Brokuł (Brassica oleracea) jest jednoroczną odmianą kapusty warzywnej. Ze względu na przynależność do rodziny kapustowatych oraz charakterystyczny wygląd, nazywany bywa również kapustą szparagową. Jadalną częścią warzywa są różyczki kwiatowe oraz gruba mięsista łodyga, którą po obraniu można jeść na surowo lub wykorzystać do przyrządzenia warzywnego bulionu. W zależności od gatunku, sposobu hodowli i przechowywania, brokułowe róże mogą mieć barwę od ciemnozielonej do fioletowej. Brokuły pochodzą prawdopodobnie z rejonów Morza Śródziemnego, a konkretnie Cypru. Obecnie w Europie ich największe uprawy znajdują się w Hiszpanii, Francji i we Włoszech.
Brokułowe wartości
Głównym atutem brokułów jest ich wysoka wartość odżywcza. Warzywo to jest doskonałym źródłem wielu witamin i składników mineralnych, a w szczególności – witaminy C, witaminy E, β-karotenu, kwasu foliowego, potasu, wapnia, magnezu i żelaza. Brokuły zawierają dodatkowo liczne związki biologicznie czynne, w tym glukozylonany, sulforafan, związki indolowe oraz flawonole – kemferol i kwercetyna. To piękne zielone warzywo jest nie tylko odżywcze, ale i niskokaloryczne (100 g surowych różyczek dostarcza zaledwie 27 kcal). Jedzenie brokułów zaleca się w szczególności osobom z nadwagą, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi, ale nie tylko.
Niezwykły sulforafan
Badania przeprowadzone w ostatnich latach wskazują, że zawarty w brokułach sulforan może mieć zastosowanie w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych. Ten wyjątkowy izotiocyjanian wykazuje właściwości ochronne we wszystkich fazach tworzenia nowotworów. Nieliczne badania wskazują również, że związek ten wykazuje działanie antyprzerzutowe. Jego mechanizm ochronny może polegać dodatkowo na właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych. Sulforan wykazuje bakteriobójcze właściwości między innymi wobec Helicobacter pylori – bakterii, która przyczynia się do choroby wrzodowej żołądka.
Brokułowe dania
Brokuły, podobnie jak spokrewnionego z nimi kalafiora, można spożywać na surowo. Najczęściej jednak podaje się je gotowane. W porównaniu z innymi warzywami brokuły przyrządza się dość szybko – aby uzyskały odpowiednią miękkość wystarczy je gotować zaledwie 5-7 minut. Zbyt długie gotowanie nie jest wskazane, gdyż rozgotowane brokuły nie tylko gorzej smakują i wyglądają (zbyt długa obróbka termiczna powoduje, że tracą apetyczną zieloną barwę), ale również mają znacznie niższą wartość odżywczą. Zielone różyczki po ugotowaniu i schłodzeniu można wykorzystać do przyrządzenia rozmaitych sałatek. Brokuły świetnie sprawdzają się też jako składnik zup, zapiekanek oraz dodatek do pizzy.
Ze sklepu do lodówki
Przy zakupie brokułów należy zwrócić uwagę na ich wygląd oraz barwę. Brokuły powinny być nieuszkodzone, intensywnie zielone, bez żółtych przebarwień, różyczki zwarte, natomiast trzon jędrny. Warzywo najlepiej przechowywać w lodówce, w plastikowej torebce. W takich warunkach zachowuje świeżość do około 5 dni. Brokuły z powodzeniem można również mrozić. W tym celu należy je wcześniej podzielić na różyczki, po czym zblanszować. Mrożone brokuły można przechowywać w zamrażarce nawet do 12 miesięcy.
dr Joanna Anna Walczak
www.dieta.fit.pl
