Przez długi czas anatomia była nauką niemal wyłącznie opisową - anatomia systematyczna (opisowa); w ujęciu współczesnym nie tylko objaśnia budowę, lecz wskazuje też na jej związek z przystosowaniami czynnościowymi badanego narządu; jest określana mianem anatomii funkcjonalnej. Rozmieszczeniem i wzajemnym stosunkiem przestrzennym narządów zajmuje się anatomia topograficzna, w zastosowaniu do potrzeb klinicznych, gł. w zakresie chirurgii (anatomia chirurgiczna).
Anatomia, której przedmiot badań stanowi organizm zdrowy, jest zwana anatomią prawidłową, w przeciwieństwie do anatomii patologicznej. Obraz stosunków anatomicznych widziany okiem "nieuzbrojonym" odtwarza anatomia makroskopowa, w odróżnieniu od anatomii mikroskopowej, badającej budowę organizmu za pomocą mikroskopu.
Swoistym działem anatomii jest anatomia plastyczna, zajmująca się badaniem budowy ciała ludzkiego i jego proporcji na użytek sztuk pięknych.
Anatomia porównawcza objaśnia budowę organizmu przez porównywanie struktury oraz charakteru funkcjonalnego i przeszłości rozwojowej poszczególnych narządów, zarówno w przebiegu ontogenezy, jak i filogenezy; wyodrębniła się jako samodzielna dyscyplina w pocz. XIX w., gł. dzięki pracom G. Cuviera. Podstawowe kryterium w anatomii porównawczej stanowi zasada homologii i analogii narządów, ustalona i rozwinięta przez E. Geoffroya de Saint-Hilaire'a, R. Owena, K. Gegenbaura. Na pocz. XX w. A.N. Siewiercow stworzył nowy kierunek w anatomii porównawczej - morfologię ewolucyjną, badającą morfologiczne prawidłowości procesu ewolucyjnego.
www.fit.pl
