy.
Obrzęk limfatyczny – czym się objawia i czym różni się od obrzęku lipidowego?
Obrzęk limfatyczny jest przewlekłą, trudną do wyleczenia chorobą. Powstaje w wyniku zaburzeń układu limfatycznego i upośledzenia działania naczyń chłonnych, które stają się niedrożne i ulegają zniszczeniu. Objawia się gromadzeniem się zbyt dużych ilości limfy w tkance podskórnej. Podobnie jak w przypadku lipodemii zastój chłonki ma występuje najczęściej w kończynach dolnych, rzadziej w kończynach górnych czy tułowiu, jednak często zwiększa się obwód tylko jednej kończyny.
Jak rozpoznać obrzęk limfatyczny?
Objawia się on przede wszystkim niebolesną opuchlizną. Zmiany często powstają niesymetrycznie. Charakterystyczna jest także tzw. ciastowata postać obrzęku. Oznacza to, że po uciśnięciu skóry powstaje ślad, który utrzymuje się przez jakiś czas. W odróżnieniu od obrzęku lipidowego obrzęk limfatyczny może obejmować także stopy. Ponadto w przebiegu choroby nie zwiększa się podatność na powstawanie siniaków.
Obrzęk lipidowy można rozpoznać także, obserwując następujące objawy:
- Obrzęk palców, który powoduje ich zniekształcenie.
- Uczucie ciężkości kończyny.
- Objaw Stemmera – zanik fałdu, który oddziela palce od śródstopia.
- Pęcherzyki na skórze przypominające brodawki (zdarzają się także zmiany z wyciekiem limfy).
- Zwiększona skłonność do zakażeń grzybiczych i bakteryjnych, zwłaszcza po skaleczeniach czy zadrapaniach.
- Głębokie, poprzeczne zmiany bruzdy na placach.
Warto wiedzieć! W przeciwieństwie do lipiedemii obrzęk lipidowy może występować u obu płci.
Jak leczy się obrzęk limfatyczny?
Metody leczenia obrzęku limfatycznego są podobne do leczenia lipodemii. Stosuje się następujące metody:
- Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa (drenaż limfatyczny + terapia uciskowa + terapia ruchem, polegająca na wykonywaniu przez pacjenta ćwiczeń, zmniejszających obrzęk).
- Liposukcja – umożliwia szybkie zmniejszenie objętości chorej kończyny. Aby zabieg był skuteczny, konieczne jest noszenie wyrobów uciskowych po jego wykonaniu.
- Tradycyjne zabiegi chirurgiczne – wykonywane są rzadko. Zwykle wtedy, gdy inne metody nie pomagają. Podczas zabiegu usuwa się obrzękniętą i przerośniętą tkankę skórną i podskórną.
- Zabiegi mikrochirurgiczne – polegają na wytworzeniu nowych połączeń między naczyniami chłonnymi a naczyniami żylnymi i wykonuje się je zwykle we wczesnych etapach choroby.
- Terapia farmakologiczna – leki przepisuje się chorym zwykle wtedy, gdy pojawiają się powikłania w postaci stanu zapalnego.
Warto pamiętać, że zarówno lipodemii, jak i obrzęku limfatycznego nie można utożsamiać bezpośrednio z nadwagą czy otyłością oraz z brakiem aktywności fizycznej, niehigienicznym stylem życia czy niezdrową dietą (choć czynniki te mogą nasilać objawy). Choroby mogą wystąpić także u osób z prawidłową masą ciała. Obrzęków nie leczy się więc tak, jak otyłości i nie można wygrać z nimi wyłącznie dzięki diecie czy treningom (choć zdrowy tryb życia sprzyja minimalizowaniu objawów). Na szczęście dzięki odpowiednim metodom leczenia możliwe jest zminimalizowanie objawów i zapobieganie nawrotom.
