Ze względu na swoje unikatowe właściwości może stać się suplementem wspomagającym terapię wielu schorzeń, spowalniającym procesy starzenia i przyspieszającym proces regeneracji mięśni.
Możemy znaleźć na rynku suplementy, które mają za zadanie przyspieszać spalanie tkanki tłuszczowej, wspomagać przyrost masy mięśniowej, czy korzystnie wpływać na naszą odporność. Niewiele jest jednak takich, które mają działanie bardziej kompleksowe – mogą przynosić nam korzyści na więcej niż jednej płaszczyźnie. Jednym z takich suplementów o bardzo obiecujących właściwościach i szerokim spektrum działania jest karnozyna.
Karnozyna naturalnie występuje w tkance mięśniowej (może stanowić nawet 0,5% masy niektórych mięśni) i nerwowej, pełniąc w tych tkankach kilka istotnych funkcji. Dla naszych mięśni najważniejsze są funkcje antyoksydacyjne i buforujące. Jak wiadomo wysiłek o bardzo wysokiej intensywności prowadzi do redukcji zasobów substancji potrzebnych do pracy mięśni (ATP, glikogen) i akumulacji produktów przemiany materii, w tym między innymi kwasu mlekowego. Gdy po bardzo intensywnym treningu odczuwamy ból mięśni, to jest to najczęściej spowodowane zakwaszeniem ich przez nagromadzony podczas wysiłku kwas mlekowy. Karnozyna jako związek o działania buforującym (utrzymującym równowagę kwasowo-zasadową), pomaga przezwyciężyć zmęczenie związane z zakwaszeniem mięśni i dzięki temu sprzyja procesom odnowy oraz zwiększeniu siły mięśniowej.
Karnozyna pełni również rolę „wymiatacza” wolnych rodników, chroniącego przed stresem antyoksydacyjnym, który jest niekorzystnym, ale i nieodłącznym efektem ubocznym związanym z wysiłkiem fizycznym. Wolne rodniki przyczyniają się do powstawania toksycznych dla komórek związków aldehydowych. Karnozyna oprócz tego, że chroni białka komórkowe przed atakiem aldehydów, to pomaga unieczynnić związki, które już zostały zmodyfikowane przez aldehydy. Pełnione przez nią funkcje antyglikacyjne i antyoksydacyjne mogą odgrywać ważna rolę w regulacji śmierci komórek, co oznacza przeciwdziałanie procesom związanym ze starzeniem się organizmu.
Kolejna ważna funkcja karnozyny wiąże się z jej zdolnością do chelatowania (wiązania) metali. Miedź, żelazo, cynk czy kobalt są w naszym organizmie niezbędne, jednakże zbyt duże ich stężenie w układzie nerwowym może działać toksycznie, zwiększając ryzyko chorób neurologicznych. Karnozyna występująca w zakończeniach nerwów chelatuje metale i tym samym reguluje ich poziom w układzie nerwowym.
Badania eksperymentalne wskazują na to, że karnozyna, ze względu na swoje cechy, mogłaby być wykorzystywana w leczeniu zaćmy, powikłań cukrzycy, choroby wrzodowej żołądka, chorób układu krążenia oraz chorób układu nerwowego takich jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, czy udar mózgu. Wiedza zdobyta w badaniach jest już wykorzystywana w praktyce. Rosjanie opatentowali nawet specjalny preparat, którego jednym z dwóch głównych składników jest karnozyna. Preparat ten dzięki swoim właściwościom antyoksydayjnym, chroni komórki mózgowe, zwłaszcza wtedy, gdy zagrożone są niedokrwieniem i niedotlenieniem. W Japonii natomiast już od kilkunastu lat w leczeniu choroby wrzodowej żołądka stosowany jest z powodzeniem lek będący połączeniem karnozyny i cynku.
Najważniejsze zalety karnozyny:
- wykazuje działanie antyoksydacyjne i antyglikacyjne
- przeciwdziała zmęczeniu mięśni
- przyspiesza proces regeneracji mięśni
- zwiększa siłę mięśniową
- pomaga w leczeniu wielu schorzeń
- hamuje procesy starzenia
Sztuka mięsa czy suplement?
W organizmie ludzkim karnozyna syntetyzowana jest z dwóch aminokwasów – beta-alaniny i histydyny. Ich źródłem są białka pożywienia, stąd też stężenie karnozyny w mięśniach w dużym stopniu zależy od składu naszej diety. Źródłem karnozyny w codziennym jadłospisie jest mięso, w szczególności wołowe i drobiowe. Alternatywnym formą dostarczenia sobie karnozyny jest suplementacja wchodzącymi w jej skład aminokwasami.
dr Joanna Anna Walczak
Artykułu w całości opublikowano w miesięczniku Kulturystyka i Fitness 1/2008
www.dieta.fit.pl
