Białko jest budulcem, które ma duże znaczenie u osób ćwiczących. Brak dostarczenia białka u takich osób może być przyczyną niszczenia organizmu. Podczas treningu następuje niszczenie białka znajdującego się w organizmie, dlatego po treningu należy dostarczyć organizmowi potrzebną ilość białka. Zbyt duża ilość też nie jest dobra, ponieważ zostają obciążone nerki, gdy jest ich ciągle dużo. Do rozwoju masy mięśniowej organizm potrzebuje około 2-3 g białka na kilogram masy ciała.
Dzienne zapotrzebowanie na białko dla osób trenujących
Odpowiednia dieta powinna składać się z 55% węglowodanów (to one są potrzebne do pracy, dają nam energię), 30% białek i 15% tłuszczów.
Dzienne spożycie kalorii dla osób trenujących
Białko serwatki jest jednym z lepszych białek. Wartość biologiczna (BV) dla białka z serwatki równa jest 104, a izolatu białka z serwatki 159, natomiast całe jajko, mleko i kurczak odpowiednio 100, 91 i 79. Najmniejszą wartość biologiczną mają białka pochodzenia roślinnego.
Przemiana białkowa
Białka stanowią podstawowy składnik protoplazmy oraz podłoże wszelkich procesów życiowych. Organizmy roślinne mają zdolność syntetyzowania elementów białek- aminokwasów z azotu nieorganicznego i związków węgla. Organizm zwierzęcy i ludzki tej zdolności nie posiada. Istnieje ponad 20 różnych aminokwasów dostarczanych z zewnątrz. Inne aminokwasy, których organizm zwierzęcy nie potrafi zsyntetyzować, muszą być dostarczane z pokarmem. Są to tzw. aminokwasy niezbędne, absolutnie koniecznie dla prawidłowego wzrostu i odbudowy tkanek. Dla człowieka niezbędnymi aminokwasami są: treonina, walina, leucyna, izoleucyna, lizyna, metionina, fenyloalanina, i tryptofan.
Oczywiście do najcenniejszych białek pokarmowych należą te, które zawierają najwięcej niezbędnych aminokwasów. Zaliczamy do nich przede wszystkim białko zwierzęce, zawarte w mleku, serze, mięsie, rybach, jajach. Białko pokarmowe ulega w procesie trawienia rozkładowi do aminokwasów. Wchłonięte w jelicie aminokwasy zostają z krwią żyły wrotnej przetransportowane do wątroby, gdzie ulegają przemianą. Jedne z nich wchodzą w skład białek tkankowych, inne w skład cząsteczek hormonów, enzymów czy barwników. Nadmiar aminokwasów ulega w wątrobie procesowi dezaminacji (odszczepieniu grupy aminowej) i przemianie na glikozę lub ketokwasy, które mogą być utlenione do dwutlenku węgla i wody z wyzwoleniem energii, lub zamienione na tłuszcz. Odłączone od aminokwasów grupy aminowe zostają w komórkach wątroby przerabiane na mocznik usuwany z ustroju z moczem.
[-------]
Proces syntezy białka tkankowego zachodzi szczególnie intensywnie w organizmach rosnących, co dotyczy się też osób uprawiających sporty siłowe (np. kulturystyka), toteż ich zapotrzebowanie na białko jest największe. Organizm ludzki nie magazynuje białek. Tylko bardzo niewielkie ich ilości może gromadzić wątroba.
Przemiana węglowodanów
Największy procent pokarmów spożywanych przez człowieka stanowią węglowodany, głównie w postaci wielocukru- skrobi oraz dwusacharydów - sacharozy, maltozy, laktozy. W procesie trawienia ulegają one rozkładowi na cukier prosty- glukozę. Jest to jedyny cukier prosty występujący w organizmie w wielkiej ilości. Jest on absolutnie niezbędnym składnikiem krwi.
Nadmiar glukozy organizm magazynuje w wątrobie w postaci glikogenu lub zmienia ją na tłuszcze. Odkładanie się nadmiaru glukozy w wątrobie i w mięśniach w postaci glikogenu oraz utlenianie węglowodanów uwarunkowane jest obecnością we krwi hormonu trzustki- insuliny. Insulina obniża poziom cukru we krwi. W warunkach prawidłowych insulina jest uwalniana do krwi po spożyciu pokarmów węglowodanowych. Natomiast hormon wzrostowy przysadki, hormon nadnerczy- adrenalina oraz hormon tarczycy- tyroksyna wywołują przecukrzenie krwi. Te grupy hormonów działających przeciwstawnie do insuliny na przemianę cukrów w zdrowym organizmie wydzielają się do krwi w stosunku ilościowym zapewniającym równowagę tych przemian. Zaburzenie tego stosunku na niekorzyść insuliny wywołuje objawy cukrzycy.
Zamiana glukozy w glikogen odbywa się też w mięśniach. Glikogen powstaje tu jako materiał energetyczny zużywany stale przy ich pracy. W mięśniach- zwłaszcza w warunkach ich niedotlenienia- zachodzi niecałkowite spalenie glikogenu i powstaje kwas mlekowy.
