Rosnąca liczba nowotworów w młodym wieku
Najbardziej niepokojące jest to, że coraz więcej młodych dorosłych choruje na nowotwory, które tradycyjnie były kojarzone z osobami starszymi. Według najnowszego raportu American Cancer Society, liczba nowych przypadków raka jelita grubego wśród młodszych osób rosła w latach 1995-2020 o 1 do 2 procent rocznie, podczas gdy wskaźniki spadały w innych grupach wiekowych. Obecnie 20 procent nowych przypadków dotyczy osób poniżej 55 roku życia, a te przypadki mają tendencję do bycia bardziej agresywnymi niż te zdiagnozowane u starszych pacjentów.
Szukanie przyczyn
Dr Chan postanowił więc wziąć udział w rozwiązywaniu tej zagadki, stając na czele projektu Team Prospect, finansowanego przez National Cancer Institute kwotą 25 milionów dolarów. Projekt ten, realizowany wspólnie z grupami badawczymi z Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Indii, ma na celu zbadanie różnych czynników mogących wpływać na przyspieszone starzenie się młodych ludzi. Czy winna jest przetworzona żywność, mikroplastik, "wieczne chemikalia", czy może coś zupełnie innego?
Biologiczne starzenie a ryzyko nowotworów
Jednym z pierwszych dowodów na to, że ciała młodych ludzi starzeją się szybciej, dostarczyła współprzewodnicząca projektu dr Yin Cao, epidemiolog chorób nowotworowych. Jej zespół z Washington University School of Medicine w St. Louis przeanalizował wiek biologiczny prawie 150 000 próbek krwi osób w bazie danych U.K. Biobank. Analizując dziewięć biomarkerów krwi, odkryli, że osoby urodzone po 1965 roku miały o 17 procent większe prawdopodobieństwo przyspieszonego starzenia się niż osoby urodzone w latach 1950-1954. Szybsze starzenie wiązało się z dramatycznym wzrostem ryzyka zachorowania na raka, w tym 42-procentowym wzrostem ryzyka raka płuc i 22-procentowym wzrostem ryzyka raka przewodu pokarmowego.
Starzenie się a nowotwory
Rak jest tradycyjnie postrzegany jako choroba związana ze starzeniem się, ponieważ wraz z wiekiem nasze ciała doświadczają większego stresu oksydacyjnego i uszkodzeń DNA, co może prowadzić do wzrostu nowotworów. Dodatkowo, organizm staje się mniej wydajny w usuwaniu starych, zapalnych komórek, które mogą napędzać rozwój nowotworów. Dr Vadim Gladyshev z Harvard Medical School, badający zegary starzenia i kontrolę długości życia, sugeruje, że proces starzenia rozpoczyna się już po trzecim tygodniu życia matki i ludzie będą naturalnie starzeć się w różnym tempie przez całe życie.
Epigenetyczny zegar Horvatha
W 2013 roku genetyk dr Steve Horvath wynalazł przełomowy zegar epigenetyczny, który pozwala oszacować czyjś wiek za pomocą metylacji DNA. Jego zegar mierzy zmiany chemiczne w DNA, które są pod wpływem genetyki, stylu życia i środowiska. Pomimo zaawansowanych metod mierzenia wieku biologicznego, naukowcy zaczynają rozumieć, że nasz wiek biologiczny może ulegać wahaniom, na przykład podczas stresu, chorób czy ciąży, ale może wracać do normy po wyzdrowieniu.
Wyzwania i nadzieje
Pomimo postępów w badaniach, wciąż nie jest jasne, jak bardzo możemy kontrolować nasz wiek biologiczny. Nawet przy zdrowym stylu życia zmiany te mogą być ograniczone. Jednak badania nad interwencjami, takimi jak usuwanie uszkodzonych komórek starczych czy stosowanie nowych leków, dają nadzieję na przyszłość. Jeśli możemy powstrzymać nieprawidłowe starzenie się komórek, być może uda się również zapobiec nowotworom.
Profilaktyka i wczesne wykrywanie
Wzrost zachorowań na raka w młodym wieku podkreśla potrzebę wczesnych badań przesiewowych. Osoby o średnim ryzyku powinny rozpocząć kolonoskopię w wieku 45 lat, a osoby z rodzinnym obciążeniem chorobowym powinny skonsultować się z lekarzem w celu wcześniejszych badań. Wczesne wykrycie choroby może zwiększyć szanse na skuteczne leczenie, zanim organizm zostanie poważnie uszkodzony przez nowotwór
