Każdy, kto choć raz w życiu się nią sparzył, doskonale wie, jak wygląda. Spotkać ją jest dość łatwo, gdyż ta drobna i niepozorna roślinka występuje prawie na całym świecie. Wyjątkiem od tej reguły są obszary Afryki Południowej i biegunów polarnych. Najczęściej widywana jest w ogródkach, w zaroślach oraz wilgotnych lasach. Pomimo tego, że jest chwastem, ma również niebagatelne zalety – z powodzeniem wykorzystywana jest w ziołolecznictwie, kuchni i kosmetyce.
Pokrzywa – bo o niej mowa, jako zioło wykorzystywana była już w starożytności. Uznawano ją wówczas za warzywo mające swoje zastosowanie poza kulinarne, jako środek na rany i krwawienia. W medycynie ludowej zalecano picie jej odwarów w celu wzmocnienia organizmu. Natomiast w celu pozbycia się bólów mięśniowych i kostnych polecano – niezbyt przyjemne – pokrzywowe chłosty.
Dla dawnych Słowian pokrzywa była rośliną magiczną – uzyskanym z niej eterycznym odwarem skrapiano odzież i pomieszczenia mieszkalne. Zabieg ten miał zapewniać spokój, oczyszczać ze złej energii, chronić przed demonami i urokami.
W obecnych czasach, kiedy znany jest już nam skład chemiczny pokrzywy, możemy z całkowitym przekonaniem stwierdzić, że jest ona jednym z najbardziej wszechstronnych ziół leczniczych.
Ochronny kwas mrówkowy
Większości z nas pokrzywa kojarzy się głównie z pieczeniem, swędzeniem i bąblami na skórze. Objawy te pojawiają się w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z parzącymi włoskami pokrywającymi roślinę. We włoskach tych występuje substancja kwaśna zawierająca kwasy organiczne – mrówkowy i octowy, jak również histaminę i acetylocholinę. Dzięki niej pokrzywa chroni się przed potencjalnymi barbarzyńcami, którzy chcieliby naruszyć jej „nietykalność”.
Liście, ziele i korzenie
Oprócz substancji parzących pokrzywa zawiera kilkanaście rodzajów innych substancji i to właśnie dzięki nim wykorzystuje się ją w zielarskie. Liście i ziele pokrzywy zawierają oprócz wymienionych kwasów organicznych miedzy innymi flawonoidy, garbniki, fitosterole, karotenoidy, aminy biogenne. Jest także bogata w witaminy z grupy B, witaminy K i C oraz szereg składników mineralnych, w tym wapń, magnez, żelazo, fosfor, mangan, cynk i krzem. Cenione są również korzenie, które zawierają fitosterole, aminokwasy (tj. arginina, kwas glutaminowy i asparaginowy), śluzy i spore ilości soli mineralnych (20%).
Dla zdrowia i urody
Wodne wyciąg z liści i ziela pokrzywy pobudzają przemianę materii. Wykazują również słabe działanie moczopędne, przeciwbiegunkowe, przeciwgośćcowe, hamujące krwawienie. Udowodniono, że napary z pokrzywy posiadają właściwości zwiększania poziomu hemoglobiny i czerwonych krwinek w organizmie człowieka. Wskazane, więc będą szczególnie dla osób mających problemy z oddawaniem moczu, nadmiarowymi kilogramami. Niewątpliwie ekstrakty z pokrzywy przyniosą ulgę cierpiącym z powodu dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, anemii czy wreszcie odczuwającym ogólne osłabienie organizmu. Wyciągi z pokrzywy uchodzą również za lek przeciwcukrzycowy – nieznacznie obniżają poziom glukozy we krwi i pobudzają czynność trzustki, co wiąże się ze zwiększonym wytwarzanie enzymów trzustkowych. W zielu i korzeniach pokrzywy stwierdzono istnienie czynnika pobudzającego wytwarzanie interferonu (substancji z grupy immunoglobulin), który nie tylko chroni organizm przed inwazją wirusów, ale najprawdopodobniej również przed niektórymi nowotworami.
Pokrzywa w kosmetyce
Oprócz ziołolecznictwa, ekstrakty pokrzywy mają również zastosowanie w kosmetyce. Wzmacniają włosy, przeciwdziałają ich wypadaniu, przetłuszczaniu i łupieżowi, stąd też wchodzą w skład szamponów, odżywek, płukanek, maseczek, lotionów, pianek, żeli i innych gotowych preparatów pielęgnacyjnych i leczniczych.
|
|
Płukanka do włosów
Suszone liście pokrzywy (łyżeczka na filiżankę) lub gotową herbatę z pokrzywy zalewamy wrzątkiem. Po naciągnięciu i wystudzeniu płuczemy umyte włosy. Płukankę pokrzywowa mogą stosować jedynie osoby z ciemnymi włosami. Do zrobienia płukanki nie używaj świeżych pokrzyw, których intensywny kolor może zabarwić włosy na zielono. Płukana dodaje włosom witalności, nabłyszcza i wzmacnia
Do stosowania na skórę głowy
Garść świeżych liści pokrzywy zaparzamy 1/2 litra wrzącej wody i pozostawiamy pod przykryciem przez 3 godziny. Następnie przecedzamy, mieszamy z 1/4 litra octu owocowego i przelewamy do butelki. Płuczemy dokładnie włosy po każdym umyciu i uzyskany wywar wsmarowywujemy przez kilka minut w skórę głowy. Zabieg łagodzi swędzenie i łupież.
Pokrzywa kuchni
Pokrzywa może wzbogacić naszą dietę nie tylko w formie naparu czy soku do picia, ale również jako przyprawa i składnik potraw. Wierzchołki łodyg i młode listki nadają się do przyprawiania zup z wiosennych warzyw, do kartoflanki, sosów ziołowych i sałatek. Można ją przyrządzać tak jak szpinak – młode, wymyte listki, zalewa się wrzątkiem, gotuje do miękkości (ok. 10 min), a następnie przyprawia wg. uznania. Z racji tego, że pokrzywa zawiera sole organiczne, które nie stanowią obciążenia dla nerek, może być z powodzeniem wykorzystywana w dietach, w których zaleca się ograniczenie spożycia lub wykluczenie soli kuchennej.
www.fit.pl
