Możliwe przyczyny podwyższonego cukru na czczo. Efekt brzasku, zła pora podania insuliny
Wysoki cukier rano zwykle jest skutkiem fizjologicznego wyrzutu hormonów, które zwiększają glikemię. Szczyt wydzielania hormonu wzrostu, adrenaliny, glukagonu i kortyzolu przypada na godziny 3.00-6.00 rano, z tego względu po przebudzeniu możemy mówić o tzw. efektu brzasku. Problem ten dotyczy głównie osób z cukrzycą typu 1 i młodzieży w okresie pokwitania (ze względu na zwiększone wydzielanie hormonu wzrostu w tym wieku). Oczywiście, aby poznać przyczynę wyrzutu glikemii, należy poddać się odpowiedniej diagnostyce (np. pomiary cukru we krwi w godzinach: 24.00, 4.00, 5.00, 6.00).
Poza efektem brzasku, do wysokiego cukru na czczo może doprowadzić podanie insuliny w nieodpowiednie miejsce lub też niewłaściwa pora/rodzaj jej podania. Poranna hiperglikemia bywa też skutkiem źle dobranej dawki leku przeciwcukrzycowego lub iniekcji insuliny w przerosty w tkance podskórnej. Zdarza się, że hiperglikemia na czczo jest objawem infekcji lub stanu zapalnego, jaki toczy się w organizmie chorego. Niekiedy jest też powiązana z bezsennością i chronicznym stresem.
Hiperglikemia na czczo – jakie są normy poziomu cukru rano?
Poziom stężenia glukozy rano powinien mieścić się w granicach 70-90 mg/dl u osób zdrowych, a w przypadku cukrzyków wynosić maksymalnie 100-110 mg/dl. Jeśli stężenie glukozy przekracza bezpieczne i dopuszczalne normy, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Trzeba tutaj zaznaczyć, że poziom cukru we krwi może przyjmować różne wartości uznawane za normę, ma na to wpływ szereg czynników, takich jak np.:
- wiek pacjenta,
- ogólny stan zdrowia,
- choroby współistniejące,
- wczesne/późne rozpoznanie cukrzycy.
Jak podkreślają lekarze, każda zdrowa osoba powinna przynajmniej raz w roku wykonać badania diagnostyczne w kierunku rozwoju cukrzycy. Pacjenci będący w grupie ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, np. z powodu otyłości, nadciśnienia tętniczego lub innych chorób przewlekłych, powinny korzystać z diagnostyki jeszcze częściej. Cykliczne sprawdzanie poziomu glukozy we krwi jest wskazane u osób z chorobami:
- tarczycy,
- wątroby,
- trzustki,
- kory nadnerczy.
Co zrobić, aby obniżyć poziom cukru we krwi?
Jak przeciwdziałać niekorzystnemu zjawisku, jakim jest poranna hiperglikemia?
By obniżyć poziom cukru we krwi, warto przyjrzeć się diecie i ograniczyć produkty spożywcze o wysokim indeksie glikemicznym, szczególnie te spożywane na kolację. Nie powinno się też jeść późnych posiłków wieczorem. Wskazana jest rezygnacja z jedzenia owoców na noc. Nie powinno się też pomijać spożywania śniadań. Warto przestrzegać regularnych pór posiłków.
Dobrym rozwiązaniem jest też wprowadzenie do codziennej rutyny życia umiarkowanej aktywności fizycznej i zadbanie o prawidłową masę ciała. Nie można zapominać o odpowiednim nawadnianiu organizmu każdego dnia (najlepiej pić wodę mineralną). Jak podkreślają lekarze, osoby z chorobą cukrzycową powinny też często sprawdzać poziom glukozy we krwi i systematyczne notować wyniki w swoim dzienniczku samokontroli. W niektórych przypadkach być może konieczna będzie też zmiana insuliny lub leków przeciwcukrzycowych, należy porozmawiać na ten temat z lekarzem.
W przypadku osób ze zdiagnozowaną już cukrzycą niezwykle pomocne w samokontroli poziomu glukozy okazują się systemy do ciągłego monitorowania glikemii. Urządzenia takie wskazują poziom cukru w czasie rzeczywistym, a dzięki zbieranym przez nie danym możliwe jest wykrycie epizodów hiperglikemii, także tej o poranku.
Źródła:
- https://podyplomie.pl/diabetologia/39388,efekt-brzasku-jako-problem-w-wyrownaniu-cukrzycy-typu-2-postepowanie
- https://diabetyk24.pl/blog-section/o-cukrzycy/dlaczego-tak-wazna-jest-regularna-kontrola-poziomu-glukozy-w-cukrzycy
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/84157,hiperglikemia-poranna
