Cukinia (Cucurbita pepo L) to warzywo z rodziny dyniowatych. Jej jadalną częścią jest jagoda o maczugowatym lub cylindrycznym kształcie oraz... kwiaty, które faszerowane i panierowane stanowią przysmak znany Włochom i Grekom. Rozmiary cukinii są bardzo zróżnicowane – długość owoców w zależności od fazy dojrzałości wynosi od 8-65 cm. Polska nazwa cukinii nawiązuje do języka włoskiego – po włosku cukinia to zucchina, czyli mała dynia.
Niewymagająca i bezpieczna
Cukinia jest warzywem mało wymagające w uprawie, stąd z powodzeniem można hodować ją nawet w przydomowych ogródkach. Jedynym warunkiem jest żyzna gleba. Stosunkowo prosta uprawa przyczynia się do tego, że warzywo można bez problemu zakupić o każdej porze roku. Najsmaczniejsze cukinie są jednak latem i wczesną jesienią, a więc wtedy, gdy dostępne są okazy krajowe, dojrzewające w naturalnych warunkach, przy dostępie do promieni słonecznych. Ogromną zaletą cukinii jest to, że nie kumuluje metali ciężkich ani azotanów. Dzięki temu warzywo to uznawane jest za ekologiczne i bezpieczne – znajduje zastosowanie między innymi w żywieniu małych dzieci, wymagających największej troski o jakość i bezpieczeństwo zdrowotne podawanych posiłków.
Cukiniowe wartości
Cukinia w 95% składa się wody, co przekłada się na jej niską kaloryczność. 100 g warzywa dostarcza zaledwie 15 kcal, które pochodzą głównie z węglowodanów złożonych oraz niewielkich ilości białka. Podobnie jak wszystkie warzywa cukinia jest źródłem błonnika pokarmowego, potasu oraz witaminy C. Potrawy z cukinii mogą stanowić także istotne źródło magnezu oraz kwasu foliowego – witaminy z grupy B, która jest szczególnie ważna w żywieniu kobiet w ciąży oraz karmiących. Zaletą cukinii jest jej lekkostrawność. Osobom będącym na diecie polecana jest w szczególności cukinia gotowana i duszona, która w najmniejszym stopniu obciąża przewód pokarmowy.
Cukiniowe specjały
Najsmaczniejsze są młodziutkie cukinie o długości 15-25 centymetrów. Posiadają one szczególnie delikatną skórkę i miąższ, w którym są bardzo subtelnie zaznaczone gniazda nasienne. W miarę dojrzewania gniazda nasienne twardnieją i przekształcają się w dobrze wyczuwalne pestki, które podczas przygotowywania dania trzeba z warzywa usuwać.
Cukinię, podobnie jak ogórka, można jadać na surowo pokrojoną w cienkie paski oraz jako składnik surówek. Oprócz tego może być ona składnikiem dań gotowanych, duszonych, pieczonych oraz smażonych. Z racji tego, że cukinia posiada subtelny smak, nie wpływa znacząco na zmianę smaku potraw, które się nią wzbogaca. Cukinię najczęściej wykorzystuje się podczas przyrządzania leczo oraz gulaszów, ale zastosowanie jej jest znacznie szersze. Z powodzeniem można ją dodawać do zup, bigosu, a nawet wypieków. Średniej wielkości okazy, po wydrążeniu pestek można faszerować i zapiekać. Dodatek tartej cukinii do placków ziemniaczanych sprawia, że po usmażeniu są one delikatniejsze, pulchniejsze oraz mniej kaloryczne. Owoce cukinii oprócz spożycia w stanie świeżym, wykorzystywane są również do produkcji mrożonek i konserw warzywnych. Poza tym cukinia doskonale nadaje się do marynowania i kiszenia.
dr Joanna Anna Walczak
dr Aleksandra Czarnewicz-Kamińska
www.dieta.fit.pl
