Od czego zależy odporność?
Odporność organizmu jest kwestią indywidulaną i zależy od:
- predyspozycji
- wieku
- ogólnego stanu zdrowia.
Większość zakażonych wirusem SARS-CoV-2 doświadczy jedynie łagodnych objawów infekcji, gdyż ich układ immunologiczny sprawnie i szybko zareaguje na wirusa. Jednak ocenia się, że niebezpieczeństwo ciężkiego przebiegu COVID-19 dotyczyć może 1 na 6 osób.
Zdolność do efektywnej odpowiedzi immunologicznej spada wraz z wiekiem, a także na skutek:
- szeregu wrodzonych i nabytych niedoborów odporności (np. HIV/AIDS)
- chorób współistniejących.
Zarówno fizjologiczny proces starzenia, jak i schorzenia przewlekłe wiążą się ze stałą obecnością stanu zapalnego w organizmie, co z kolei prowadzi do wyczerpania układu odpornościowego. Stan zapalny to nie tylko cecha „typowych” schorzeń zapalnych - obserwuje się go również w otyłości, miażdżycy, zespole metabolicznym i cukrzycy.
Dla kogo COVID-19 jest najbardziej niebezpieczny?
Niekorzystny wpływ na przebieg choroby udokumentowano dla:
- poważnych chorób sercowo-naczyniowych (niewydolność serca, choroba wieńcowa, kardiomiopatie)
- chorób nowotworowych
- przewlekłej choroby nerek
- przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)
- otyłości (BM I≥ 30)
- cukrzycy typu 2
- anemii sierpowatej
- stanów po przeszczepie narządów.
Obok powyższych, mniej jednoznaczne powiązania z ciężkim przebiegiem COVID-19 opisywane są m.in. dla innych chorób układu oddechowego (astma, idiopatyczne zwłóknienie płuc, mukowiscydoza), nadciśnienia tętniczego, chorób naczyń mózgowych, wątroby, cukrzycy typu 1, zaburzeń odporności i wrodzonych chorób metabolicznych. Do grup ryzyka zalicza się też osoby palące oraz poddane terapiom immunosupresyjnym, np. w przebiegu chorób zapalnych bądź po przeszczepach narządów lub szpiku.
Jak zapobiegać chorobom współistniejącym?
O ile nie mamy wpływu na choroby wrodzone, to wiele schorzeń z powyższej listy:
- rozwija się latami
- spowodowanych jest w znacznej mierze na skutek naszego stylu życia.
Od naszych codziennych wyborów zależy:
- jak będzie przebiegał proces starzenia?
- jak długo organizm utrzyma optymalną, właściwą dla wieku formę?
Jednym ze sprzymierzeńców walki z takimi chorobami cywilizacyjnymi jak otyłość, schorzenia sercowo-naczyniowe (miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu), cukrzyca 2 typu czy niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest:
- zbilansowana, najlepiej śródziemnomorska dieta
- regularna aktywność fizyczna.
Jeśli chcesz obniżyć ryzyko zachorowania na:
- nowotwór - unikaj czerwonego mięsa, alkoholu, palenia tytoniu
- chorób nerek i wątroby - wystrzegaj się używek i nadmiaru leków (również tych dostępnych bez recepty).
Jakie badania laboratoryjne?
Pomocne we wczesnym wykryciu wielu nieprawidłowości zdrowotnych mogą być następujące badania:
Morfologia krwi (CRP jako uzupełnienie).
Wieloparametrowy wynik tego badania może sygnalizować:
- problemy z odpornością
- toczące się infekcje
- anemię (np. w przebiegu chorób przewlekłych)
- a nawet problemy onkologiczne.
Cennym uzupełnieniem morfologii jest stężenie białka C-reaktywnego (CRP), czyli niespecyficznego wskaźnika toczącego się stanu zapalnego. Może ono wzrastać:
- w przebiegu infekcji
- po urazach
- w szeregu przewlekłych chorób zapalnych (np. RZS, nieswoiste zapalne choroby jelit)
- w przypadku nowotworów.
Kreatynina.
Jest głównym, laboratoryjnym wykładnikiem funkcji nerek. Wynik tego badania przedstawiany jest łącznie z wyliczeniem tzw. estymowanego wskaźnika filtracji kłębuszkowej (eGFR). Co wskazuje na niewydolność nerek? Wzrost stężenia kreatyniny we krwi, któremu towarzyszy spadek parametru eGFR.
Diagnostykę dysfunkcji tego narządu można poszerzyć o badanie:
- ogólne moczu
- wydalania białka z moczem (badanie ACR).
Szacuje się, że na przewlekłą chorobę nerek, która jest jedną z głównych chorób predysponujących do ciężkiego przebiegu COVID-19 - choruje nawet 10-15% światowej populacji. Przez długi czas może ona rozwijać się bezobjawowo, stąd tak ważne są profilaktyczne, regularne badania nerek - szczególnie u osób, które cierpią na schorzenia predysponujące do ich wystąpienia (jak cukrzyca, nadciśnienie i otyłość).
Glukoza.
Podstawowym badaniem w kierunku cukrzycy i stanów ją poprzedzających jest oznaczenie na czczo tego cukru we krwi. Cukrzyca nie jest chorobą śmiertelną, ale może prowadzić do wielu powikłań zagrażających życiu, które są związane z uszkodzeniem ścian naczyń dużych i małych (np. nerkowych) naczyń krwionośnych. W jej przebiegu dochodzi również do wzrostu podatności na infekcje.
Lipidogram.
Jednym z głównych wskaźników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych jest dyslipidemia, czyli nieprawidłowe wyniki któregoś z parametrów lipidogramu:
- cholesterolu całkowitego,
- „złego” cholesterolu LDL
- „równie złego” cholesterolu nie-HDL
- „dobrego” cholesterolu HDL
- trójglicerydów.
Choroba ta może doprowadzić do rozwoju nadciśnienia, a ono z kolei do niewydolności serca. Poza tym może przyczyniać się do poważnego przebiegu COVID-19, jak i nasilić się lub ujawnić po przebyciu choroby. Diagnostykę niewydolności serca może wspomóc laboratoryjne oznaczanie peptydu natriuretycznego (BNP lub NT pro-BNP).
Próby wątrobowe.
Aby ocenić stan wątroby i dróg żółciowych można oznaczyć:
- aktywność enzymów wątrobowych (ALT, AST, GGTP i ALP)
- stężenie bilirubiny całkowitej.
Niektórzy autorzy jako jeden z czynników ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 wymieniają stłuszczenie wątroby na podłożu metabolicznym (MAFLD, NAFLD), czyli zaburzenia w gospodarce energetycznej.
Ta najpowszechniejsza na świecie i w Polsce choroba wątroby (może dotyczyć nawet 25% Polaków) rozpoznawana jest na podstawie badań obrazowych, ale jej podejrzenie budzić mogą nawet granicznie nieprawidłowe wyniki oznaczania we krwi aktywności enzymów wątrobowych: ALT i GGTP, rzadziej obserwować można wzrost poziomu bilirubiny.
Co zwiększa ryzyko NAFLD? Dieta wysokokaloryczna, która jest bogata w rafinowane węglowodany, tłuszcze nasycone i słodzone napoje. Choroba ta współwystępuje często z tzw. zespołem metabolicznym (otyłość, nadciśnienie, dyslipidemia czy nieprawidłowy poziom glukozy na czczo).
Jesienią postaw na odporność.
Ruszyła 16. ogólnopolska kampania edukacyjno-profilaktyczna „Postaw na odporność”, podczas której możesz:
- sprawdzić odporność na jesień i podczas pandemii wirusa SARS-CoV-2
- zorientować się w jakiej kondycji jest Twój organizm.
Zrobisz to, dzięki pakietom badań profilaktycznych, w obniżonych cenach, które przygotowała ogólnopolska sieć laboratoriów medycznych Diagnostyka:
- e-pakiet „Zdrowie w dobie pandemii”
Skorzystaj z badań przesiewowych, które mogą pomóc we wczesnym wychwyceniu wielu nieprawidłowości zdrowotnych. W pakiecie znalazły się następujące badania: Morfologia krwi, CRP ilościowo, Glukoza, Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG), Próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP), Kreatynina. Cena pakietu to 79 PLN (zamiast 182 PLN).
