O związkach między zmianami zachodzącymi w środowisku atmosferycznym, a stanem zdrowia i samopoczuciem człowieka oraz występującymi chorobami pisał, już 2000 lat temu, uznawany za ojca medycyny, Hipokrates. Podkreślał on, że należy rozważać skutki, które może wywierać każda z pór roku Pory roku są bowiem jednakowe, lecz różnią się znacznie zarówno same w sobie, jak i w swoich przemianach. Wraz z porami roku choroby ludzi zmieniają się.Za prekursorów współczesnej bioklimatologii uznaje się natomiast A. Humboldta oraz Ch. Hufelanda. To oni jako pierwsi wprowadzili metody naukowe (statystyczne) do określania zależności występowania określonych chorób w związku ze zmianemi pogodowymi. Szczególną rolę odegrał przede wszystkim Humboldt, ponieważ jako pierwszy sformułował definicję bioklimatu, określając go jako zespół czynników atmosferycznych, które działają pobudzająco na receptory zmysłowe człowieka.
Obecne poglądy na zależności między stanem zdrowia człowieka, a warunkami atmosferycznymi są rozwinięciem obserwacji Hipokratesa i Humboldta. Rozwój ten wynika z gwałtownego postępu techniki badawczej, nowych możliwości obserwowania zjawisk pogodowych (na przykład techniki satelitarnej), a w skali mikro - możliwości badawczych współczesnej medycyny. Historyczna definicja bioklimatu nie jest jednak obecnie ograniczana do pobudzania receptorów zmysłowych. Poszerzono ją o niespecyficzne, ogólnoustrojowe oddziaływania czynników meteorologicznych, a także uwzględniono wpływ promieniowania elektromagnetycznego w różnych zakresach częstotliwości czy promieniowania jonizującego.
Jak się przekonano, promieniowanie elektromagnetyczne o bardzo niskich częstotliwości, to jest 1-100 kHz (VLF), pojawiające się między innymi podczas burzy, wywiera bardzo silny wpływ na samopoczucie. Fakt ten tłumaczy się zbieżnością częstotliwości promieniowania impulsowego w atmosferze z częstotliwościami niektórych bioprądów czynnościowych w organizmie człowieka. To z kolei może być wytłumaczeniem zdolności wrażliwych osób do "przewidywania" pogody na kilka dni naprzód.
[-------]
Innym znanym zjawiskiem pogodowym o niekorzystnym wpływie na organizm człowieka są wiatry fenowe, czyli między innymi występujący w Polsce wiatr halny. Jest to ciepły i suchy wiatr, o dużej prędkości i porywistości, powstający podczas przemieszczania się mas powietrza przez łańcuchy górskie. Pojawienie się wiatru fenowego warunkuje zawsze nagłą zmianę wielu czynników meteorologicznych, co stanowi bardzo silny bodziec wyzwalający obiektywne i subiektywne skutki w organizmie człowieka.Aby zrozumieć istotę meteotropizmu, czyli wrażliwości na zmianę pogody, należałoby wytłumaczyć kilka pojęć - przede wszystkim sam termin meteotropizm. To występowanie lub nasilanie się objawów chorobowych w wyniku oddziaływania na ustrój nieokreślonych zakłóceń rytmicznego przebiegu procesów pogodowych. Zakłócenia takie są nazywane meteotropowymi lub meteoropatycznymi. Analogicznie definiuje się choroby meteoropowe. Meteoropatia natomiast to wrażliwość ustroju na zmiany pogody skutkująca patologicznymi reakcjami w sferze somatycznej i psychicznej człowieka. Dla celów praktycznych przyjęto podział meteoropatycznych sytuacji pogodowych na kilka zespołów o zbliżonym oddziaływaniu na organizm człowieka. Wyodrębniono:
- zespół bodźców termicznych, wpływających na gospodarkę cieplną ustroju,
- zespół bodźców fotochemicznych, to jest promieniowanie słoneczne w zakresie światła widzialnego,
- zespół bodźców chemicznych - zmian w składzie powietrza,
- zespół bodźców neurotropowych, czyli bliżej nieokreślonych, wielokierunkowych i wieloczynnikowych, krótkotrwałych zmian pogody (wspomniane wyżej wiatry fenowe są zaliczane właśnie do tej grupy meteorotropowych sytuacji pogodowych); elementy te oddziałują przede wszystkim na sferę psychiczną człowieka.
Choć głównym odbiorcą bodźców zewnętrznych jest wegetatywny układ nerwowy, to reakcje na bodziec dotyczą całego organizmu, w szczególności zaś ośrodkowego układu nerwowego i układu hormonalnego. Wszystkie czynniki zaburzające homeostazę ustroju powodują zatem występowanie określonych dolegliwości czy stanów chorobowych. Jednocześnie pamiętać należy, że zarówno zakres wrażliwości i wydolności mechanizmów homeostazy, jak i - w pewnym sensie - rodzaj reakcji na naruszenie stałości środowiska wewnętrznego, nie jest jednakowy dla wszystkich, a różnice te były kształtowane przez tysiące lat adaptacji do różnych warunków klimatycznych. Generalnie jednak podstawowe reakcje są bardzo zbliżone.
Wiadomo, że pobudliwość układu wegetatywnego ludzi zdrowych wykazuje istotną zależność od frontów atmosferycznych. Na kilka (5-6) godzin przed nadejściem frontu atmosferycznego wzrasta aktywność układu przywspółczulnego, natomiast aktywność układu współczulnego wzrasta w 3-5 godzin po jego przejściu. Wykazano, że front ciepły powoduje obniżenie aktywności wydzielniczej tarczycy, natomiast nadejście powietrza polarnego aktywuje przysadkę. Zespół reakcji układu wegetatywnego i hormonalnego oraz wynikające z nich zmiany czynnościowe w narządach stanowią znowu podstawę powstawania reakcji patologicznych, czyli meteoropatii.
