Wirus Zika - jakie zagrożenie stanowi dla zdrowia?

Wirus Zika nie jest nowo odkrytym czynnikiem chorobotwórczym. Już w 1947 roku wyizolowano go z krwi małp w Ugandzie przez przypadek, podczas badań nad wirusem żółtej febry. Rok później odkryto, że przenoszony jest przez komary rodzaju Aedes. To, że może również zakażać człowieka stwierdzono w 1952, gdy udało się wykryć przeciwciała we krwi skierowane właśnie przeciwko wirusowi Zika. Jednak ze względu na łagodny przebieg choroby i brak zaobserwowanych powikłań nie skupiano się na leczeniu czy zapobieganiu zarażenia tym wirusem przez ponad 50 lat. Jednak Gdy w 2015 roku wybuchła epidemia wirusa Zika w Brazylii, w świetle dużej ilości odnotowanych przypadków okazało się, że nie jest tak nieszkodliwy za jaki go uważano.

 

Jak można zarazić się wirusem Zika?

Jak dotąd lekarze pewni są dwóch dróg, w jakich może dojść do zakażenia. Pierwszą jest ukąszenie przez komara, który zarażony jest wirusem. Jak dotąd jedynie gatunki komarów rodzaju Aedes przenoszą wirusa Zika. Są to insekty gryzące swoje ofiary w trakcie dnia, zwłaszcza wczesnym ranem lub późnym popołudniem. Drugą drogą jest kontakt seksualny z zarażoną osobą. Choć wirus ten może prowadzić do wad u płodu, zwłaszcza, gdy doszło do zakażenia matki w pierwszym trymestrze, na razie nie udowodniono, że można przekazać samego wirusa w trakcie zakażenia pod koniec ciąży czy w czasie porodu. Tak więc nie da się zarazić wirusem Zika przy zwykłych kontaktach z zakażonymi ludźmi, na przykład w zatłoczonych miejscach publicznych czy poprzez picie z tej samej butelki.



Objawy i przebieg choroby

Jak już wspomniano wyżej, zazwyczaj objawy zakażenia są łagodne. U większości osób przejdą niezauważone, jako lekkie osłabienie i złe samopoczucie. U tych, u których rozwinie się pełnoobjawowa choroba, będzie przypominała grypę z odropodobną wysypką. A więc może pojawić się gorączka czy stany podgorączkowe, bóle mięśni i stawów, osłabienie i bóle głowy. Czasem pojawia się również zapalenie spojówek. Objawy te pojawią się do tygodnia od ukąszenia komara czy kontaktu seksualnego i będą trwały od 2 do 7 dni.

Zakażenie wirusem Zika a ciąża

Zakażenie wirusem Zika nie jest groźne dla kobiety w ciąży, ponieważ nie przebiega on inaczej niż u zwykłej pacjentki. Niemniej lekarze zalecają dużą ostrożność w stanie błogosławionym oraz przy planowaniu ciąży w kontekście tego wirusa ze względu na bardzo poważne konsekwencje u dziecka, gdy do zakażenia dojdzie. Tak więc kobietom w ciąży zaleca się bezwzględny zakaz wyjazdów do miejsc, w których odnotowano występowanie wirusa Zika. Ponadto, ich partnerzy, jeśli wrócili z takiego wyjazdu powinni przez 8 tygodni stosować prezerwatywy w czasie stosunku bądź się od niego wstrzymywać. Jeśli natomiast partner rozwinął objawy zakażenia wirusem Zika i przebywał w kraju, w którym mógł się nim zarazić, takie same środki ostrożności powinien stosować przez co najmniej 6 miesięcy. Podobne ramy czasowe obowiązują dla kobiet i dla mężczyzn którzy chcieliby począć dziecko – 8 tygodni od powrotu z obszaru występowania wirusa i 6 miesięcy od przebycia choroby do momentu bezpiecznego poczęcia.

Jakie powikłania mogą wystąpić po zarażeniu wirusem Zika?

Jak dotąd potwierdzono dwa powikłania zarażenia : mikrocefalię oraz zespół Guillain-Barré. Ta pierwsza jest wadą wrodzoną występującą u części płodów matek zarażonych wirusem Zika w pierwszym trymestrze ciąży. Mikrocefalia polega na tym, że głowa dziecka jest mniejsza niż innych dzieci w tym samym wieku tej samej płci. Dzieci rodzące się z mikrocefalią prawie zawsze są opóźnione w rozwoju, a często również mają poważne deficyty neurologiczne. Zespół Guillain-Barré z kolei, to choroba autoimmunologiczna mogąca pojawić się u każdego pacjenta zakażonego wirusem Zika. Polega na powstaniu przeciwciał przeciwko osłonkom mielinowym nerwów rdzenia kręgowego, co powoduje postępujący od stóp wzwyż paraliż całego ciała. Gdy nastąpi porażenie mięśni oddechowych pacjent umiera. W przeciwieństwie do mikrcoefalii, zespół Guillain-Barré można leczyć, choć czasem wymaga wielomiesięcznej rehabilitacji. Oprócz powyższych powikłań podejrzewa się również związek zakażenia wirusem Zika z innymi chorobami, zwłaszcza z pewnymi nieprawidłowościami neurologicznymi u płodów, jednak jak na razie są one w fazie badań.

Leczenie wirusa Zika

Jak na razie nie ma specyficznego leku zwalczającego tego wirusa, choć u większości pacjentów i tak nie byłoby ono potrzebne, ze względu na łagodność przebiegu choroby. Stosuje się leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe w razie potrzeby. Bardzo ważne jest również picie dużych ilości płynów, zwłaszcza gdy choroba pojawia się w lecie.

W jaki sposób wirus Zika zagraża Polakom?

Według Głównego Inspektoratu Sanitarnego, w Polsce nie ma odpowiednich warunków środowiskowo-klimatycznych do rozprzestrzenienia się wirusa Zika. Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób jest w trakcie badania występowania komarów z rodzaju Aedes na terenach Europy. Według ich danych województwa kujawsko-pomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie oraz podlaskie wolne są od tego rodzaju komarów. Pozostałe obszary nie są jeszcze w pełni zbadane, jednak, jako że na razie w Europie insekty te nie występują, szansa na to, że któryś z nich zabłądził na nasze terytorium jest bardzo niewielka. Dodatkowo samo występowanie tego rodzaju komarów nie jest równoznaczne z tym, że mogą one roznosić wirus Zika. Tak więc zarażenie wirusem Zika na obszarze Polski jest najmniej prawdopodobne z wszystkich chorób przenoszonych przez komary (więcej na ich temat można znaleźć na stronie Iapteka.pl). Jednakże, coraz więcej Polaków wyjeżdża poza Europę na wakacje czy w sprawach biznesowych, gdzie mogą zarazić się tym wirusem. Lokalne transmisje wirusa Zika były zgłaszane w Afryce, obu Amerykach, Azji oraz wybrzeżach Pacyfiku. Tak więc w przypadku wyjazdów w te obszary zalecana jest ostrożność oraz stosowanie odpowiednich środków ochronnych. Należy używać repelentów oraz nosić odzież okrywającą jak największą powierzchnię ciała i w miarę możliwości unikać terenów podmokłych i jeziornych. Jak wspomniano wyżej, stosowanie prezerwatyw lub wstrzymywanie się od kontaktów seksualnych jest konieczne do 8 tygodni po powrocie z obszarów w których odnotowano występowanie wirusa Zika.

Wirus Zika jest mniej poważnym zagrożeniem dla zdrowia niż zwykła grypa. Jednak kobiety w ciąży lub planujące ciążę powinny być bardzo ostrożne w kontekście wyjazdów swoich oraz swoich partnerów. Dla całej reszty społeczeństwa Polskiego jest tylko nowinką, która źle brzmi, ale tak naprawdę nie ma większego znaczenia.