Proces trawienia – jak przebiega?
Proces trawienia w ludzkim organizmie zachodzi w obrębie przewodu pokarmowego, który sam w sobie stanowi dość dużą część całego układu pokarmowego człowieka. Przewód pokarmowy składa się z odcinków, które wyróżniają się między sobą specyficznymi funkcjami oraz budową. Wśród nich możemy wyróżnić następujące narządy[1]:
- jamy ustnej,
- gardła,
- przełyku,
- żołądka,
- jelita cienkiego,
- jelita grubego.
Trawienie natomiast tłumaczone jest jako skomplikowany proces rozkładania różnorodnych składników, takich jak tłuszcze, białka czy węglowodany. W wyniku trawienia są one rozkładane do znacznie prostszych związków, które łatwo mogą być przyswojone przez organizm, będąc niezbędnymi składnikami odżywczymi. To, w jakim miejscu i w jaki sposób zachodzi trawienie, determinowane jest przede wszystkim obecnością określonych enzymów trawiennych. Trawienie rozpoczyna się już w jamie ustnej, zasadnicza część odbywa się jednak w jelicie cienkim[2].
Trawienie wstępne – jama ustna
Jak już wspomniano, jama ustna jest pierwszym odcinkiem układu trawiennego, to tu dochodzi do trawienia wstępnego. W jamie ustnej dochodzi do rozdrobnienia pokarmu, nawilżenia go przez ślinę (czyli tutejszy enzym trawienny) oraz uformowania pokarmu w kęsy. Następnie pokarm za pomocą języka jest przesuwany do gardła i przełyku. Ślina natomiast wydzielana jest przez ślinianki przyuszne, podżuchwowe, podjęzykowe oraz liczne komórki w jamie ustnej. Trawienie wstępne polega na rozkładzie przez amylazę skrobi do cukrów o krótszych łańcuchach.[3]
Droga pokarmu do żołądka i dwunastnicy
Zanim pokarm dotrze do żołądka i dwunastnicy, najpierw musi przejść przez przełyk. To elastyczny przewód o długości około 23-29 cm o gładkich ścianach, które zbudowane są z mięśni. Na tym odcinku nie zachodzą żadne procesy trawienne. Żołądek jest natomiast najszerszym elementem przewodu pokarmowego, choć jego wielkość jest bardzo zmienna – pojemność waha się od 1000 do nawet 3000 ml. W żołądku wydzielany jest śluz oraz sok żołądkowy, w którego składzie znajduje się pepsyna, katepsyna, podpuszczka i kwas solny. To te składniki umożliwiają trawienie białek w żołądku. Ponadto dochodzi tu do kontynuacji trawienia cukrów. Dwunastnica stanowi z kolei początkowy odcinek jelita cienkiego, ma długość sięgającą 30 cm. W dwunastnicy panuje odczyn słabo zasadowy, trawione są tu węglowodany, białka i tłuszcze, za co odpowiadają przede wszystkim enzymy wydzielane przez trzustkę[4].
Funkcje jelit
Jelito cienkie to najdłuższa część układu trawiennego. Kontynuowane jest tu trawienie węglowodanów, białek i cukrów, a dzięki fałdkom okrężnym powierzchnia chłonna przy trawieniu jest znacznie większa. Oprócz tego wchłanianie ułatwia perystaltyka jelit, czyli specyficzne ich ruchy[5]. Jelito grube natomiast składa się z jelita ślepego wraz z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicy oraz kanału odbytowego. Funkcja jelita grubego sprowadzona jest przede wszystkim do reabsorpcji wody i elektrolitów z kału[6].
Jak usprawnić proces trawienia?
Sposobów na poprawę i ułatwienie procesów trawiennych jest naprawdę sporo. Co więcej – wiele z nich możesz wdrożyć samodzielnie. Chodzi tu np. o uregulowanie swojej diety. Dotyczy to zarówno różnorodności spożywanych pokarmów, jak i jedzenia we w miarę równych odstępach czasowych. Dobrze na trawienie wpływa również unikanie produktów pełnoziarnistych oraz włączenie do jadłospisu produktów o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego oraz większych ilości wody[7].
Ponadto nie bez znaczenia jest np. unikanie stresu czy regularna aktywność fizyczna. Wystarczą nawet spacery – co drugi dzień po 30 minut. Proces trawienia wesprzeć może także preparat Ulgix Trawienie Plus, który zawiera w swoim składzie wyciągi roślinne z:[8]
- cytryńca chińskiego, która wspomaga oczyszczanie organizmu i wywiera korzystny wpływ na wątrobę,
- karczocha, który sprzyja wydzielaniu soków trawiennych i wspomaga utratę masy ciała,
- mięty, która wspiera prawidłową pracę żołądka, kopru włoskiego wspierającego detoksykację.
[1] Charakteryzowanie budowy i czynności organizmu człowieka – podręcznik dla uczniów. Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007. Dostępny na: http://www.publicznastoraciaz.pl/wp-content/uploads/2020/03/o1-161031160735.pdf [dostęp: 10.01.21].
[2] https://www.medme.pl/artykuly/jak-przebiega-trawienie,33464.html [dostęp: 10.01.21].
[3] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68205,weglowodany [dostęp: 10.01.21].
[4] https://zdrowie.med.pl/anatomia/anatomia-ukladu-trawiennego/,
https://tiny.pl/9lgkv,
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/69819,bialka, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/68205,weglowodany
https://zdrowie.med.pl/anatomia/anatomia-ukladu-trawiennego [dostęp: 10.01.21].
[5] https://zdrowie.med.pl/anatomia/anatomia-ukladu-trawiennego/ [dostęp: 10.01.21].
[6] J. T. Hansen, Anatomia do kolorowania, Wydawnictwo Urban & Partner, Warszawa 2010, s. karta 8-8.
[7] J. Daniluk, Przewlekłe zaparcia – niedoceniany problem kliniczny [W:] „Varia Medica” tom 2, nr 4, 2018, s. 286-296.
[8] Ulotka dla pacjenta: Ulgix Trawienie Plus.
