Autorem diety optymalnej jest polski lekarz Jan Kwaśniewski, stąd inna nazwa – dieta Kwaśniewskiego. Dieta optymalna określana jest przez swojego twórcę i propagatora jako metoda żywienia oraz postępowania w różnych stanach chorobowych. Zwolennicy diety twierdzą, że pomaga ona schudnąć oraz pozbyć się wielu przewlekłych dolegliwości takich jak cukrzyca, miażdżyca oraz niektóre choroby układu nerwowego i stawów.
Tłuszcze górą
Dieta optymalna zaliczana jest do diet niskowęglowodanowych. Jej podstawę stanowią bogate w tłuszcze produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak tłuste mięsa, podroby, żółtka jaj, masło, śmietana oraz sery. Bogate w węglowodany produkty zbożowe są niemalże całkowicie eliminowane. Z diety wykluczone są również produkty bogate w sacharozę i cukry proste takie jak cukier, miód, większość owoców oraz przetwory owocowe. Jako źródło węglowodanów zalecane są w ograniczonej ilości warzywa niskocukrowe oraz te zawierające skrobię (np. ziemniaki). Ponadto w diecie dopuszczalne są niewielkie ilości owoców jagodowych takich jak żurawina, jagody czy porzeczki.
Optymalne proporcje
Najważniejszą zasadą diety optymalnej jest zachowanie odpowiednich proporcji między składnikami dostarczającymi energii. Stosunek między białkami, tłuszczami i węglowodanami powinien wynosić 1: 2,5-3,5: 0,5. Oznacza to, że na każdy 1 g dostarczonego wraz z pożywieniem białka powinno przypadać 2,5-3,5 g tłuszczów i jedynie 0,5 g węglowodanów. Tak drastyczne obniżenie spożycia węglowodanów powoduje, że organizm przestawia się na czerpanie energii z tłuszczów oraz związków ketonowych, które powstają jako produkt częściowego spalania tłuszczów. Kwaśniewski zakłada, że im lepsze paliwo energetyczne (czyli najlepiej tłuszcz) tym zapotrzebowanie na białko jest mniejsze. W diecie optymalnej za wystarczające uważa się spożycie białka w ilości 30-50 g/dobę. Podkreśla się jednak, że musi to być białko o wysokiej wartości biologicznej, a więc te pochodzenia zwierzęcego.
Jesz tyle, ile chcesz
Oprócz wymienionych zasad w diecie propagowanej przez Kwaśniewskiego istnieje szereg zaleceń dodatkowych. Nie wolno się głodzić, ani ograniczać jedzenia. Należy jeść wtedy, kiedy czuję się głód i tyle, aby nie czuć potrzeby dalszego jedzenia. Docelowo zaleca się jednak trzy posiłki dziennie oraz rezygnację z podjadania. Podobna zasada dotyczy ilości przyjmowanych płynów. Należy je pić w ilości zgodnej z odczuwanym pragnieniem, przy czym za najlepszy napój uważana jest czysta woda. Wszelkie napoje bogate w węglowodany, a więc również soki, należy z jadłospisu wykluczyć.
Opinia ekspertów Fit.pl
Dieta optymalna do tej pory nie została poddana rzetelnym badaniom naukowym, które pozwoliłyby potwierdzić jej dobroczynny wpływ na organizm ludzki. Istnieją natomiast argumenty przemawiające za potencjalną szkodliwością tej diety, zwłaszcza jeśli stosowana jest ona przez dłuższy okres czasu. Komitet Terapii Polskiej Akademii Nauk uznał dietę optymalną za niekorzystną dla zdrowia ze względu na znacznie przekroczone normy dla cholesterolu, witaminy A (w nadmierz jest toksyczna), żelaza oraz jednoczesny niedobór witaminy C, potasu, wapnia i magnezu. Oprócz typowych objawów ubocznych związanych ze zminimalizowanym spożyciem węglowodanów (bóle głowy, osłabienie) i produktów roślinnych (zaparcia, niedobory niektórych witamin i składników mineralnych), dieta ta może sprzyjać rozwojowi miażdżycy, kamicy nerkowej oraz osteoporozy.
W przypadku osób otyłych w początkowym okresie odchudzania dieta optymalna podobnie jak inne diety niskowęglowodanowe może dawać lepsze efekty (większy ubytek masy ciała) niż w przypadku diet konwencjonalnych. Jeśli jednak jest ona stosowana przez wiele miesięcy (ponad pół roku) różnice te zacierają się. Co więcej, diety niskowęglowodanowe na dłuższą metę okazują się mniej skuteczne ze względu na obowiązujący podczas ich stosowania reżim dietetyczny. Rezygnacja ze spożywania produktów zbożowych czy ograniczanie spożycia owoców i warzyw dla wielu osób okazuje się zbyt dużym wyzwaniem.
dr Joanna Anna Walczak
www.dieta.fit.pl
