Problemy związane z menopauzą są zjawiskiem typowym dla krajów uprzemysłowionych. Klimakterium to naturalny okres w życiu kobiety, w którym dochodzi do szeregu zmian ogólnoustrojowych w wyniku wygasania czynności hormonalnej jajników. Okres ten dzieli się na premenopauzę (około sześć lat przed ostatnią miesiączką), menopauzę (ostatnie krwawienie miesięczne, po którym przez 12 miesięcy nie występuje żadne krwawienie) oraz okres pomenopauzalny (sześć lat po menopauzie).
Określenie menopauza powstało z połączenia greckiego meno (miesiąc) oraz pausis (przerwa). Menopauza jest uwarunkowana fizjologicznie. Nie jest chorobą, ale zachodzące w tym okresie zmiany w organizmie mogą być przyczyną długofalowych problemów zdrowotnych, którym towarzyszy poczucie dyskomfortu i obniżonej jakości życia. W tym okresie wzrasta ryzyko takich chorób jak osteoporoza i choroby układu krążenia.
W ostatnich dziesięcioleciach metody leczenia problemów zdrowotnych okresu menopauzy bardzo się rozwinęły, głównie dzięki wdrożeniu hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Nadal jednak jest to otwarty problem terapeutyczny. Lekarze dysponują coraz większą wiedzą na temat ograniczeń i niepożądanych następstw HTZ. Jednocześnie wzrasta liczba kobiet z przewlekłymi dolegliwościami somatycznymi, współistniejącymi z objawami depresyjnymi lub depresyjno-lękowymi. Ocenia się, że terapii menopauzalnej nie otrzymuje 98% potrzebujących jej kobiet. Jedną z głównych przyczyn są obawy pacjentek przed niepożądanymi następstwami HTZ.
Pierwsze sygnały...
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określa średni wiek wystąpienia menopauzy (ostatniej miesiączki) na 51 lat. W Polsce wynosi on 49 - 53 lata. Zaburzenia charakterystyczne dla tego okresu dotyczą wszystkich aspektów biologicznego życia kobiety. Od 75% do 80% kobiet odczuwa uderzenia gorąca (nagłe uczucie ciepła na twarzy, szyi, klatce piersiowej). Pojawia się nadmierne pocenie się (szczególnie nocą), bóle głowy, bóle pleców, zaburzenia rytmu serca, dolegliwości związane z zatrzymywaniem płynów w organizmie. Kobiety często czują zmęczenie, szczególnie poranne znużenie. Skóra staje się sucha, pergaminowa. Mogą pojawić się problemy z koncentracją, osłabienie pamięci, maleje odporność na stres. Dyskomfort wiąże się również z większą drażliwością, lękami, a nawet depresjami, utratą wiary w siebie. W okresie około- i pomenopauzalnym pacjentkom dokuczają nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych (najczęściej są to przedłużone krwawienia miesięczne, obfite krwotoczne miesiączki, zbyt częste miesiączki, krwawienia poza cyklami). Dolegliwości te poważnie wpływają na codzienną aktywność i jakość życia.
[-------]
Co robić?
W profilaktyce i leczeniu dolegliwości okresu menopauzalnego wykorzystywana jest najczęściej hormonalna terapia zastępcza. HTZ polega na przyjmowaniu preparatów z grupy estrogenów i gestagenów (uzupełnienie braków hormonalnych związanych z wygasaniem aktywności hormonalnej jajników). Zanim kobieta zdecyduje się na HTZ powinna poznać wskazania i przeciwwskazania tej terapii. Terapia musi być prowadzona pod stałą kontrolą lekarza.
HTZ ma jednak liczne ograniczenia i nie u każdej kobiety może być stosowana. Bezwzględne przeciwwskazania do HTZ to ciężkie uszkodzenie wątroby, czynna choroba zakrzepowo-zatorowa, nowotwory estrogenozależne (rak sutka, rak endometrium), otoskleroza (choroba błędnika kostnego).
Hormonalna terapia zastępcza musi zapewniać pacjentce wysoki stopień bezpieczeństwa w trakcie leczenia i nie powodować niebezpiecznych dla jej zdrowia konsekwencji po jej zakończeniu. Dlatego HTZ może być stosowana dopiero po przeanalizowaniu zarówno wszystkich korzyści dla danej kobiety, jak i czynników ryzyka.
Naturalna pomoc...
Kobiety w tym okresie powinny zadbać o dietę – unikać masła (na przykład na rzecz oliwy z oliwek), spożywać więcej pełnoziarnistego pieczywa razowego, otrębów oraz warzyw (fasola, soja, groszek, marchew, brokuły, pomidory) i owoców. Warto jeść więcej ryb (łosoś, tuńczyk) i zastąpić wołowinę drobiem. Trzeba zadbać o odpowiednią podaż witamin i składników mineralnych, szczególnie witamin A, B6, C, D, E oraz kwasu foliowego, wapnia, magnezu oraz beta-karotenu. Równie duże znaczenie ma aktywność fizyczna (odpowiednio dobrana gimnastyka codzienna, ruch na świeżym powietrzu). W badaniach dotyczących wpływu aktywności fizycznej na objawy klimakteryczne wykazano, że menopauzę najlepiej przechodziły kobiety, które ćwiczyły co najmniej trzy razy w tygodniu.
www.fit.pl
