Ksylitol jest alkoholem cukrowym należącym do polialkoholi. Ma on postać krystalicznego, bezwonnego proszku o przyjemnym słodkim, lekko mentolowym smaku. W stanie naturalnym ksylitol występuje w wielu owocach jagodowych (np. malinach), warzywach, owsie, grzybach i algach morskich. Na szeroką skalę pozyskuje się go z drewna brzozy (stąd inna nazwa cukier brzozowy), rzadziej z włókien kukurydzy, łupin nasion i orzechów.
Mniej kalorii
Współczynnik słodkości ksylitolu jest taki sam jak cukru, natomiast wartość energetyczna – znacznie niższa. Obliczając kaloryczność żywności, przyjmuje się, że 1 g ksylitolu dostarcza 2,4 kcal, podczas gdy 1 g cukru – aż 4 kcal. Ksylitol rekomendowany jest jako jeden z najlepszych słodzików. Decyduje o tym nie tylko stosunkowo niska kaloryczność, ale także jego potencjalne właściwości profilaktyczne.
Słodycz dla zdrowia
W porównaniu z cukrem ksylitol wchłania się znacznie wolniej niż cukier, daje większe uczucie sytości, nie powoduje nagłego wzrostu stężenia glukozy i stabilizuje poziom insuliny we krwi. Jego indeks glikemiczny wynosi zaledwie 8 (to 8 razy mniej niż cukier i 12 razy mniej niż glukoza), co czyni go słodzikiem godnym polecenia cukrzykom. W przypadku osób, które muszą być żywione dożylnie, ksylitol może być podawany zamiast glukozy jako alternatywne źródło energii. W takiej sytuacji pełni on nie tylko funkcje odżywcze, ale też antykataboliczne chroniąc białka mięśniowe przed rozpadem.
Ochrona zębów
Odkąd stwierdzono, że ksylitol wykazuje potencjalne właściwości przeciwpróchnicze, zaczęto go stosować do słodzenia gum do żucia wspomagających higienę jamy ustnej. Liczne badania pokazały, że systematyczne żucie gumy z ksylitolem, lub spożywanie innych produktów zawierających ksylitol, zmniejsza częstość występowania próchnicy zębów, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Dobroczynne działanie polialkoholu polega na stymulacji wydzielania śliny, zapobieganiu namnażania się niekorzystnych bakterii, hamowaniu procesów fermentacyjnych i utrzymaniu przez to właściwego poziomu kwasowości w jamie ustnej. W zalecanych przez stomatologów gumach ksylitol powinien być jedyną substancją słodzącą, a jego zawartość w jednej porcji wynosić 0,7-1,5 g.
Gdzie go znaleźć?
Ksylitol jako substytut cukru wykorzystywany jest w produkcji bezcukrowych gum do żucia, cukierków orzeźwiających, deserów, lodów, dżemów, ciast, pieczywa, sosów i musztardy. Może być również dodawany do suplementów diety i innych produktów produkowanych z myślą o kulturystach np. wysokobiałkowych batonów.
Bezpieczeństwo i efekty uboczne
Cukier brzozowy nie ma ustalonego dopuszczalnego dziennego spożycia, co oznacza, że uznawany jest on za substancję nieszkodliwą. Trzeba jednak mieć na względzie, że ksylitol podobnie jak inne polialkohole w dużych ilościach (30-50 g/ dobę) może działać przeczyszczająco.
dr Joanna Anna Walczak
www.dieta.fit.pl
