Wszyscy ludzie są śmiertelni.
Jestem człowiekiem.
Jestem śmiertelny
Indukcyjne – wyprowadzanie wniosków z obserwowanych faktów, prowadzące do formułowania stwierdzeń ogólnych lub do oceny stopnia prawdziwości hipotezy na podstawie dostępnych dowodów:
Większość ludzi mających karnety na koncerty lubi muzykę.
Joanna ma karnet na koncerty.
Joanna prawdopodobnie lubi muzykę.
Reguły
Algorytm – niezawodny przepis określający, jaki skończony ciąg operacji należy wykonać, aby rozwiązać wszystkie zadania danej klasy;
Heurystyka - praktyczna zasada wskazująca sposób rozwiązania problemu lub postępowania, zawodna zasada, reguła, taktyka, która nie gwarantuje rozwiązania zadania, ale może w nim pomóc.
Błędy rozumowania
Prawdopodobieństwa subiektywne nie odpowiadają obiektywnym;
Obawa przed stratą;
Koszty a straty;
Złudzenie gracza;
Losowość jako nieregularność;
Nieuwzględnianie wielkości próby;
Błąd pewności wstecznej (myślenie retrospektywne);
Ignorowanie prawdopodobieństw bezwarunkowych.
Błędy wynikają ze stosowania heurystyk
Heurystyka reprezentatywności
Heurystyka dostępności
Heurystyka zakotwiczenia i dopasowania
[-------]
Myślenie i rozwiązywanie problemów
Myślenie – łańcuch operacji myślowych za pomocą, których przetwarzamy informacje
Struktura myślenia:
a)Informacja – wrażenia, spostrzeżenia, wyobrażenia, symbole, pobudzenie śladów pamięciowych
b)Operacje – analiza, synteza, myślenie, uogólnianie, przetwarzanie informacji
c)reguły myślenia:
heurytyki – sposób myślenia nie zawsze prowadzący do rozwiązania problemu
algorytmy – niezawodny sposób rozwiązywania problemów.
Rodzaje myślenia – sensoryczno-motoryczne, konkretno-wyobrażeniowe, logiczne.
Efekt myślenia:
reproduktywne – odtwarzanie wiadomości
produktywne – nowa forma myślenia prowadząca do nowych kreatywnych rozwiązań
Sposoby rozwiązywania problemów:
konwergencja – jedno poprawne rozwiązanie
dywergencja – więcej niż jedno poprawne rozwiązanie
Poprawne rozwiązywanie jest to podstawa twórczego myślenia. Problem jest rodzajem zadania, którego nie można rozwiązać za pomocą posiadanych wiadomości, nawyków. Rozwiązuje je się za pomocą myślenia produktywnego.
a)dostrzeżenie problemu, wykorzystanie wiedzy pośredniej do rozwiązania problemu
b)gromadzenie nowej wiedzy, analizowanie dotychczasowych sposobów rozwiązań, kumulowanie niezbędnych informacji
c)generowanie pomysłów- tworzenie wielu pomysłów, analiza dobrych i złych stron
d)wybór pomysłu- znalezienie optymalnego rozwiązania
e)ewaluacja pomysłu- ocena korzyści i strat
f)weryfikacja pomysłu- sprawdzenie wartości pomysłu w praktyce
Schemat (fazy) rozwiązywania problemu
1) Zadania – problem do rozwiązania- dostrzeżenie problemów- wykorzystanie wiedzy posiadanej
2) Gromadzenie nowej wiedzy(inkubacja)- analizowanie dotychczasowych sposobów rozwiązań - kumulowanie niezbędnych informacji
3) Generowanie pomysłów- tworzenie wielu rozwiązań- analiza dobrych i złych stron
4) Znalezienie optymalnego rozwiązania(iluminacja)- wybór pomysłu
5) Ewaluacja pomysłu - ocena korzyści i strat
6) Weryfikacja pomysłu- sprawdzanie wartości pomysłu w praktyce
(efekt emocjonalny, efekt ojcowski, efekt pierwszeństwa)
Rozwiązywanie problemów
Problem – rodzaj zadania, którego podmiot nie może rozwiązać za pomocą posiadanej
wiedzy i umiejętności
Rodzaje problemów:
Otwarte – bardzo niski poziom informacji, brak danych o możliwych rozwiązaniach;
Zamknięte – dany pełen zbiór możliwych rozwiązań:
Konwergencyjne – posiadają jedno poprawne rozwiązanie;
Dywergencyjne – mają wiele poprawnych rozwiązań.
Fazy rozwiązywania problemów
dostrzeganie problemu
analiza sytuacji problemowej (celu i danych początkowych)
wytwarzanie pomysłów
weryfikacja pomysłów (sukcesywna i jednoczesna)
Wgląd - zrozumienie istoty problemu, zwykle nagłe i związane ze zmianą jego struktury.
Hipotezy:
nieświadome myślenie
zapominanie nieużytecznych strategii
wypoczynek .
Heurystyki w rozwiązywaniu problemów
„Byle bliżej”
Postępowanie wstecz
Ukonkretnianie problemu
Rozumowanie przez analogię
Ułatwienia rozwiązywania problemów
Wiedza szczegółowa – ekspertyza
Opanowanie reguł poprawnego myślenia
Znajomość heurystyk
[-------]
Przeszkody w rozwiązywaniu problemów
Błędne nastawienie (sztywność w rozwiązywaniu problemów) – tendencja
do rozwiązywania problemów przy użyciu procedur, które wcześniej były użyteczne
w odniesieniu do podobnych problemów
Fiksacja funkcjonalna – niezdolność do wykorzystania przedmiotu inaczej niż zgodnie z jego definicją lub pierwotnym przeznaczeniem.
Czynniki pomagające w rozwiązywaniu problemów;
Wiedza szczegółowa czyli ekspertyza w danej dziedzinie. Umiejętność rozwiązania
problemu zależy od wiedzy w danej dyscyplinie.
Opanowanie reguł poprawnego myślenia czyli znajomość zasad logiki i reguł
wnioskowania.
Znajomość heurystyk - eksperci posługują się częściej heurystykami niż nowicjusz.
Przeszkody w rozwiązywaniu problemów
Błędne nastawienie
rozwiązując problem człowiek nastawia się na określony kierunek poszukiwań. Nastawienie te wytworzone w toku uczenia się są dość sztywne, tak że trudno jest je zmienić.
Fiksacja funkcjonalna
Ludzie mają problem z wykorzystaniem przedmiotów typowych w sposób nietypowy.
www.fit.pl
