Jak twierdzi dyrektor Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie, trzeba uświadamiać ludzi, że ryzyko zachorowania na raka w dużej mierze zależy od ich stylu życia, w tym głównie od sposobu odżywiania. Mamy już naprawdę sporo dowodów na to, że zmiany w sposobie żywienia mogą znacząco zmniejszyć liczbę zachorowań na raka w skali populacji. Co więcej, szacuje się, że nieprawidłowa dieta (zwłaszcza wysokie spożycie tłuszczów nasyconych i cukrów prostych) oraz nadwaga aż w 30-70 proc. odpowiadają za powstawanie nowotworów, w zależności od ich rodzaju. W przypadku niektórych nowotworów – rak jelita grubego, żołądka – zmiany w diecie mogłyby uchronić połowę pacjentów przed zachorowaniem.
Świeże owoce i warzywa oraz diety bogate w błonnik mogą redukować ryzyko zachorowania na choroby jelita grubego. Diety z dużą ilością ryb i drobiu, a z ograniczoną ilością czerwonego mięsa mogą działać przeciw nowotworom jelita grubego. Z kolei spożywanie potraw wędzonych może podwyższać prawdopodobieństwo zapadnięcia na niektóre typy nowotworów. Przyjmuje się, że dieta odgrywa poważną rolę w rozwoju ponad jednej trzeciej wszystkich przypadków chorób nowotworowych. Nie zostało jednak potwierdzone naukowo, że jedzenie konkretnych potraw może wspomagać leczenie albo zmniejszyć ryzyko ponownego zachorowania. Dbajmy o prawidłową masę ciała! Z każdym kilogramem nadwagi czy otyłości rośnie ryzyko raka jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, żołądka, trzustki, wątroby, jelita grubego, nerki, prostaty, piersi i macicy. Dbałość o prawidłową dietę i masę ciała powinna być zatem kluczowym elementem profilaktyki wymienionych nowotworów. Należy zdecydowanie unikać rygorystycznych zakazów dotyczących składu diety. Jadłospis nie powinien zawierać produktów, których chory nie toleruje. Dieta powinna składać się z potraw, na które chory ma ochotę, pod warunkiem, że nie obserwuje się po ich zjedzeniu skutków niekorzystnych (np. warzywa strączkowe i kapustne w przypadku nowotworów przewodu pokarmowego). Polepszy to znacznie samopoczucie chorego i pozwoli zaakceptować dietę. Właściwie żywienie nie tylko pozwala na pokrycie zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze, które jest zazwyczaj większe niż u zdrowych ludzi, ale poprawia również stan ogólny chorego. Ma to ogromne znaczenie zwłaszcza w przypadku stosowania chemioterapii i/lub radioterapii, które mogą znacznie zmniejszyć odporność organizmu.
Dobry ogólny stan pacjenta zwiększa szansę powodzenia leczenia chirurgicznego. Jadłospis powinien być ułożony tak, aby w ciągu dnia chory spożywał warzywa i owoce ze wszystkich grup (nie mniej niż 0,5 kg dziennie), ponieważ są one niezastąpionym źródłem przeciwutleniaczy, które chronią przed rozwojem nowotworów. Dostarczają również błonnik pokarmowy, którego dziennie powinniśmy spożywać nie mniej niż 35 g. Jego dobrym źródłem są kasze, ciemne makarony i pieczywo razowe. Posiłki należy spożywać w małych porcjach, przynajmniej 5 razy dziennie. W nowotworach przewodu pokarmowego np. nowotworze żołądka, często konieczne jest podawanie warzyw i owoców w postaci purée, przecierów lub kisieli i galaretek. Dieta powinna zawierać wtedy małą ilość błonnika pokarmowe- go. Należy w miarę możliwości wybierać młode, delikatne warzywa, usuwać pestki i skórki oraz wykluczyć z jadłospisu takie, które zawierają dużo włókna, np. kapusta i seler. Nowotwory niezwiązane z przewodem pokarmowym nie wymagają tego rodzaju ograniczeń – warzywa i owoce powinny być podawane głównie w postaci surowej.
W przypadku niektórych nowotworów, akich jak nowo- twór sutka lub trzonu macicy, po zakończeniu leczenia, u kobiet z nadwagą konieczne jest zastosowanie diety redukującej masę ciała.
PRODUKTY ANTYNOWOTWOROWE
Produkty spożywcze lub składniki żywności, które powinniśmy regularnie spożywać, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju konkretnych nowotworów złośliwych.
| Rodzaj nwotowru | Produkty |
| Rak jelita grubego | czosnek, produkty mleczne zawierające wapń |
| Rak żołądka | warzywa cebulowate (cebula, czosnek, por, szalotka, szczypiorek) i niskoskrobiowe (brokuły, sałata, ogórek, pomidory, kapusta, kalafior, cukinia, bakłażan, papryka, rzepa, szparagi, szpinak, cykoria, seler naciowy, kapusta kiszona, pietruszka, rzodkiewka, kiełki rzodkiewki i lucerny) |
| Rak przełyku | żywność zawierająca beta-karoten (tran, marchew, natka pietruszki, jaja, szpinak, dynia, morele), żywność zawierająca witaminę C (owoce i warzywa) |
| Rak prostaty | żywność zawierająca likopen (pomidory, arbuzy, czerwone grejpfruty, papaja); żywność zawierająca selen (brązowy ryż, owies, pestki dyni, chude mięso i ryby) |
| Rak trzustki | żywność zawierająca foliany (ciemnozielone warzywa, nasiona roślin strączkowych, orzechy, drożdże, awokado, banany, maliny, pomarańcze) |
| Rak jamy ustnej, gardła, krtani | warzywa niskoskrobiowe i owoce |
| Rak endometrium | kawa |
PRODUKTY SPRZYJAJĄCE NOWOTWOROM
Produkty spożywcze lub składniki żywności, których lepiej unikać, gdyż ich regularne spożywanie zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych.
| Rodzaj nowotworu | Produkty |
| Rak żołądka | nadmiar soli w diecie |
| Rak wątroby | żywność zawierająca aflatoksyny (spleśniałe ziarna zbóż, orzechy i nasiona roślin strączkowych) |
| Rak jelita grubego | mięso przetworzone (poddane wędzeniu, konserwowaniu, soleniu); mięso czerwone (wieprzowina, baranina, wołowina) |
| Rak jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, wątroby, jelita grubego, piersi | alkohol |
Podjadajmy zdrowo!
Dla zapobiegania nowotworom bardzo ważna jest nie tylko ilość, lecz także częstotliwość spożywania warzyw i owoców. Według najnowszych doniesień naukowych codzienne spożywanie 1-3 porcji owoców i warzyw zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór o 14 proc., podczas gdy spożywanie więcej niż 5 porcji warzyw i owoc.w dziennie ogranicza takie ryzyko już o 36 proc. i więcej. Im więcej i częściej będziemy podjadać owoce i warzywa, tym dla nas lepiej.
Takie zdrowe podjadanie powinno stać się w dzisiejszych czasach normą . Choć dieta Polaków znacząco poprawiła się w ciągu ostatnich kilku dekad, to jednak nadal mamy dużo do zrobienia w dziedzinie edukacji żywieniowej społeczeństwa. Wciąż notujemy bowiem wzrost zachorowalności na niektóre typy nowotworów, jak rak prostaty czy rak piersi. Wśród przyczyn są m.in. wciąż zbyt wysoki poziom spożycia mięsa czerwonego, cukru, alkoholu, jak też zbyt duża kaloryczność diety, która przy małej aktywności fizycznej skutkuje zgubną dla zdrowia nadwagą czy otyłością. Oczywiście, poza niewłaściwym sposobem żywienia, nadwagą i otyłością, ryzyko zachorowania na raka zwiększają też inne czynniki środowiskowe, takie jak: palenie tytoniu czy zanieczyszczenie środowiska. Trzeba też pamiętać, że ryzyko choroby rośnie z wiekiem. Ponadto, zwiększają to ryzyko również skłonności dziedziczne (występowanie nowotworów w rodzinie), które jednak wcale nie przesądzają automatycznie o zachorowaniu.
Pozdrawiam serdecznie!
Agnieszka Urbaniak Trener Personalny/ Trener- Rehabilitant/ Dietetyk
4- krotna Mistrzyni Sportów Sylwetkowych WBBF
3-ktotna Mistrzyni Europy WBBF i IBFA
4-krtona Mistrzyni Polski NAC i WBBF
moja strona: http://agnieszkaurbaniak.com
e-mail: agnieszka.urbaniak@pro.wp.pl, inesdenara@wp.pl
fun page na facebooku: https://www.facebook.com/Agnieszka.Urbaniak.trener.personalny.dietetyk/
