Brak świadomości społecznej a skala problemu
Raport powstał na podstawie badań obejmujących grupę respondentów składającą się w 53% z kobiet i w 47% z mężczyzn w przedziale wiekowym od 18 do 60 lat. Wyniki są alarmujące – choć 61% ankietowanych słyszało o anoreksji, a 57% o bulimii, niemal co czwarty Polak (25%) nie ma żadnej wiedzy na temat zaburzeń odżywiania. Jednocześnie aż 87% badanych uważa, że konieczne jest zwiększenie działań edukacyjnych w tej dziedzinie.
-
Anoreksja i bulimia to najczęściej diagnozowane zaburzenia odżywiania, które wciąż częściej dotyczą kobiet, choć liczba mężczyzn zmagających się z tym problemem stale rośnie. Warto zauważyć, że wiek, w którym pojawiają się pierwsze objawy, systematycznie się obniża – wskazuje dr n. med. Katarzyna Weterle-Smolińska, psychiatra i ordynator placówki psychoterapeutycznej Galileo Medical.
Według raportu, aż 9% badanych miało bezpośrednią lub pośrednią styczność z anoreksją, ortoreksją czy zaburzeniem pica. W przypadku bulimii odsetek ten wynosi 14%, a w odniesieniu do ARFID (zaburzenia polegającego na unikaniu lub ograniczaniu przyjmowania pokarmów) – 16%. Najwyższy odsetek, 21%, dotyczył kompulsywnego objadania się.
Przyczyny i objawy zaburzeń odżywiania
Zdaniem ankietowanych kluczowe przyczyny zaburzeń odżywiania to problemy emocjonalne i psychiczne, takie jak lęk i depresja (65%), a także presja społeczna dotycząca wyglądu (62%). Co istotne, aż 35% badanych zwróciło uwagę na negatywny wpływ mediów społecznościowych jako jednego z głównych czynników prowadzących do rozwoju tych chorób. Ponad połowa respondentów wskazała trzy główne symptomy zaburzeń odżywiania: gwałtowne zmiany masy ciała, stosowanie restrykcyjnych diet i nadmierne skupienie na własnym wyglądzie.
Specjaliści podkreślają, że zaburzenia odżywiania wynikają z kombinacji czynników biologicznych, psychicznych i społecznych. Niskie poczucie własnej wartości, perfekcjonizm i trudności w radzeniu sobie z emocjami mogą zwiększać ryzyko ich wystąpienia. Ponadto wszechobecne w mediach wzorce idealnego wyglądu oraz presja ze strony otoczenia często przyczyniają się do rozwoju problemu. Do najczęściej występujących objawów należą: unikanie kalorycznych pokarmów, ograniczanie liczby posiłków, nadmierna aktywność fizyczna oraz stosowanie środków przeczyszczających.
Trudności w dostępie do leczenia
Raport ujawnia, że leczenie zaburzeń odżywiania w Polsce pozostaje niewystarczająco finansowane. Zaledwie 33% ankietowanych wskazało, że koszty terapii były pokrywane przez NFZ, podczas gdy 44% musiało opłacać je samodzielnie.
-
W Polsce brakuje kompleksowego podejścia do leczenia zaburzeń odżywiania. Długie kolejki do specjalistów i odległe terminy hospitalizacji sprawiają, że pacjenci często decydują się na leczenie prywatne, ponieważ nie mogą sobie pozwolić na czekanie. Proces terapeutyczny bywa długotrwały i kosztowny, ale w wielu przypadkach to jedyna skuteczna metoda – zaznacza Grzegorz Ciężadło, prezes Galileo Medical.
Potrzeba zmian w systemie opieki zdrowotnej
Blisko 67% respondentów wskazuje na konieczność zwiększenia liczby placówek i specjalistów zajmujących się leczeniem zaburzeń odżywiania. Dodatkowo 57% badanych uważa, że należy poprawić standardy leczenia, a kwestie finansowe znalazły się dopiero na czwartym miejscu priorytetów (po edukacji społeczeństwa).
Nieleczone zaburzenia odżywiania mają destrukcyjny wpływ na życie pacjentów i ich bliskich – 59% badanych zauważyło negatywne skutki tych schorzeń w swoim otoczeniu. W skrajnych przypadkach mogą one prowadzić do wyniszczenia organizmu, chorób serca, a nawet śmierci. Pełne wyzdrowienie z anoreksji zadeklarowało jedynie 30% respondentów, a z bulimii – 40%.
-
Zaburzenia odżywiania mogą w krótkim czasie poważnie wyniszczyć organizm, wpływając na niemal każdy jego układ. Leczenie powinno być podejmowane natychmiast, ponieważ zwłoka może kosztować życie – podkreśla lek. Elżbieta Bonder, internista i dyrektor ośrodka psychoterapeutycznego Galileo Medical.
Eksperci apelują o poprawę dostępu do specjalistycznej opieki oraz zwiększenie świadomości społecznej na temat zaburzeń odżywiania. Kluczowe jest wczesne rozpoznawanie objawów i wdrażanie działań profilaktycznych, by zminimalizować ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych. W wielu krajach europejskich, zwłaszcza w Skandynawii, państwowe programy prewencyjne skutecznie ograniczają liczbę nowych przypadków. Polska wciąż ma w tej dziedzinie wiele do nadrobienia.
Raport: https://galileomedical.pl/zaburzenia-odzywiania/zaburzenia-odzywiania-w-polsce/
