Jest Pani autorką programu "Prozdrowotny klub fitness" Czy cieszy się on zainteresowaniem polskich klubów fitness? Jaki jest jego efekt na dzień dzisiejszy?
Dr Jolanta Ignaszewska-Kühbauch: Jestem mile zaskoczona rozwojem programu, którego celem jest zachęcenie jak największej liczby Polaków do przemyślanej aktywności fizycznej. Program ma między innymi zapewnić bezpieczny i kompetentny poziom prowadzonych w klubach fitness zajęć oraz rozszerzenie ich oferty o programy przystępne dla wszystkich grup wiekowych. Widzę oczyma wyobraźni (a moje wizje spełniają się) mapę Polski pokryta słonecznymi znaczkami klubów prozdrowotnych.. Na dzień dzisiejszy jest już kilka wspaniałych klubów z certyfikatem "Prozdrowotny klub fitness" (Lady Fitness we Wrocławiu, Szok w Jaworznie, Mazowiecka 13 i Fitness club w Szczecinie, Dekor w Krakowie, Fitin w Zabrzu, Dynamika w Opolu, Gracja w Toruniu), 5 kandydujących, oraz około 21 deklarujących chęć przystąpienia do programu.
Kluby te zapraszam nie tylko do realizacji programów sprzyjających naszemu zdrowiu lecz do organizowania ogólnopolskich akcji, po których nowe osoby zarażone są ruchem (Sprawne dziecko, Zdrowe Serce, 50 plus- stop osteoporozie, zdrowy kręgosłup, lżejsza na wiosnę, sprawne dziecko, aktywne wakacje). Część z tych akcji już przeprowadziliśmy z dużym oddźwiękiem w dwóch minionych latach. Mam nadzieję, a nawet jestem przekonana, że program powoli zmieni europejskie statystyki, które mówią, iż Polacy należą do jednych z najmniej aktywnych narodów. Nie stać nas na to.
Pracuje Pani jako trener szkoły kręgosłupa w Austrii. Jak wygląda Pani codzienna praca? Czy podejście do fitnessu w Austrii różni się od naszego, polskiego?
Dr J.I-K: Austriacy bardzo dużo i intensywnie pracują. Już dawno przekonali się o tym, że najlepszym odreagowaniem stresów dnia codziennego jest zdrowy, dobrany do potrzeb organizmu i specyfiki wykonywanego zawodu ruch, bądź relaksacja (joga, tai-chi, medytacja itp.)
Ich świadomość prozdrowotna jest bardzo wysoka. Z najnowszych statystyk wynika, że 15% Austriaków systematycznie odwiedza kluby fitness, a aż 65% aktywnie spędza wolny czas (rower, narty, wędrówki górskie, jogging, pływanie itp.). Moi podopieczni to ludzie rożnych zawodów, którzy szukają odprężenia dla swojego kręgosłupa i aparatu ruchu. Prowadzę z radością zajęcia grupowe i indywidualne, gdzie bawimy się w ruchu z elementami kinezjologii, propriocepcji, Pilates, Body &Mind, BodyArt, tańca i klasycznej "szkoły kręgosłupa". Dla ludzi zachodu ruch jest nierozerwalną częścią życia.
Czy istnieją idealne ćwiczenia na kręgosłup, dzięki którym odczujemy ulgę?
Dr J.I-K: To tematyka szkoły kręgosłupa. Odpowiadając wyczerpująco można by popełnić książkę na ten temat. Najprostsza rada - najgorsza jest dla naszego kręgosłupa pozycja siedząca. Z uwagi na to, że każdy z nas jest inny i posiada specyficzną dla siebie budowę, dla każdego będzie to inne ćwiczenie czy zestaw ćwiczeń. Ważne, by było dobrane przez specjalistę, po wcześniejszym wywiadzie, teście mięśniowym i nawet uproszczonych badaniach ortopedycznych. Same ćwiczenia nie wystarczą. Należałoby pokusić się o analizę całego dnia danej osoby i zalecić zachowania sprzyjające kręgosłupowi podczas rożnych czynności dnia. Takim ćwiczeniem wzmacniającym gorset mięśniowy kręgosłupa jest wciąganie mięsni brzucha podczas chodzenia i napinanie pośladków, kiedy musimy długo przebywać w pozycji siedzącej. Spacer, marsz przeciąganie się - to uniwersalne ćwiczenia.
Jakie są Pani sposoby, wypracowane w trakcie praktyki zawodowej, na to, aby skutecznie zwalczyć otyłość?
Dr J.I-K: Słuchać bardziej swojego ciała, to podarunek dany przez naturę tylko raz. Jeść tylko wtedy, kiedy naprawdę jesteśmy głodni i znaleźć więcej czasu na aktywność fizyczną.
[-------]
We współpracy z THE PILATES COACH szkoli pani polskich instruktorów. Skąd takie zainteresowanie techniką Pilates?
Dr J.I-K: Tu musze wrócić do dzieciństwa. Od trzeciego roku życia kochałam balet, a tańczyłam jeszcze wcześniej. Potem był taniec towarzyski, fascynacja Isadora Duncan. Już w szkole podstawowej wymyślałam ćwiczenia przy muzyce dla mojej młodszej siostry, u której wykryto skoliozę. Miedzy innymi dlatego wybrałam studia na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej, a kręgosłup i jego tajemnice fascynują mnie do dziś.
Josef Pilates w 1923r. założył w Nowym Jorku pierwsze Pilates Studio, które przypadkiem mieściło się w budynku szkoły baletowej. Właśnie tancerze baletu stali się pierwszymi zwolennikami jego techniki usprawniania po urazach. Jak wynika z powyższego w tej technice rehabilitacja łączy się przez jogę i balet w świadome, kontrolowane ćwiczenia, pełne harmonii.
The Pilates Coach w swoim wypracowanym systemie proponuje moduł dla fitnessu i dla rehabilitacji, obydwa w trzech etapach.
Przygotowuje Pani książkę pod roboczym tytułem Ruch dla zdrowia kobiety i nagranie kasety z autorskimi ćwiczeniami . Co będą one zawierały?
Dr J.I-K: Proste recepty na zdrowe, radosne życie motywowane odpowiednio dobranym ruchem. Kasetę "Pilates dla kręgosłupa" właśnie udało mi się nagrać nad Bałtykiem, dziele się w niej ćwiczeniami, zaczerpniętymi z techniki Pilates i tymi , które po przeszło 20 latach dyktuje moje ciało i doświadczenia. Wszystkie sprzyjają naszej sylwetce, kręgosłupowi, zmniejszają napięcia mięsni karku i dostarczają radości.
Pokazywała Pani już wiele razy ćwiczenia na piłce fitball. Czy piłka jest faktycznie uniwersalna?Dr J.I-K: Tak ona jest wręcz fenomenalna. Jest okrągła i chce się toczyć, a my staramy się ja okiełzać, walcząc dodatkowo o utrzymanie równowagi podczas ćwiczeń z nią. Poprawiamy w ten sposób samoistnie stabilizację naszego kręgosłupa. Największe zalety ćwiczeń z piłkami to nie obciążanie stawów, doskonalenie równowagi, koordynacji, stabilizacji ciała i usuwanie napięć mięśniowych. Balansując w ćwiczeniach na piłce dla utrzymania równowagi, angażowane są najgłębsze warstwy mięsni okołokręgosłupowych, stymulowane są receptory zewnętrzne i wewnętrzne (liczne badania naukowe potwierdzają pozytywny wpływ ćwiczeń równoważnych na układ mięśniowy i nerwowy człowieka). I kolejna zaleta - wiek nie stanowi granic. Z piłką uwielbiają ćwiczyć małe dzieci, dojrzale kobiety, oferowane są również specjalne ćwiczenia dla seniorów (usprawniające czynności codzienne, zachwiania równowagi i profilaktykę osteoporozy)czy kobiet w ciąży. Ponadto piłki fitball zalecane są przez specjalistów jako alternatywne siedzisko do stosowania w biurze, w szkole lub w domu (na zmianę z klasycznym krzesłem). Wymuszają one poprzez swoją powierzchnię, tzw. "dynamiczne siedzenie". Polega ono na stałym zaangażowaniu innych grup mięśniowych dla utrzymania równowagi i prawidłowych, fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, zmniejszając zmęczenie mięśniowe i odciążając krążki międzykręgowe. Przemieszczając biodra do przodu, tylu i na boki, podczas aktywnego siedzenia na piłce, nieświadomie masujemy nasze dyski, ułatwiając ich optymalne odżywianie. Sama pisząc korzystam z dobrodziejstw tej tajemniczej kuli i zachęciłam już wiele osób, które miały problem napięcia karku, dolegliwości bólowe.
[-------]
Czy istnieje potrzeba tworzenia programów aktywności fizycznej dla różnych grup wiekowych?
Dr J.I-K: Tak. Dlaczego radość wynikająca z ruchu ma być dana tylko młodemu pokoleniu? Na świecie nie ma granic zabraniających z korzystania z dobrodziejstw jakie przynosi ruch. To najtańsze i naturalne lekarstwo, z którego Polacy korzystają stanowczo za mało.
Jako trener, międzynarodowy prezenter i szkoleniowiec śledzi Pani najnowsze trendy w fitnessie. Co Pani zdaniem jest teraz najbardziej popularne na świecie, jeżeli chodzi o formy? W jakim kierunku zmierza aktywność ruchowa?
Dr J.I-K: Przewiduje się dalszy rozwój trendów rodem z Azji (body&mind), wellness w coraz to bogatszych ofertach. Zapowiada się jeszcze większy, niż dotychczas udział tańca, masowy rozwój ekstremalnego sportu, tu królować ma triathlon, a jako przeciwwaga trening bez nadmiernego wysiłku (wersje dla leniwych). Z uwagi na rosnącą z roku na rok tzw. przewidywalną długość naszego życia, prognozuje się stały wzrost trendów zorientowanych profilaktyczno-zdrowotnie oraz jeszcze większe zaangażowanie specjalistów od odżywiania dla wspomagania treningu. Z kolei Unia Europejska, niejako w odpowiedzi na apele Światowej Organizacji Zdrowia o obniżającej się drastycznie z roku na rok, sprawności fizycznej młodego pokolenia, ogłosiła rok 2005 rokiem wychowania dzieci i młodzieży przez aktywność ruchowa i sport. Myślę, ze szczególnie w tym zakresie również polskie kluby fitness mogłyby przygotować specjalna ofertę dla dzieci i młodzieży. Takie formy jak: hip-hop, joga i kinezjologia dla dzieci, korekcja wad postawy ale z elementami współczesnego fitnessu, zabawy ruchowe przy muzyce na pewno przyciągną młodych klubowiczów.
Czy formy body &mind to rzeczywiście przyszłość fitnessu?
Dr J.I-K: Dla zobrazowania rozwoju trendów body&mind podam przykład liczbowy. W Niemczech zanotowano 75% wzrost tego typu zajęć w programach klubów fitness- wellness i ofertach wellness hoteli, w porównaniu do ubiegłych lat. Joga, chi-joga, power-joga, qi-gong, chi-ball, tai-chi, body art, czy pilates to prawie obowiązkowe programy w szanujących się klubach fitness i przybywających jak grzyby po deszczu hotelach wellness. W USA, a szczególnie w Kalifornii, studia i kursy pilates są na absolutnym topie. Gwiazdy kina i show biznesu bija się o godziny z najlepszymi trenerami jogi czy pilates. Wielu odwiedzających, nie tylko starszych gości klubów fitness poszukuje relaksacji, odprężenia, powrotu "do siebie" po natłoku informacji i codziennych stresach, właśnie w tego typu zajęciach, a większość liczących się wyczynowych sportowców odczuwa przypływ energii i mentalne wzmocnienie po seansach głębokiej relaksacji, medytacji czy "walce z cieniem w tai-chi. Oprócz płynności ruchu, skupieniu na wnętrzu "chi " wszystkie trendy Mind&Body przywiązują uwagę do prawidłowego, pełnego i świadomego oddychania, które harmonizuje wnętrze człowieka. Definicja mind&body podana w 1997roku przez IDEA Fitness Committee klasyfikuje je jako skierowane na nasze "wnętrze" i zawierające elementy medytacji.
Typowym dla wkraczających do fitnessu dalekowschodnich technik medytacji i ruchu, jest całościowe podejście do człowieka, przywracające zdrowa równowagę miedzy naszym ciąłem, umysłem i wnętrzem. Niezwykła jest również muzyka towarzysząca tym formom, zdecydowanie bardziej cicha od typowej muzyki do aerobiku, często z motywami zaczerpniętymi z natury (głosy ptaków, wielorybów, szum fal czy odgłosy puszczy), stanowiąca niejako tło do cielesno- duchowych podroży.
Prowadzi Pani badania na austriackich klubach fitness. Czy takie badania obejma także polskie kluby? Czym różnią się kluby polskie i austriackie?
Dr J.I-K: Bardzo bym chciała (szkoda, że rok ma tylko 360 i parę dni). Szukam klubów zainteresowanych przeprowadzeniem u nich badań. Element najbardziej różniący kluby polskie i austriackie to wiek uczestników. W Austrii ćwiczą wszystkie pokolenia, u nas w niektórych klubach odnosi się wrażenie, ze są tylko dla młodych (sądząc po ofercie programowej, wystroju wnętrza i bardzo głośnej muzyce na zajęciach). Ale co mnie cieszy, coraz więcej klubów przekonuje się do wzbogacania oferty programowej o treści prozdrowotne, oferowane dla rożnych grup wiekowych. Kiedy 7 lat temu pokazywałam w telewizyjnym programie Studio urody Marioli Bojarskiej-Ferenc ćwiczenia z piłkami fitball dla osób z problemami odkręgosłupowymi i nie tylko, czułam że to się przyjmie również w polskich klubach fitness. Dziś kilkadziesiąt klubów w Polsce oferuje ćwiczenia z piłkami fitball i lekcje "Zdrowy kręgosłup" - jestem z Was dumna. Oby tak dalej!
[-------]
Z Pani badań wynika, że flirt i nawiązanie kontaktów personalnych jest jednym z powodów uczęszczania w zajęciach klubu fitness. Czy zatem trening i fitness mogą pomoc ludziom przełamać izolację z jaką ma do czynienia współczesny człowiek?
Dr J.I-K: Tak i to w naturalny sposób, dzieląc emocje przeżywania ruchu w zespole, wytwarzają się więzy wspólnoty. Nie bez znaczenia jest tu odpowiednie przygotowanie kadry instruktorskiej w przełamywaniu pierwszych kroków nowej osoby w klubie. Oprócz indywidualnych wstępnych testów i wywiadów (co zalecam w programie " Prozdrowotny klub fitness" dla bliższego poznania celów treningowych danej osoby i ewentualnych przeciwwskazań) doświadczony instruktor powinien oferować cały wachlarz ćwiczeń i działań integrujących grupę. Od ćwiczeń łączących dłonie w kole po szereg ćwiczeń w parach (tubingi , fitball, overball, step), technik relaksacji czy elementów tanecznych w parach, grupach Nawet przy treningu siłowym na przyrządach dobieramy pary (wzajemna asekuracja, mobilizacja).
Nie bez znaczenia jest tu również dobór muzyki, która zbliża , odblokowuje i łączy grupę. Ekstremalne oddanie się we władanie salsy, rytmów irlandzkich czy brazylijskich, do głośnej wszechwładnej muzyki, zgodnie z choreografia prezentowana przez instruktora lub tylko podawanymi motywami. W światowych trendach fitnessu notuje się "wachlarz" taneczny, począwszy od tańców ludów prymitywnych do muzyki werbli lub tamtamów (sama wykorzystuję z dużym efektem terapeutycznym, te ruchy taneczne w lekcji zdrowy kręgosłup, dla rozluźnienia napiętych mięsni karku i kręgosłupa), poprzez afro, hip-hop po lekcje latino i dance aerobiku, czy stepu, do kroków i ruchów zaczerpniętych z baletu klasycznego. Z drugiej strony taniec jako terapia (tzw. choreoterapia), każdy interpretuje zgodnie ze stanem własnego ciała i umysłu. To całkowite porzucenie kontroli, oddanie się instynktowi i cielesnej interpretacji płynącej muzyki, dostosowane do charakterystyki schorzeń. Wiele programów terapeutycznych z dużym powodzeniem wykorzystuje elementy ruchowe i taneczne również w terapii schorzeń psychicznych.
Prozdrowotne kluby fitness nie zapominają w ofertach o osobach dotkniętych różnymi chorobami czy dysfunkcjami, które często czują się osamotnione w swojej chorobie. W klubach prozdrowotnych oferowane są specjalne zajęcia dla osób z cukrzyca, astma, otyłością , osteoporozą i schorzeniami odkręgosłupowymi, również zajęcia korekcyjno-kompensacyjne dla dzieci.
Podsumowując ruch odpowiednio podany - przełamuje izolacje współczesności i jednoczy ludzi, a wydzielane hormony szczęścia pozwalają żyć pogodniej i pełniej.
Czy w związku z powyższym jednym z celów ogólnopolskich akcji ogłoszonych przez Panią w ramach autorskiego programu "Prozdrowotny klub fitness" jest namawianie Polaków do szerokiej aktywności niezależnie od wieku?
Dr J.I-K: Zapraszamy niejako na nowo do tańca, zabawy poprzez ruch. Ktoś przyjdzie na akcje otwartą zaciągnięty przez koleżankę i łapie bakcyla. "Prozdrowotne kluby fitness" organizują tematyczne otwarte imprezy popularyzujące ruch, redukcje nadwagi i zdrowe odżywianie. Wrocławski Lady Fitness świętował otwarte drzwi klubu pod hasłem "zaczynamy letnie odliczanie" (jako dwu miesięczny konkurs i nie tylko). W Szczecinie Mazowiecka 13 zapraszała panie na otwarte warsztaty ze mną i spotkania z lekarzami (otyłość, żylaki, cukrzyca, bóle krzyża). Szok z Jaworzna zaprasza z mamami także dzieci z nadwaga. Chcemy przełamać bariery i przekonanie, że ruch jest tylko domena młodych. Ruch to kosmetyk skuteczniejszy (bo naturalny) niż lifting i wszelkie kuracje odmładzające. On odmładza, czy pozwala nam zachować młodzieńczość. Warunek: musi być regularnie wykonywany , pod okiem odpowiednio przygotowanego specjalisty (tu namawiam na regularne szkolenia) i ma sprawiać radość. Zapraszam serdecznie inne kluby do przyłączania się do podobnych działań.
Które ze światowych trendów cieszą się według Pani największym zainteresowaniem na szkoleniach wśród instruktorów w Polsce, i mają szanse na przyjęcie się na stale do programów w klubach fitness?
Dr J.I-K: Sadzę, że wszelkie rekordy bije technika Pilates (na pierwszym w Polsce szkoleniu The Pilates Coach z Juliana Afram w marcu 2004r w Szczecinie gościliśmy instruktorów z całej Polski), a dalej w zależności od własnych upodobań. Tworząc program i ofertę na szkolenia "Prozdrowotny klub fitness" celowo dobieram mieszankę szkoleniowa: zdrowy kręgosłup, fenomen równowagi, piłki fit i overball, body art, chi-ball, kinezjologia, pilates , korekcja wad postawy- dziecko w klubie, stretching i inne. Ważne, by każdy znalazł coś dla siebie, a potem ewentualnie pogłębił swoją specjalizację. Dobry instruktor, tak jak każdy specjalista, powinien uczyć się cały czas. Wracając do techniki Pilates, ma ona szansę (zresztą już pojawiły się te zajęcia w ofertach klubów) na przyjęcie się w Polsce, gdyż jest to rozumny trening dla całego ciała, niezależnie od wieku, zawierający elementy jogi, tai-chi, gimnastyki i baletu, wzmacniający kręgosłup i poprawiający postawę ciała. My Słowianie mamy wrodzone zdolności ruchowe, kochamy taniec i balet, kiedy dojdzie do tego cudowna, kojąca muzyka (jaką preferuje technika pilates), a wszystko to pod wodza odpowiednio przygotowanego instruktora - efekt gwarantowany. Korzystając z okazji pozdrawiam wszystkich fanów ruchu i zapraszam serdecznie na kolejne szkolenia i warsztaty z techniki Pilates i prozdrowoztnych trendów, tym razem pod koniec października do Poznania.
Rozmawiała Katarzyna Kizer
