W latach 90 XX wieku powstały tzw. karvingi – krótkie, mocniej talkowane narty. Ruch „carvingowców” rozpoczął się od zawodów Pucharu Świata, gdzie pojawili się młodzi zawodnicy stosujący krótsze carvingowe narty. Rewolucyjne były narty wprowadzone w roku 1990 - kiedy to firmy Elan z modelem SCX i Kneissl z modelem Ergo zapoczątkowały erę głęboko taliowanych nart karvingowych.
Nartę można podzielić na przód (dziób), talię i tył (piętkę).
Taliowanie - określa różnicę pomiędzy szerokością na dziobie i na piętce. To różnica szerokości pomiędzy najszerszym (okolice czuba) i najwęższym (okolice środka buta) miejscem na narcie. Jeżeli w danych narty znajduje się parametr sidecut (taliowanie) 49mm to znaczy, że czub jest o 49mm szerszy od środka. Bardziej popularnym sposobem określania parametrów kształtu narty jest symbolika w stylu: 118/66/99. Cyfry to podane w milimetrach wymiary szerokości narty; pierwsza określa szerokość w okolicy czuba (w tym przypadku 118mm), druga to wymiar talii, czyli okolic środka buta (66mm) i trzecia to największa szerokość tylnej części narty, czyli piętki (99mm).
Promień skrętu
Krawędź narty carvingowej jest wycinkiem łuku okręgu o pewnym promieniu. Promień okręgu, który utworzy przedłużenie krawędzi to promień skrętu narty. Jest to wartość jedynie orientacyjna. Jeżeli narta posiada podany promień r=10m to nie znaczy wcale, że można na niej wykonywać tylko skręty o takim właśnie promieniu. Rzeczywisty promień skrętu narty carvingowej jest zmienny i powstaje z okręgu jaki wytworzy krawędź narty wygięta w skręcie. Jeżeli wygięcie narty jest niewielkie, czyli kąt zakrawędziowania ma małą wartość, wtedy promień skrętu jest duży. Przy ostrzejszej jeździe, głębszych wychyleniach i większym wygięciu narty promień jest najmniejszy.
Sztywność narty
Można ją podzielić na sztywność wzdłużną (określa twardość narty, inaczej flex) i sztywność poprzeczną (torsion).
Flex to sztywność wzdłużna narty. Każda firma ma swoją własną skalę i nikt jeszcze nie opracował tabel porównawczych flexu w numeracji różnych firm. Generalna zasada jest taka: narty o małym promieniu skrętu są bardziej miękkie, a ze wzrostem promienia twardość wzrasta. Narty zawodnicze zawsze będą sztywniejsze od tych dla narciarzy rekreacyjnych.
Twardość poprzeczna nie jest podawana i sprawdzić ją można tylko próbując skręcać nartę "ręcznie".
[-------]
Sposoby doboru nart
- wysokość
- ciężar
- dynamika jazdy
- umiejętności
W carvingowych nartach (różnica między szerokością dziobu a piętki np. 15) to narta powinna być niższa od narciarza o około 15 cm (dobór ten musi podlegać także poprzednim czynnikom).
Rodzaje nart zjazdowych
Race
Znakomite na bardzo twardym podłożu przy długim skręcie na dużej szybkości, dla bardzo doświadczonych narciarzy, zawodowców (inaczej nazywane gigantowe, race carvery).
promień skrętu 15-21 m
długość 165-185 cm
wymogi FIS:
mężczyźni od182 cm
kobiety od 175 cm
promień min 2 1m
listwa w max 5,5 cm
Race - do tej grupy należą podgrupy racecarve; SL; GS; DH
Slalom gigant (GS) - zawodnicze narty do slalomu giganta charakteryzujące się minimalnym promieniem skrętu 21m.
Slalom top (SL) - narty do slalomu specjalnego charakteryzujące się dużą agresją i bardzo wymagające. Bardzo krótkie (od 150 cm) i zwrotne (promień od 8 - 12m). Przeznaczone wyłącznie na twarde, zlodowaciałe stoki do krótkiego skrętu. Przy nieco większych długościach mogą być stosowane przez funcarvingowców o zacięciu sportowym. Głównymi odbiorcami tego typu nart są zawodnicy i eksperci, używane także przy slalomie karvingowym.
Promień skrętu 10-14m
Długość 155-165 cm
Wymogi FIS w slalomie
Mężczyźni min 165 cm
Kobiety min 155 cm
Slalom performance - nieco bardziej delikatna odmiana narty slalomowych. Są bardziej miękkie, ale często jeszcze bardziej radykalnie taliowane od nart zawodniczych. Ich wielką zaletą jest przyjazność. Pomimo przynależności do grupy race są łatwe i przyjemne w jeździe. Idealne do funcarvingu. Przeznaczone dla narciarzy ekspertów szukających w jeździe oprócz sportowej walki również odrobiny relaksu. Teren dla nich to utwardzone stoki.
Promień skrętu 10-13 m
Długość 155-165 cm
[-------]
Skiercross
Posiadają mniejszą różnice w talii, a dziobem i tyłem, narta przeznaczona do jazdy na muldach oraz na skoczniach, zabawa w funparkach.
Promień skrętu 14-18 m
Długość 165-175cm
Allround
Narty dla średnio zaawansowanych, początkujących, narta miększa i mniej wymagająca od tych przeznaczonych dla zawodowców.
Promień skrętu 14-16 m
Długość 160-170 cm
Lady i lady sport
Kategoria stworzona dla kobiet oraz osób o małej budowie ciała, narty są mniej wymagające, są lżejsze od pozostałych nart, mają ładniejsze kolory itp.
Lady promień skrętu 13-16 m
Sport promień skrętu 12-15 m
Open
To nowa kategoria, znajdują się w niej wszystkie narty, które nie zostały sklasyfikowane do innych kategorii
Allmountain
dla średnich i zaawansowanych narciarzy
Promień skrętu 15-19 m
Długość 168-178 cm
Freeride
Narty przeznaczone do jazdy pozatrasowej, w głębokim śniegu do wykonywania płynnych skrętów w takich warunkach. Narta ma większy promień skrętu jest szersza żeby się np. nie zapadała w puchu
Promień skrętu 22-27 m
Długość 175-190 cm
Wiązania i płyty
Wiązanie- mechanizm łączący nartę z butem, pozwalający na przenoszenie impulsów skrętnych na odcinku but-narta
Funkcje wiązania:
- wpływa na bezpieczeństwo jazdy
- tłumi drgania
- redukuje usztywnienie narty przez but
- optymalizuje nacisk narty na podłoże
- ustawienie optymalne buta na narcie
Rodzaje wiązań:
-skrzynkowe
-otwarte sprężynowe
Zasada ustawiania wiązań oraz kryteria doboru:
Na wiązaniach umieszczona jest podziałka i cyfry. Cyfry te nie oznaczają kilogramów! Jest to bezjednostkowa skala, która określa siłę wypięcia wiązania. Silę, z jaką narciarz wpływa na mechanikę układu wiązania. Lekki i ostrożnie jeżdżący narciarz będzie musiał nastawić silę wypięcia na wartość mniejszą niż narciarz o tej samej masie, ale jeżdżący agresywnie. Siłę wypięcia wiązań ustawiamy zatem odpowiednio do umiejętności i ciężaru. Wszyscy producenci wiązań używają tej samej skali.
Skala na wiązaniu określa docelowego odbiorcę
- skala 1-5 dzieci
- skala 2-7 młodzież, kobiety
- skala 3-10 dorośli
- skala 4-12 /14 eksperci
Wiązania należy mieć tak dobrane aby ustawienie siły wypięcia, którego potrzebujemy było na środku skali. Wtedy wiązanie działa najlepiej. Siła wypięcia wiązania powinna być z tyłu i przodu taka sama. Wiązanie ustawione jest optymalnie wówczas, gdy liczba na skali jest 10-krotnie mniejsza niż masa ciała narciarza.
DIN- jest to skala wypięcia wiązań
1 din (około 1,1 kg)
dorośli 35-130 kg skala Din 3-12
młodzi 26-75 kg Din 2,5-7
dzieci 10-50 kg Din 0,75-4,5
Płyta w wiązaniach:
- podwyższa pozycje narciarza
- nie zaburza skrętu narciarza (a wręcz przeciwnie, powoduje ze nie obcieramy butem po śniegu)
- redukuje usztywnienie pod butem
- amortyzacja
- precyzja kierowania
Wymogi FIS co do płyt:
- konkurencje alpejskie max 5,5 cm
- carvingowe konkurencje max 10 cm
[-------]
Buty narciarskie
Zadania buta narciarskiego:
- unieruchomienie stopy względem podeszwy buta
- ograniczenie ruchomości w stawach skokowych
- występuje brak ruchów na boki (w pozycji czołowej)
Cechy buta:
- łatwość wkładania
- żelowe wkładki
- specjalnie ukształtowane np. do stóp kobiet
Systemy w bucie:
- canting - regulacja ustawienia cholewki względem podeszwy buta w płaszczyźnie czołowej do indywidualnej budowy anatomicznej nóg narciarza.
- flex -twardość buta, każda firma ma nieco inną skalę
- numer buta np. 28 długość, 28,5 połówka to nie długość a szerokość wewnątrz skorupy
Kijki
Dobór:
- trzymając rękę pod kontem 90 stopni kijek jest prawidłowo dobrany
- średnia wysokość kija to 2/3 długości ciała
Funkcje:
- łatwiejsze utrzymanie równowagi
- wybijanie rytmu skrętu
- ułatwiają podnoszenie się
Serwisowanie nart
Przygotowanie nart obejmuje etapy: szlifowanie ślizgów i uzupełnienie ubytków, naostrzenie krawędzi , smarowanie ślizgów.
Smarowanie:
-na zimno (wszelkie smary w tubkach)
-na ciepło (do tego używamy smarów w kostkach, benzyny lakowej, żelazka, cykliny itp.)
Regeneracja i renowacja ślizgu wykonywana jest pałeczkami polietylenowymi.
Ostrzenie (maszynowo bądź ręcznie ostrzałką)
www.fit.pl
