Pierwsze trudności dotyczą już okresu niemowlęcego
1000 pierwszych dni życia, okres liczony już od poczęcia przez pierwsze lata życia, to czas, w którym organizm dziecka rozwija się niezwykle intensywnie i jest podatny na wiele czynników – również tych związanych z codzienną dietą. Wykształcone w tym czasie nawyki żywieniowe i preferencje smakowe mają największą szansę na przetrwanie w przyszłości, dlatego bardzo ważną rolę odgrywają rodzice i podejmowane przez nich decyzje związane z komponowaniem codziennego jadłospisu dziecka. Jak pokazują wyniki badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, polscy opiekunowie napotykają trudności w tym zakresie już w pierwszym okresie życia ich dzieci. Dotyczy to między innymi niemowląt, które są zbyt szybko odstawiane od piersi – zaledwie 54% mam karmi piersią przynajmniej do 6. miesiąca życia dziecka. Aż 2/3 niemowląt ma rozszerzaną dietę przed 5. miesiącem życia, czyli niezgodnie z zaleceniami ekspertów, a ponad połowa otrzymuje posiłki z rodzinnego stołu – często przygotowane według preferencji smakowych dorosłych.
Czy niewłaściwy sposób rozszerzania diety to jedyny problem?
Niestety trudności dotyczą także żywienia dzieci po 1. roku życia – aż 88% z nich otrzymuje zbyt mało warzyw, 83% ma dosalane posiłki, a 75% spożywa nadmierną ilość cukru. Co więcej, wiele dzieci jest przekarmianych – co dziesiąte dostaje 10 lub więcej posiłków na dobę!. To poważne błędy, które w przyszłości mogą skutkować zarówno niewłaściwą masą ciała, jak również rozwojem wielu chorób dietozależnych – cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy miażdżycy. Otyłość to także problem społeczny, który według prognoz spowoduje w przyszłości znaczący wzrost kosztów opieki medycznej.
Jak zapobiegać otyłości?
Prawidłowe nawyki żywieniowe warto kształtować już w okresie ciąży, kiedy u rozwijającego się płodu ma swój początek programowanie metaboliczne. Właściwy sposób żywienia mamy już na tym etapie pozwala uniknąć skłonności do gromadzenia się tkanki tłuszczowej u dziecka w przyszłości. Kiedy maluch przyjdzie na świat, bardzo ważne jest wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy jego życia. Po tym okresie należy wprowadzać posiłki uzupełniające oraz kontynuować karmienie mlekiem kobiecym. Warto pamiętać, że rozszerzanie diety nie oznacza gotowości dziecka na posiłki z rodzinnego stołu. Sposób żywienia najmłodszych powinien różnić się od sposobu żywienia dorosłych. Nie należy przyspieszać zmian w menu malucha – jego jadłospis powinien odpowiadać aktualnym potrzebom młodego organizmu. Na tym etapie przydatny będzie schemat żywienia niemowląt, w którym można sprawdzić orientacyjną liczbę codziennych posiłków oraz wielkość porcji, jakie należy podawać maluchowi przez kolejne miesiące życia. Dziecko, które skończyło rok, nadal intensywnie się rozwija i ma szczególne potrzeby żywieniowe. Jego dieta powinna być zróżnicowana i uwzględniać różne grupy produktów. Po 1. roku życia jadłospis powinien uwzględniać 4-5 porcji produktów białkowych, 3 porcji produktów mlecznych (w tym mleka mamy lub modyfikowanego), 1-2 porcje mięsa, drobiu, ryb lub jaj, 5 porcji produktów zbożowych, 5 porcji warzyw, 4 porcje owoców i 1-2 porcje wartościowych tłuszczów. Zarówno w diecie młodszych, jak i starszych dzieci należy unikać cukru, słodzonych napojów, tłustych i słonych potraw czy wysoko przetworzonych wyrobów garmażeryjnych i dań typu fast-food. Należy pamiętać także o aktywności fizycznej – warto zachęcać dziecko do ruchu poprzez zabawy, spacery czy uczestnictwo w zajęciach sportowych.
Wsparcie w komponowaniu diety
Aby zapobiegać rozwojowi otyłości, rodzice powinni unikać powielania błędów żywieniowych i stosować się do zaleceń ekspertów. Choć w internecie dostępnych jest wiele publikacji na temat komponowania jadłospisu najmłodszych, często zawierają sprzeczne informacje, które utrudniają podjęcie racjonalnych decyzji. By upewnić się, że dieta malucha jest dostosowana do jego aktualnych potrzeb, warto korzystać z praktycznego i prostego narzędzia – kalendarza żywienia dziecka w 1000 pierwszych dni (0-36 miesiąc życia). To uporządkowanie wiedzy opartej na najnowszych zaleceniach ekspertów ds. żywienia – kompleksowy zbiór informacji na temat prawidłowego komponowania diety maluchów od etapu narodzin aż do 3. roku życia.
