Kukurydza (Zea mays) to pochodząca z Meksyku jednoroczna roślina z rodziny wiechlinowatych. Pod koniec XV wieku kukurydzę sprowadzono do Europy i rozpowszechniono głównie w krajach basenu Morza Śródziemnego. Obecnie kukurydza jest jednym z najpopularniejszych warzyw wykorzystywanych w kuchni.
Światowe zboże
Choć nie ma kłosów, z botanicznego punktu widzenia kukurydza zaliczana jest do zbóż. Łodyga, na której osadzona jest kolba, to nic innego jak źdźbło, które zależnie od odmiany może osiągać wysokość od 0,5 do 6 metrów. Po pszenicy i ryżu, kukurydza należy do trzech najważniejszych roślin uprawnych w świecie. W uprawie spotyka się dwie odmiany kukurydzy: pastewną i jadalną. Ta pierwsza ma twarde ziarna i przeznaczana jest na kiszonki oraz pasze dla zwierząt. Jedną z najpopularniejszych odmian jadalnych jest kukurydza cukrowa, która charakteryzuje się słodkawym smakiem i stosunkowo wysoką zawartością cukrów. Do odmian jadalnych kukurydzy zaliczane są również odmiany zbożowe, których ziarna wykorzystywane są w przemyśle spożywczym do produkcji skrobi, mąki i kaszy. Kukurydza stanowi także surowiec do produkcji oleju.
Nie tylko do jedzenia
Kukurydza znajduje zastosowanie nie tylko w przemyśle spożywczym, ale również farmaceutycznym, kosmetycznym, chemicznym, a także bioenergetyce. Ze skrobi kukurydzianej można wytwarzać m.in. papier, tkaniny syntetyczne, żywice, oleje, lakiery i materiały filmowe. W przemyśle wykorzystuje się nie tylko ziarno, ale także łodygi, liście i okrywy liściowe rośliny. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy kukurydza jest jednym z najlepszych surowców do produkcji biogazu.
Pożywne ziarno
Kukurydza należy do najbardziej kalorycznych warzyw. 100 g ziaren, w zależności od odmiany i ewentualnego przetworzenia (mrożenie, konserwowanie) dostarcza 102-110 kcal. Większość kalorii z kukurydzy pochodzi z węglowodanów, w tym również sacharozy, natomiast w niewielkiej ilości z białka i tłuszczów. Spożywanie kukurydzy jest polecane w szczególności osobom o zwiększonych potrzebach energetycznych, w tym również sportowcom. Kukurydza poza kaloriami dostarcza sporo błonnika pokarmowego, potasu, magnezu, selenu oraz witaminy PP. Warto wiedzieć, że atutami złocistych ziaren są nie tylko składniki odżywcze. Kukurydza jest źródłem zeaksantyny – żółtego barwnika zaliczanego do karotenoidów, niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania siatkówki oka. Spożywanie produktów bogatych w zeaksantynę pomaga zmniejszać ryzyko związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej, a przez to na dłużej utrzymać oczy w dobrej kondycji.
Kukurydziane smakołyki
Świeże kolby kukurydzy cukrowej jada się gotowane do miękkości, w lekko osolonej wodzie. Gorące kolby świetnie smakują z roztopionym masłem czy tartym serem. Wyborna jest także kukurydza pieczona na grillu w folii aluminiowej. Ziarno słodkiej kukurydzy sprawdza się jako baza do przyrządzenia zupy, składnik potraw z ryżu, makaronu, farszów warzywnych oraz najróżniejszych sałatek. Kukurydza świetnie nadaje się do przechowywania – jej ziarna można mrozić i konserwować. Młode kolbki o długości do 10 cm z powodzeniem nadają się do marynowania. Kukurydza to warzywo typowe dla kuchni meksykańskiej, ale jada się ją chętnie nie tylko w Meksyku, ale na całym świecie.
dr Aleksandra Czarnewicz-Kamińska
dr Joanna Anna Walczak
www.dieta.fit.pl
