Ada Jakimowicz, psycholog i psychoterapeutka, wyjaśnia, że prokrastynacja jest zjawiskiem znacznie bardziej skomplikowanym niż tylko lenistwo. – Odkładanie zadań na później często wynika z lęku przed porażką, perfekcjonizmu, niskiej samooceny lub trudności w zarządzaniu czasem – mówi ekspertka. – Każdy z nas ma swoje unikalne powody odkładania ważnych obowiązków. Prokrastynacja może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego, prowadząc do obniżenia poczucia własnej wartości, pogorszenia organizacji dnia codziennego, a w efekcie do chronicznego stresu i spadku produktywności.
Skąd bierze się prokrastynacja?
Ada Jakimowicz wymienia kilka kluczowych czynników, które mogą prowadzić do odkładania obowiązków na później. Każdy z tych powodów może występować samodzielnie lub w połączeniu z innymi, tworząc skomplikowaną sieć przyczyn.
-
Lęk przed porażką – Strach przed niepowodzeniem jest jednym z najczęstszych powodów prokrastynacji. Osoby obawiające się, że nie sprostają wyzwaniu, często odwlekają podjęcie działania, aby uniknąć konfrontacji z ewentualnym niepowodzeniem. – Obawa przed porażką sprawia, że unikamy zadań, które mogą stanowić wyzwanie, co tylko pogłębia nasz lęk – tłumaczy Jakimowicz.
-
Perfekcjonizm – Dążenie do perfekcji może prowadzić do prokrastynacji, gdyż osoby te mogą uważać, że zadanie musi być wykonane idealnie lub wcale. Jakimowicz podkreśla, że perfekcjonizm wiąże się z myśleniem czarno-białym, gdzie każda niedoskonałość traktowana jest jako porażka, co potęguje lęk i skłonność do odkładania działań.
-
Niska samoocena – Niskie poczucie własnej wartości może również prowadzić do odkładania obowiązków. Osoby, które nie wierzą w swoje możliwości, często obawiają się, że nie poradzą sobie z zadaniem, co skutkuje unikaniem działania. – Niska samoocena wpływa na motywację i chęć podejmowania wyzwań, co często kończy się odkładaniem na później – tłumaczy Jakimowicz.
-
Brak motywacji – Brak motywacji może sprawić, że nawet najważniejsze zadania wydają się nieatrakcyjne lub przytłaczające. Często brak motywacji jest związany z niejasno określonymi celami lub brakiem nagród za ich osiągnięcie.
-
Problemy z zarządzaniem czasem – Prokrastynacja może wynikać z trudności w zarządzaniu czasem. Osoby, które mają problem z priorytetyzacją zadań, często skupiają się na mniej ważnych czynnościach, odkładając kluczowe zadania na później. – Brak umiejętności zarządzania czasem prowadzi do chaosu, sprzyjając odkładaniu ważnych zadań – dodaje Jakimowicz.
-
Lęk przed sukcesem – Paradoksalnie, lęk przed sukcesem może również prowadzić do prokrastynacji. Obawy, że sukces przyniesie nowe, trudniejsze wyzwania lub zmieni życie w sposób, na który nie jesteśmy gotowi, mogą powodować unikanie działań prowadzących do sukcesu.
Jak walczyć z prokrastynacją?
Jak sobie radzić z prokrastynacją? Ada Jakimowicz sugeruje kilka sprawdzonych metod, które mogą pomóc w przezwyciężeniu odkładania zadań. – Ważne jest, aby wyznaczać sobie mniejsze cele, korzystać z technik zarządzania czasem, takich jak metoda Pomodoro, oraz tworzyć listy zadań. Odhaczanie wykonanych zadań buduje naszą motywację i daje poczucie sukcesu – radzi.
Metoda Pomodoro, polegająca na pracy w interwałach – 25 minut skupienia, 5 minut odpoczynku – może być szczególnie pomocna. Po czterech takich sesjach (czyli 100 minutach pracy) warto zrobić dłuższą przerwę, trwającą 15-30 minut. Podział pracy na krótkie, intensywne sesje sprawia, że zadania wydają się mniej przytłaczające, a regularne przerwy pomagają utrzymać wysoki poziom koncentracji.
