Zielone warzywa liściaste obniżają ryzyko cukrzycy typu 2

Cukrzyca typu 2 została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za niezakaźną epidemię XXI wieku. Liczba nowych zachorowań na nią wzrasta w ostatnich dwóch dekadach w zastraszającym tempie.

Udział w rozwoju cukrzycy typu 2 mają do pewnego stopnia czynniki genetyczne, ale największe znaczenie odgrywa niezdrowy tryb życia - przejadanie się, nadwaga i otyłość oraz brak ruchu.

Badania wskazują, że zmiany stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, zrzucenie zbędnych kilogramów, ograniczenie spożycia tłuszczu i mniej kaloryczna dieta mogą zapobiegać rozwojowi tej postaci cukrzycy u osób, u których doszło już do pewnych zaburzeń w metabolizmie glukozy.

Dieta bogata w warzywa i owoce jest znana z korzystnego wpływu na układ krążenia - wyniki licznych badań dowodzą, że zmniejsza ona znacznie ryzyko chorób serca i zgonów z ich powodu. Jednak jej rola w prewencji cukrzycy typu 2 nie została dobrze udokumentowana.

Aby zweryfikować związek między zwiększeniem spożycia warzyw i owoców a spadkiem ryzyka cukrzycy typu 2, naukowcy z Uniwersytetu w Leicester przeanalizowali dane zebrane w sześciu różnych badaniach, które łącznie objęły ponad 220 tys. osób.

Okazało się, że osoby jedzące więcej warzyw i owoców nie były mniej narażone na cukrzycę typu 2. Tylko zielone liściaste warzywa, jak szpinak, kapusta oraz spokrewnione z nią brokuły i kalafior, obniżały ryzyko tego schorzenia. Osoby, które zjadały dziennie ok. 122 gramy zielonych warzyw były o 14 proc. mniej narażone na cukrzycę.

"Te badania wskazują, że zielone, liściaste warzywa pełnią szczególnie ważną rolę w prewencji cukrzycy typu 2" - komentuje współautorka pracy prof. Melanie Davies.

Na razie, naukowcy nie potrafią wytłumaczyć swoich obserwacji. Jak spekulują, może to mieć związek z tym, że zielone warzywa są bogate w przeciwutleniacze, np. w witaminę C, chroniące przed szkodliwym oddziaływaniem wolnych rodników na tkanki. Zawierają też duże ilości magnezu, który - jak wykazano ostatnio - może chronić przed cukrzycą oraz są dobrym źródłem kwasu alfa-linolenowego, jednego z kwasów omega-3 mających pozytywny wpływ na wrażliwość komórek na insulinę.

Zespół prof. Davies planuje w przyszłości przeprowadzić badania wśród osób szczególnie narażonych na cukrzycę typu 2, by zweryfikować czy zwiększenie spożycia zielonych, liściastych warzyw faktycznie może ochronić przed schorzeniem.

W komentarzu odredakcyjnym prof. Jim Mann z Uniwersytetu w Otago w Nowej Zelandii ocenia, że najnowsze wyniki badań powinno się traktować z wielką ostrożnością. Jego zdaniem, nadal aktualne pozostaje zalecenie, by dla zdrowia spożywać pięć porcji warzyw i owoców dziennie, w tym również zielone warzywa liściaste.

Biorąc pod uwagę, że w najnowsza analiza dotyczyła niewielkiej liczby badań, może być za wcześnie na stwierdzenie, że warzywa i owoce w diecie mają niewielki wpływ na ryzyko cukrzycy i że tylko zielone warzywa odgrywają tu istotną rolę, uważa badacz.

Podobnego zdania jest dyrektor ds. badań nad cukrzycą w fundacji Diabetes UK - Iain Frame, który ostrzega, że dowody na rolę zielonych warzyw w prewencji tej choroby są na razie bardzo ograniczone i za wcześnie jest, by spożywanie ich w większych ilościach uznać za sposób na obniżenie jej ryzyka.

"Bylibyśmy zaniepokojeni, gdyby skupianie się na niektórych pokarmach odciągnęło uwagę od zaleceń na temat spożywania pięciu porcji warzyw i owoców dziennie, co daje korzyści w postaci spadku ryzyka chorób serca, udaru mózgu, niektórych nowotworów i otyłości, jak również cukrzycy typu 2" - powiedział Frame w rozmowie z BBC.

Statystyki wskazują, że obecnie na świecie ludzie spożywają niedostateczne ilości warzyw i owoców. Na przykład, z badań prowadzonych w Wielkiej Brytanii wynika, że w latach 2008-2009 tylko jedna trzecia dorosłych Brytyjczyków spożywała zalecane pięć porcji warzyw i owoców dziennie. Natomiast, w biuletynie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2005 r. przedstawiono dowody na to, że niedostateczne spożycie warzyw i owoców mogło przyczynić się do 2,6 mln zgonów na świecie w roku 2000.

PAP - Nauka w Polsce