Czym jest krew pępowinowa?
Krew pępowinowa krąży w układzie krwionośnym płodu, a po narodzinach i odłączeniu dziecka od matki pozostaje w pępowinie i łożysku. Jej wartość tkwi w komórkach macierzystych, których jest źródłem. Te niewyspecjalizowane, pierwotne komórki wielopotencjalne dzięki swoim właściwościom mogą przekształcić się m.in. w krwinki czerwone, płytki krwi, komórki mięśniowe czy nerwowe. Ich niezwykłe zdolności są wykorzystywane w leczeniu wielu chorób, których zdiagnozowanie, jeszcze nie tak dawno, niosło bardzo poważne rokowanie. Krew pępowinową można pobrać tylko raz, podczas porodu. Dlatego decyzję o jej zabezpieczeniu/zdeponowaniu należy podjąć już podczas ciąży, najlepiej w 2 lub 3 trymestrze.
Od jak dawna pobiera się krew pępowinową?
Zachód już dawno odkrył skarb, jaki skrywa w sobie krew pępowinowa. Od 1988 roku komórki macierzyste wykorzystywane są do przeszczepień. Do połowy 2011 roku na świecie wykonano ponad 25 tysięcy takich zabiegów u dzieci i dorosłych. W Polsce dotychczas przeprowadzono kilkadziesiąt przeszczepień, z czego ponad 20 u dzieci. Do aż 9 z nich użyto właśnie krwi pobranej i zdeponowanej w Polskim Banku Komórek Macierzystych, do pozostałych z zagranicznych banków publicznych. Już ponad 30 tysięcy szczęśliwych rodziców powierzyło PBKM cenną krew swojego dziecka, co daje 70% wszystkich pobrań w Polsce.
Jak wygląda pobranie krwi pępowinowej?
Obecnie istnieją trzy powszechnie stosowane w medycynie źródła komórek macierzystych: szpik, krew obwodowa i krew pępowinowa. Jednak najwygodniejszym i jedynym nieinwazyjnym sposobem ich pozyskania jest właśnie krew pępowinowa. Co więcej, jej pobranie nie tylko nie wymaga znieczulenia i nie zaburza przebiegu porodu, ale jest również zupełnie bezbolesne zarówno dla matki, jak i jej maleństwa. Zabezpieczenie cennego materiału jest możliwe także podczas porodu przez cesarskie cięcie czy ciąży mnogiej. Krew pobierana jest przez położną do zestawu pobraniowego, który rodzice otrzymują od PBKM. Pobrana i zabezpieczona krew pępowinowa w przeciągu 24 godzin trafia z sali porodowej do specjalistycznego laboratorium PBKM. Płyn konserwujący (CPD) znajdujący się w zestawie pobraniowym zapobiega procesowi jej krzepnięcia. W laboratorium poddawana jest serii badań: na oznaczenie liczby leukocytów, żywotność komórek, badaniom mikrobiologicznym w kierunku obecności bakterii tlenowych, beztlenowych i grzybów, w tym również badaniom PCR. Następnie przygotowywana jest do przechowywania w ciekłym azocie (w temperaturze ok. -190˚C), który zapobiega starzeniu się i urazom jej komórek. Tak zabezpieczoną krew pępowinową można przechowywać kilkadziesiąt lat.
Jaki jest koszt pobrania krwi pępowinowej?
Koszt pobrania i przechowywania krwi pępowinowej jest różny w zależności od doświadczenia banku i jakości, jaką oferuje. Zazwyczaj koszt pobrania, preparatyki, badań i zamrożenia to około 2000 zł. Natomiast roczna opłata za przechowywanie wynosi około 400 zł. Czasami przyszli rodzice obawiają się kosztów takiej usługi, dlatego niektóre banki, np. PBKM, oferują możliwość rozłożenia płatności na raty, co ułatwia pogodzenie wydatków związanych z narodzinami dziecka. Inną opcją jest poproszenie członków rodziny o wykupienie usługi pobrania krwi pępowinowej w ramach wspólnego prezentu dla malucha (zamiast kolejnych ubranek czy zabawek).
Do czego wykorzystywana jest krew pępowinowa?
Ze względu na swoje krwiotwórcze właściwości jest obecnie standardowo stosowana w leczeniu niektórych chorób nowotworowych (np. ostre i przewlekłe białaczki, chłoniaki), układu krwiotwórczego (np. różne typy niedokrwistości) i odpornościowego (tzw. zespół SCID) oraz pewnych schorzeń dziedziczonych genetycznie. Ponadto, dzięki swoim unikatowym zdolnościom, komórki macierzyste mogą w przyszłości posłużyć nie tylko dziecku, od którego zostały pobrane, ale również członkom jego najbliższej rodziny. Lista chorób, w leczeniu których wykorzystuje się komórki macierzyste z krwi pępowinowej, liczy ponad 70 pozycji (szczegółowa lista znajduje się na stronie www.pbkm.pl) i stale się wydłuża.
Obecnie trwają zakrojone na szeroką skalę badania kliniczne nad wykorzystaniem komórek m.in. w leczeniu cukrzycy typu I, mózgowego porażenia dziecięcego, chorobie Alzheimera, chorobie Parkinsona, stwardnienia rozsianego czy chorobie Crohna. Niedawno Korea Południowa, jako pierwsza, wprowadziła do sprzedaży lek służący regeneracji chrząstek stawowych zawierający ludzkie komórki macierzyste. To kolejny krok do przyszłego wykorzystania tkankowych komórek macierzystych w medycynie regeneracyjnej.
Przeszczep własnej krwi pępowinowej zapewnia pełną zgodność tkankową. Łatwiej jest również taką krew „dobrać” między rodzeństwem czy osobami niespokrewnionymi, gdyż wystarczy zgodność 4 z 6 antygenów. W przypadku szpiku znalezienie odpowiedniego dawcy jest zazwyczaj procesem bardzo długim i nie zawsze kończy się sukcesem. Ponadto wymagana zgodność tkankowa to już 9 na 10 antygenów. Przeszczepienia komórek macierzystych z krwi pępowinowej są prostsze, szybsze i bezpieczniejsze. A zdeponowana w banku rodzinnym krew jest zawsze dostępna „od ręki”.
www.zdrowie.fit.pl
