1. Wyczerpanie cieplne, udar słoneczny i cieplny – różnice
Warto rozróżnić określenia, które często są mylnie używane jako synonimy: udar słoneczny i udar cieplny. Udar słoneczny powstaje przy bezpośrednim nasłonecznieniu, kiedy promienie słoneczne działają na skórę. Udar cieplny to reakcja organizmu na długotrwałe działanie wysokiej temperatury.
Lekarze wyróżniają także wyczerpanie cieplne, które jest spowodowane nadmierną utratą płynów i soli z organizmu wskutek przegrzania. Jest mniej groźne od udaru słonecznego czy cieplnego.
2. Objawy wyczerpania cieplnego oraz udaru słonecznego i cieplnego
- Wyczerpanie cieplne: lekkie odwodnienie, wilgotna, spocona skóra, wzmożone pragnienie, temperatura ciała do 38-39°C, spadek ciśnienia tętniczego.
- Udar słoneczny i cieplny: znaczne odwodnienie, sucha, zaczerwieniona skóra, gorączka do 40°C, szybkie tętno, splątanie, majaczenie, utrata przytomności.
Wspólnymi objawami są bóle głowy i nudności.
3. Co zrobić, gdy podejrzewamy udar słoneczny?
Osobę, u której podejrzewamy udar, należy przenieść w zacienione, chłodne miejsce i jak najszybciej zadzwonić po pogotowie. Ważne jest chłodzenie pach, pachwin i karku zimnym kompresem, ale unikanie podawania płynów ze względu na ryzyko zachłyśnięcia. W przypadku wyczerpania cieplnego podajemy wodę z elektrolitami.
4. Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia udaru słonecznego?
Pamiętajmy o:
- Regularnym piciu wody oraz elektrolitów (do 2,5-3 l dziennie).
- Unikaniu ekspozycji na słońce w godzinach 10–14.
- Ograniczaniu wysiłku fizycznego podczas upałów.
- Aktywności na świeżym powietrzu przed 10 i po 16.
- Odpowiednim ubiorze – nakryciu głowy, jasnych strojach, okularach przeciwsłonecznych.
- Stosowaniu kremów z SPF 50.
- Przebywaniu w cieniu lub pod parasolem.
- Unikaniu nadmiernej ilości alkoholu i kofeiny.
- Konsultacji z lekarzem w przypadku przyjmowania leków mogących powodować fotouczulenia.
5. Kto jest najbardziej narażony na udar słoneczny?
Najbardziej narażone są osoby starsze, dzieci oraz osoby przyjmujące leki, które mogą wywoływać uczulenie na słońce, jak doksycyklina. Ludzie starsi mają często obniżoną odporność i różne choroby, które mogą potęgować objawy udaru, dlatego konsultacja z lekarzem jest kluczowa.
6. Jakie mogą być następstwa udaru słonecznego?
Udar słoneczny jest stanem zagrożenia życia. Może prowadzić do utraty przytomności, niewydolności nerek, zaburzeń rytmu serca. U dzieci, osób starszych i schorowanych objawy mogą narastać szybko. Wielochorobowość w połączeniu z upałem może powodować nieprzewidywalne konsekwencje, jak zatorowość czy wylew krwi do mózgu. Latem nie należy bagatelizować potencjalnych skutków wysokich temperatur.
Słońce i wysokie temperatury mogą być niebezpieczne, zwłaszcza dla najbardziej narażonych grup. Rozpoznanie objawów udaru słonecznego i cieplnego oraz wiedza o tym, jak im zapobiegać, może uratować życie. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem w przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących zdrowia podczas upałów.
