Jakie znaczenie ma dieta w profilaktyce chorób onkologicznych, w szczególności raka piersi?
Dieta i ogólnie zdrowy styl życia mają kluczowe znaczenie w profilaktyce chorób onkologicznych. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wprowadzenie żywienia i aktywności fizycznej zgodnych z Piramidą Zdrowego Żywienia może znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania na poszczególne typy nowotworów. Oznacza to, że powinniśmy stosować podstawowe zasady zdrowego stylu życia, na które mamy wpływ:
- Codziennie wprowadzać co najmniej 30 minut aktywności fizycznej, minimum 3–5 razy w tygodniu.
- Spożywać 5 porcji warzyw i owoców (najlepiej 3 porcje warzyw i 2 porcje owoców).
- Wprowadzić do diety produkty pełnoziarniste (grube kasze, pełnoziarniste makarony, pieczywo z nieoczyszczonej mąki itp.).
- Dodawać do jadłospisu chude twarogi, białe sery, kefiry, jogurty naturalne bez cukru.
- Ograniczyć spożycie czerwonego mięsa na rzecz chudego, np. indyka, kurczaka, tłustych ryb morskich i jajek.
- Wprowadzać zdrowe oleje i tłuszcze roślinne, np. oliwę z oliwek, olej rzepakowy, pestki i orzechy.
Ważne są również inne aspekty naszego stylu życia, które powinniśmy modyfikować, aby profilaktyka miała sens: zaprzestanie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu i redukcja stresu. Zgodnie z aktualnymi badaniami Światowego Instytutu Badań nad Rakiem, dzięki modyfikacjom stylu życia i diety można zapobiec nawet jednej trzeciej nowotworów. Takie zmiany mogą również zmniejszyć ryzyko raka piersi o 38%.
Czy istnieją konkretne produkty spożywcze, które mogą wspomagać proces leczenia lub redukować ryzyko nawrotów choroby?
Wielu chciałoby otrzymać listę produktów, które mogą pomóc w walce z rakiem. Niestety, żadna pojedyncza żywność ani grupa produktów spożywana w izolacji nie zapobiega rakowi. Jednakże spożywanie posiłków bogatych w zdrową żywność, takich jak warzywa, pełne ziarna, warzywa strączkowe, owoce oraz przestrzeganie wytycznych stylu życia mogą zmniejszyć ryzyko nowotworów i innych chorób przewlekłych.
WHO zaleca, by dieta antyrakowa była bogata w przeciwutleniacze, które minimalizują uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki, a tym samym zapobiegają powstawaniu i rozwojowi komórek rakowych. Rośliny zawierają setki fitoskładników, które są fundamentem diety antyrakowej. Oprócz silnego działania antyoksydacyjnego, stymulują układ odpornościowy i wzmacniają systemy obronne organizmu, co ułatwia mu eliminację komórek nieprawidłowych.
Warto eliminować z diety żywność wysoko przetworzoną, nadmiar cukru i soli. Wprowadzenie większej ilości warzyw i owoców (z przewagą tych pierwszych), chudego mięsa oraz produktów pełnoziarnistych to klucz – istotne są zbilansowane posiłki, a nie pojedyncze produkty.
Jakie składniki odżywcze są szczególnie ważne dla osób w trakcie terapii onkologicznej, aby wspierać ich układ odpornościowy i ogólną regenerację organizmu?
Tak jak wspomniałam wcześniej, dieta powinna dostarczać wielu antyoksydantów zawartych w warzywach i owocach. Najlepiej wybierać te sezonowe, urozmaicać je i sięgać po różne rodzaje warzyw i owoców, ponieważ wspierają one nasz układ immunologiczny.
Dodatkowo możemy wzmacniać odporność, dodając do sałatek, sosów, a nawet napojów kurkumę, szczególnie jej aktywny składnik – kurkuminę. Kurkumina posiada właściwości unieszkodliwiające substancje kancerogenne, blokujące cykl komórkowy i namnażanie nieprawidłowych komórek.
Ciekawostką jest, że połączenie kurkuminy z piperyną (główny składnik czarnego pieprzu) oraz z galusanem epigalokatechiny (aktywnym składnikiem zielonej herbaty) może nawet tysiąckrotnie zwiększyć antyrakowe właściwości kurkuminy.
Właściwości kurkuminy:
- Silne działanie przeciwutleniające – nasila proces apoptozy (obumierania) i zmniejsza proliferację komórek nowotworowych.
- Działanie przeciwzapalne.
- Skuteczność w zapobieganiu infekcjom.
- Zabija zarazki obecne w surowym mięsie.
Mimo to podkreślam, że kluczowa jest odpowiednio zbilansowana i odżywcza dieta, dostarczająca wszystkich makro- i mikroskładników.
Czy eliminacja cukru z diety ma znaczący wpływ na rozwój lub przebieg chorób nowotworowych?
Na początek rozróżnijmy pojęcie „cukru”. Cukier może być prosty lub złożony.
Cukry proste (monosacharydy), jak fruktoza i glukoza, powodują szybki wzrost, a następnie gwałtowny spadek stężenia cukru we krwi. Znajdziemy je w słodyczach, produktach przetworzonych, białym ryżu, makaronie i pieczywie.
Cukry złożone (disacharydy, oligosacharydy, polisacharydy, czyli błonnik) mają dłuższy proces trawienia, nie powodują gwałtownych skoków cukru we krwi i dają uczucie sytości na dłużej. Znajdują się w pełnoziarnistych produktach, grubych kaszach, makaronach, pieczywie, warzywach, płatkach pełnoziarnistych i owocach.
Nasza dieta powinna opierać się na cukrach złożonych, a nie prostych. Wykluczanie cukru z prostych źródeł, takich jak słodycze, żywność przetworzona i fast food, jest korzystne.
Jakie mity na temat diety w kontekście leczenia raka warto obalić?
Mit nr 1 – Cukier: Spożywany w postaci węglowodanów złożonych, nie szkodzi, a wręcz przeciwnie, może przynieść korzyści. Brak dowodów na skuteczność diety ketogenicznej (20 g węglowodanów dziennie) jako wsparcia w terapii antynowotworowej.
Mit nr 2 – Alkohol: Nawet małe dawki alkoholu mogą szkodzić. Aldehyd octowy, główny produkt rozpadu alkoholu, jest czynnikiem kancerogennym. Działa toksycznie, uszkadza DNA, a w połączeniu z dymem tytoniowym zwiększa ryzyko rozwoju wielu nowotworów.
Mit nr 3 – „Zdrowsze z targu”: Nie zawsze żywność z targu jest zdrowsza. Lokalne produkty mogą nie spełniać norm sanitarnych; np. orzechy przechowywane w wilgoci mogą zawierać aflatoksynę, substancję rakotwórczą wytwarzaną przez grzyby.
Czy są różnice w zaleceniach dietetycznych w zależności od rodzaju nowotworu, np. przy raku piersi w porównaniu do innych typów raka?
Tutaj nadmienię powyższe – nie ma sprecyzowanej diety oddzielnie do każdego typu nowotworu – musimy patrzeć na naszą dietę oraz tryb życia holistycznie- wprowadzić małe zmiany powoli i na stałe- nigdy nie jest za późno na to by wprowadzić modyfikacje i uchronić się przed rakiem.
Dziękuję za rozmowę,
