W Polsce śmiertelność wśród chorych na COVID-19 wynosi prawie 3%[1]. Choć wielu pacjentów przechodzi infekcję bez żadnych objawów, coraz częściej można zaobserwować ciężki przebieg u młodych osób. Pojawiają się też nowe mutacje wirusa, które są coraz bardziej niebezpieczne. W dalszym ciągu nie dysponujemy skuteczną metodą leczenia zarażonych, a największą nadzieją pokonania pandemii pozostaje immunizacja, czyli nabycie odporności organizmu na wirusa SARS-CoV-2 poprzez przyjęcie szczepionki lub przechorowanie.
Najczęstsze powikłania po COVID-19
Pomimo, że COVID-19 klasyfikowany jest głównie jako choroba układu oddechowego, badania potwierdzają, że wirus SARS-CoV-2 atakuje także inne organy[2]. Bez względu na stopień ciężkości przebiegu zarażenia, u osób dotkniętych chorobą mogą wystąpić różne powikłania, które często wymagają rehabilitacji i długiego leczenia.
Naukowcy dowiedli, że nawet 80% zarażonych wirusem doświadcza przynajmniej jednej z długofalowych komplikacji po przebyciu infekcji[3]. Zjawisko stało się na tyle popularne, że określa się je mianem „zespołu pocovidowego”.
– Częstymi powikłaniami występującymi u ozdrowieńców są zmęczenie, duszności, bóle głowy, zaburzenia koncentracji, wypadanie włosów, zaburzenia węchu i smaku oraz bóle stawów. U pacjentów diagnozuje się również zaburzenia sercowo-naczyniowe, powikłania neurologiczne i problemy psychiczne – mówi Katarzyna Paszkiewicz, Dyrektor Medyczny Centrum Medycznego CMP.
Coraz częściej ozdrowieńcy skarżą się również na tzw. mgłę mózgową, czyli zespół objawów zaburzeń układu nerwowego. Choć sama mgła nie jest samoistną jednostką chorobową, a jedynie zbiorem jej symptomów, uważa się ją za jeden z najbardziej uciążliwych rodzajów powikłań po COVID-19.
Jak radzić sobie ze skutkami koronawirusa?
Ocena stanu organizmu po przebytej infekcji i wykrycie potencjalnych powikłań możliwe jest dzięki wykonaniu zleconych przez lekarza badań laboratoryjnych, takich jak:
- morfologia krwi,
- poziom kreatyniny w surowicy,
- poziom cholesterolu,
- poziom aminotransferaz,
- poziom D-dimerów,
- obecność i ilość przeciwciał anty SARS-CoV-2,
- poziom białka CRP.
– Poza badaniami z krwi, warto wykonać też badania diagnostyczne, takie jak EKG i w razie wskazań rentgen klatki piersiowej lub tomografię. Niezwykle ważne jest podjęcie rehabilitacji pod okiem fizjoterapeuty, który zleca i kontroluje wykonywanie ćwiczeń oddechowych, oddechowo-krążeniowych, wzmacniających i ogólnousprawniających. W niektórych przypadkach potrzebne też będą konsultacje specjalistyczne – kardiologiczne, pulmonologiczne, neurologiczne czy psychologiczne – radzi Katarzyna Paszkiewicz z Centrum Medycznego CMP.
Choć powstał już program rehabilitacji po COVID-19, refundowany przez NFZ, nie każdy będzie mógł z niego skorzystać. Uprawnione mają być jedynie osoby, u których lekarz ubezpieczenia zdrowotnego stwierdzi ciężkie powikłania w organizmie, wywołane przez wirus SARS-CoV-2. Biorąc pod uwagę to, jak groźne mogą być konsekwencje koronawirusa pozornie brane za łagodne, warto wziąć sprawy w swoje ręce. Coraz więcej placówek prywatnych oferuje kompleksowe świadczenia rehabilitacyjne dla ozdrowieńców.
– W przypadku wyboru opieki pocovidowej w prywatnej placówce medycznej warto zwrócić uwagę nie tylko na rodzaj wykonywanych tam badań, ale także dostęp do specjalistów i ofertę rehabilitacji. W Centrum Medycznym CMP na podstawie konsultacji i pogłębionego wywiadu określa się potrzeby każdego pacjenta oraz dobiera indywidualny sposób terapii, właściwe metody fizjoterapeutyczne i ćwiczenia. Podstawą rehabilitacji jest terapia manualna, terapia tkanek miękkich i powięziowych, a także mobilizacja i praca z przeponą, stawami żebrowymi i oddechem oraz techniki relaksacyjne – wyjaśnia Karolina Wiaderna, Kierownik Rehabilitacji w Centrum Medycznym CMP.
Rozpoczęcie ćwiczeń i powrót do aktywności fizycznej pod okiem specjalistów są kluczowe do odzyskania pełnej sprawności. Badania wykazały, że siedzący tryb życia i brak ruchu zwiększają szanse na pojawienie się powikłań, takich jak m.in. zaburzenia czynności wentylacyjnej płuc. COVID-19 znacznie osłabia jednak organizm i z tego powodu istotny jest powrót do formy pod okiem specjalisty, który będzie stopniował wysiłek i kontrolował postępy[4].
Najważniejszym aspektem rehabilitacji po zakażeniu koronawirusem jest jej wczesne rozpoczęcie, zanim u pacjenta pojawią się nieodwracalne zmiany w układzie oddechowym i nerwowym. Ćwiczenia przydadzą się również osobom, które przeszły infekcję w łagodny sposób, ponieważ powikłania często nie występują od razu. W trosce o zdrowie warto wykonać niezbędne badania i podjąć rehabilitację możliwie jak najszybciej.
[1: https://www.worldometers.info/coronavirus/country/poland/]
[2: https://www.sciencemag.org/news/2020/04/how-does-coronavirus-kill-clinicians-trace-ferocious-rampage-through-body-brain-toes]
[3: Lopez-Leon S., Wegman-Ostrosky T., Perelman C., Sepulveda R., Rebolledo P. A., Cuapio A., Villapol S., More than 50 Long-term effects of COVID-19: a systematic review and meta-analysis, medRxiv, 2021.]
[4: https://www.healthline.com/health-news/how-a-sedentary-lifestyle-during-covid-19-can-quickly-affect-your-health]
