Zakres problemu
Aż 80% populacji świata zachodniego doświadczy w ciągu życia przynajmniej jednego epizodu bólu dolnego odcinka kręgosłupa;
jednocześnie aż 35% powyższej populacji doświadcza bólu związanego z kręgosłupem (Frymoyer and Cats-Baril 1991). Koszta są olbrzymie, zarówno te finansowe, jak i te związane z cierpieniem. Większość osób cierpiących z powodu bólu dolnego odcinka kręgosłupa powraca do zdrowia w przeciągu sześciu tygodni, jednak 5-15% rozwija stadium stałej niesprawności, pochłaniając 90% przeznaczonych na ten cel wydatków (Liebenson 1996). Niestety nawroty po przebyciu ostrego epizodu bólu kręgosłupa są dość częste. Ponad 60% populacji po przebyciu ostrego epizodu bólowego dolnego odcinka kręgosłupa doświadczy kolejnego w przeciągu jednego roku, a kolejne 45% doświadczy drugiego nawrotu w przeciągu 4 lat (Lebenson 1996).PUNKT KLUCZOWY: Aż 15% populacji doświadczonej bólem dolnego odcinka kręgosłupa, rozwinie stadium stałej niesprawności, a 60% doświadczy nawrotu w przeciągu jednego roku.
Nowy model w przypadku postępowania z bólami dolnego odcinka kręgosłupa.
Większość ludzi tradycyjnie postrzega ból pleców jako stan wymagający odpoczynku. Nowe informacje na jego temat stawiają wyzwanie takiemu poglądowi. Rozpatrując ból pleców przez pryzmat zmian funkcjonalnych, uzasadnionym będzie stosowanie postępowania funkcjonalnego. „Ćwiczenia” znajdują się na czele nowego podejścia do tematu.
Proponując nowy model w postępowaniu z bólami dolnego odcinka kręgosłupa, Waddell (1987) sugerował, iż rola pacjenta powinna zmienić się z tej, w której jest on odpoczywającym w łóżku, biernym odbiorcą oddziaływań terapeutycznych na taką, w której staje się on aktywnym oraz współodpowiedzialnym za proces odzyskiwania utraconej funkcji.
[-------]
Stabilizacja kręgosłupa lędźwiowego.
Niestabilność kręgosłupa lędźwiowego nie jest tym samym, co hipermobilność. W obydwu przypadkach zakres ruchomości jest większy niż w „warunkach normalnych”. Jakkolwiek z niestabilnością mamy do czynienia wówczas, gdy „nadmierny zakres zaburza ruch w stawie ze względu na brak ochronnej kontroli mięśniowej”. Nie możemy mówić o niestabilności w hipermobilnym stawie dopóki zwiększony zakres ruchu będzie całkowicie kontrolowany przez mięśnie (Maitland 1986). Stabilnością nazywać będziemy zdolność organizmu do kontroli ruchu w stawie w pełnym zakresie jego ruchu (w tym przypadku, kręgosłupa lędźwiowego).
Niestabilny kręgosłup lędźwiowy nie jest w stanie utrzymać właściwego ułożenia kręgów. Ze względu na niestabilność segmenty kręgosłupa są mniej zwarte, a ruchy w obrębie kolumny kręgosłupa są nienaturalnie zwiększone nawet pod wpływem niewielkich obciążeń, upośledzając zarówno jakość jak i ilość ruchu. Niestabilny kręgosłup lędźwiowy często nie ujawnia żadnych uszkodzeń w obrębie rdzenia kręgowego czy korzeni nerwowych, nie jest sam w sobie powodem kalectwa. Oczywiście nieleczony może podrażniać lub uszkodzić tkankę nerwową, prowadząc do wystąpienia objawów neurologicznych.
Obecność specyficznych objawów w badaniu neurologicznym wyklucza uzasadnione stosowanie ćwiczeń stabilizujących, pomimo iż niestabilność mogła być pierwotnie przyczyną powstałych uszkodzeń.
Pilates w pełni odnosi się do nowoczesnych trendów w przypadku zapobiegania, oraz leczenia „prostych przypadków bólu kręgosłupa”. Jest jedną z metod pozwalających na opanowanie oraz utrzymanie aktywnej stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego. Słaba kontrola postawy może pozostawić kręgosłup podatnym na urazy poprzez narażenie tkanek na zwiększone obciążenia. W odcinku lędźwiowym mięśnie chronią tkanki kręgosłupa przed szkodliwym działaniem zwiększonego zakresu ruchu. Jednak, by spełniać tą funkcję mięśnie otaczające tułów muszą być w stanie napinać się statycznie, gdy jest to wymagane. Wzajemne działanie poszczególnych grup mięśniowych stanowi kompleks: niektóre odpowiedzialne są za wykonanie ruchu, podczas gdy inne stabilizują oraz stanowią podporę dla struktur kręgosłupa, by zapobiec wystąpieniu niechcianych ruchów dodatkowych.
System ćwiczeń wg Pilates poprzez aktywną stabilizację odcinka lędźwiowego nie odnosi się jedynie do zwiększania siły grup mięśniowych, jak ma to miejsce w wielu tradycyjnych programach ćwiczeń, ale również naucza, w jaki sposób świadomie (oraz podświadomie) utrzymywać skoordynowaną, optymalną aktywność mięśni.
Agata Maksymowicz
www.fit.pl
