Serce – organ wyjątkowy
Serce przez całe życie nieprzerwanie pompuje krew, zapewniając transport tlenu i składników odżywczych do wszystkich komórek. Jego regularne bicie jest kluczowe dla naszego zdrowia. Jak zauważa dr Kępa, choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce, zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn, stanowiąc 40% wszystkich zgonów, a po 65. roku życia aż 53%.
- Nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, nieprawidłowe wartości lipidów, otyłość, palenie papierosów, niezdrowa dieta, mała aktywność fizyczna, przewlekły stres i predyspozycje genetyczne to czynniki ryzyka chorób kardiologicznych – wymienia kardiochirurg.
Choć te statystyki są alarmujące, warto wiedzieć, że w dużej mierze możemy wpływać na nasze zdrowie. Zaledwie 30% przypadków chorób serca ma podłoże genetyczne; aż 70% wynika z stylu życia.
3 miliardy uderzeń w ciągu życia?
Przeciętnie w ciągu życia człowiek doświadcza od 2,5 do 3,5 miliarda uderzeń serca, co podkreśla, jak ważne jest dbanie o zdrowie tego narządu.
- Im wolniejsze bicie serca, tym większa szansa na dłuższe życie. Osoby z przyspieszonym rytmem serca są bardziej narażone na choroby układu krążenia – mówi dr Kępa. Jak możemy wpłynąć na zdrowie serca i jakie objawy mogą być sygnałem alarmowym, że coś jest nie tak?
Styl życia a zdrowie serca
– Dzisiejsze tempo życia, stres i niezdrowe nawyki żywieniowe to główne czynniki sprzyjające wzrostowi liczby chorób serca, nawet wśród młodszych osób – zaznacza dr Kępa. – Dlatego tak ważne są akcje edukacyjne, takie jak Światowy Dzień Serca, które uświadamiają, jak wiele możemy zrobić dla poprawy naszego zdrowia.
Regularne kontrole lekarskie są kluczowym elementem dbania o serce. Wiele problemów związanych z układem krążenia rozwija się latami, często bezobjawowo, dlatego tak istotne są badania profilaktyczne.
- Serce, choć silne, jest również wrażliwe na różne czynniki, dlatego regularne badania są niezbędne. Około 5 litrów krwi krąży w układzie krwionośnym, a serce dostarcza ją do każdej komórki organizmu. Krew dostarczana przez serce jest odpowiednio utleniona i bogata w składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania.
Każda osoba po 30. roku życia powinna regularnie odwiedzać kardiologa, a już po 20. roku życia warto wykonać pierwsze EKG. Profil lipidowy, czyli badanie poziomu cholesterolu, powinien być wykonywany co 4-6 lat. Osoby z chorobami serca lub cukrzycą powinny przeprowadzać takie badanie nawet co roku. Regularne pomiary ciśnienia krwi, które powinno wynosić poniżej 120/80 mm Hg, są również istotne. Możemy je wykonywać samodzielnie w domu, a w przypadku podejrzeń o nieprawidłowości warto prowadzić dziennik pomiarów.
Ćwiczenia – najlepszy przyjaciel serca
Regularna aktywność fizyczna jest kluczowa dla zdrowia serca. – Regularne ćwiczenia to jeden z najprostszych i najskuteczniejszych sposobów na wzmocnienie serca i poprawę funkcji układu krążenia. Nawet umiarkowany wysiłek, jak spacer, jazda na rowerze, taniec czy pływanie, przynosi ogromne korzyści. Aktywność fizyczna zwiększa wydolność serca, pomaga w kontrolowaniu wagi oraz reguluje poziom cholesterolu i ciśnienia krwi.
Aktywność fizyczna jest zalecana nawet dla osób z chorobami serca. Odpowiednio dobrane ćwiczenia, takie jak nordic walking, mogą poprawić kondycję i zmniejszyć ryzyko nawrotów choroby.
Zdrowa dieta dla zdrowego serca
Dieta odgrywa równie ważną rolę w dbaniu o serce. – Kluczowe jest unikanie nadwagi i otyłości – zaznacza dr Kępa. – Należy postawić na dietę bogatą w warzywa, owoce, ryby, orzechy oraz produkty zbożowe. Ważne jest ograniczenie tłuszczów nasyconych, czerwonego mięsa oraz żywności przetworzonej.
Nie można także zapominać o ograniczeniu soli, która w nadmiarze prowadzi do nadciśnienia – jednego z głównych czynników ryzyka chorób serca. Zamiast soli warto sięgać po zioła i przyprawy, które nie tylko wzbogacają smak potraw, ale także wspomagają zdrowie.
Zarządzanie stresem i unikanie używek
Zarządzanie stresem to kluczowy, ale często pomijany element dbania o serce. Krótkotrwały stres może mobilizować, lecz jego przewlekłe działanie jest szkodliwe. – Długotrwały stres podnosi ciśnienie krwi, co obciąża serce – ostrzega dr Kępa. Warto wdrażać techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy głębokie oddychanie, aby zminimalizować jego negatywny wpływ na organizm.
Używki, takie jak papierosy, alkohol i narkotyki, są szkodliwe dla serca. – Palenie, zarówno aktywne, jak i bierne, jest jedną z najczęstszych przyczyn chorób układu krążenia – podkreśla dr Kępa. – Nadmierne spożycie alkoholu oraz narkotyki prowadzą do nieodwracalnych uszkodzeń serca. Raz uszkodzone serce nie wróci do pełnej sprawności, dlatego tak ważne jest unikanie tych zagrożeń.
Do symptomów chorób układu krążenia zaliczamy m.in. bóle w klatce piersiowej, szczególnie podczas wysiłku fizycznego lub stresu.
- Duszności oraz spadek wydolności fizycznej, zwłaszcza podczas wysiłku, mogą być sygnałem ostrzegawczym. Duszności są charakterystyczne dla większości chorób serca i wskazują na jego niewydolność. Można uznać, że brak tchu, który uniemożliwia wejście na dwa piętra bez przerw, może świadczyć o poważnej chorobie serca. Duszności nasilające się w pozycji leżącej, zmuszające do spania w pozycji półsiedzącej, to wyjątkowo niepokojący objaw.
Niezależnie od wieku, każdy z tych objawów wymaga konsultacji z lekarzem.
Kiedy udać się do kardiochirurga?
- Przede wszystkim, jeśli zdiagnozowano choroby serca, które wymagają interwencji chirurgicznej, takie jak wady wrodzone serca, zastoinowa niewydolność serca czy ciężkie zmiany w tętnicach wieńcowych. Osoby odczuwające ciągły ból w klatce piersiowej, który nie ustępuje, lub nasilające się duszności, zwłaszcza w spoczynku lub w pozycji leżącej, powinny również rozważyć wizytę u kardiochirurga.
Dodatkowo, pacjenci, którzy przeszli operacje serca, powinni regularnie konsultować się z kardiochirurgiem w celu monitorowania stanu zdrowia. Po przebytej operacji konieczna jest rehabilitacja kardiologiczna, która wspiera proces powrotu do zdrowia.
Dbajmy o serce każdego dnia
Jak podkreśla dr Kępa, zdrowie serca zależy w dużej mierze od nas samych. – Dbanie o serce powinno być codziennym nawykiem, a nie tylko obowiązkiem wynikającym z wizyty u lekarza. Każdy ma wpływ na zdrowie swojego serca, podejmując świadome decyzje dotyczące diety, aktywności fizycznej i stylu życia.
Światowy Dzień Serca to doskonała okazja, aby przyjrzeć się swojemu zdrowiu i zadać sobie pytanie: co mogę zrobić, aby moje serce było w dobrej kondycji? Dbanie o serce to proces, który trwa całe życie – w każdym wieku możemy zacząć podejmować kroki w stronę lepszego zdrowia.
