Zmiana czasu na letni wiąże się z nagłym przesunięciem rytmu dobowego. Zegar biologiczny, który reguluje nasze cykle snu i czuwania, synchronizuje się z bodźcami z otoczenia, głównie światłem. Nagłe przestawienie czasu powoduje tymczasową dezintegrację tej synchronizacji, co może zakłócać sen, wydzielanie melatoniny oraz inne rytmy neurohormonalne.
Adaptacja organizmu do nowego rytmu trwa zwykle kilka dni, chociaż nie dla każdego jest to łatwe. Zależy to od indywidualnych cech, takich jak chronotyp. Osoby, które preferują wieczorny tryb życia, dzieci, osoby starsze czy pacjenci z zaburzeniami snu mogą potrzebować nawet tygodnia, by dostosować się do zmiany. Warto jednak zaznaczyć, że przejście na czas letni jest zwykle trudniejsze niż na czas zimowy.
Wrażliwość na zmianę czasu jest różna w zależności od osoby. Część z nas odczuwa dyskomfort, spadek nastroju, trudności z koncentracją. Istotną rolę odgrywają tu m.in. chronotyp, wiek, obecność zaburzeń snu, a także genetyka. Wcześniejsze doświadczenia związane ze zmianą czasu i rytm życia (np. praca zmianowa) również wpływają na to, jak reagujemy.
Aby złagodzić skutki zmiany, warto wprowadzić kilka prostych działań. Eksperci sugerują stopniowe przesuwanie godziny snu i pobudki o 15–20 minut przed samą zmianą. Pomocne jest także poranne wystawienie na światło słoneczne, które przyspiesza adaptację rytmu biologicznego. Warto również unikać sztucznego niebieskiego światła wieczorem i starać się utrzymać regularność w diecie, aktywności fizycznej oraz godzinach snu.
Zmiana czasu może mieć także negatywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne. Często występują problemy z koncentracją, senność, drażliwość czy obniżony nastrój. U niektórych osób może dojść do nasilenia objawów depresyjnych lub lękowych, zwłaszcza jeśli istnieje predyspozycja do takich zaburzeń. Badania wskazują na zwiększone ryzyko hospitalizacji psychiatrycznych i zachowań samobójczych tuż po zmianie czasu na letni.
Coraz częściej pojawiają się głosy, by zrezygnować z sezonowej zmiany czasu. Eksperci podkreślają, że istnieją ku temu silne argumenty. Z perspektywy medycznej likwidacja zmiany czasu wydaje się być uzasadniona, ponieważ wiąże się ona z zaburzeniami snu, obniżeniem funkcji poznawczych i pogorszeniem samopoczucia psychicznego. Wiele organizacji naukowych popiera wprowadzenie jednolitego czasu przez cały rok, najlepiej odpowiadającego czasowi zimowemu, który jest bardziej zbliżony do naturalnego rytmu słonecznego.
