Definicja WHO
Zdrowie jest to kompletny fizyczny, psychiczny, społeczny dobrostan człowieka, a nie tylko brak choroby lub kalectwa.
Zdrowie publiczne – definicja
Dyscyplina naukowa obejmująca:
Zagadnienia zdrowia społecznego
Współzależność stanu zdrowia od warunków życia (czynniki środowiskowe i społeczne)
Formy troski o zdrowie w odniesieniu zarówno do jednostki, rodziny jak i większych społeczności
Opieka indywidualna nie stanowi funkcji podstawowych zdrowia publicznego, choć w skład podstawowych funkcji zdrowia publicznego mogą wchodzić indywidualne świadczenia zdrowotne.
Tradycyjnie termin „zdrowie publiczne” odnosi się do higieny środowiska oraz walki z chorobami zakaźnymi.
W szerokim znaczeniu zdrowie publiczne obejmuje:
Problemy dotyczące zdrowia populacji
Stan zdrowotny zbiorowości
Ogólne usługi zdrowotne
Administracyjną opiekę zdrowotną
[-------]
Zdrowie publiczne wg Winslowa
• Nauka i sztuka
Zapobiegania chorobom
Przedłużania życia i promocji zdrowia fizycznego przez wysiłek społeczny
Higienę środowiska
Kontrolę zakażeń
Nauczanie zasad higieny indywidualnej
Organizację służb medycznych i pielęgniarskich
Ukierunkowanie na zapobieganie chorobom i wczesnym diagnozom
Rozwój mechanizmów społecznych zapewniających każdemu indywidualnie i społeczności warunków życia pozwalających na utrzymanie zdrowia
Cele zdrowia publicznego: spadek występowania chorób, spadek liczby przedwczesnych zgonów, spadek liczby stanów powodujących cierpienie i niepełnosprawność
Promocja zdrowia – karta ottawska
Wg Karty Ottawskiej Promocji Zdrowia (1986 r.) promocja zdrowia została zdefiniowana jako: „proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem oraz jego polepszenie poprzez podnoszenie poziomu wiedzy o sposobach zapobiegania chorobom, w celu długotrwałej poprawy stanu zdrowia społeczeństwa”
Czynniki warunkujące stan zdrowia
Genetyczne
Status materialny
Wykształcenie
Czynniki środowiskowe
Warunki pracy
Styl życia (aktywność fizyczna, stres, dieta, używki)
Urazy, zatrucia
Koncepcja obszarów zdrowia wg Lalonde’a
Stan zdrowia jednostki uzależniony jest od 4 grup czynników:
Stylu życia (ok.. 50%)
Środowiska (ok.. 20%)
Cech genetycznych (ok.. 20%)
Opieki zdrowotnej (ok.. 10%)
[-------]
Ubóstwo jest najistotniejszym pojedynczym czynnikiem wpływającym na stan zdrowia.
Główne działania w zakresie zdrowia publicznego
- Szacowanie i monitorowanie zdrowia społeczności i zagrożonych populacji celem identyfikacji problemów zdrowotnych i ustalenia priorytetów
-Formułowanie, wdrażanie i ocena działań mających na celu rozwiązywanie problemów zdrowotnych w wymiarze populacyjnym
- Zapewnienie dostępu społeczeństwu do właściwych świadczeń zdrowotnych, zorganizowanych w sposób skuteczny i efektywny ze szczególnym uwzględnieniem promocji zdrowia i profilaktyki chorób
- Ocena skuteczności i efektywności systemu opieki zdrowotnej (przestrzeganie praw pacjenta)
- Kontrolowanie czynników ekologicznych oraz tworzenie sprzyjających zdrowiu warunków społeczno-ekonomicznych (identyfikacja zagrożeń w wodzie i glebie, żywności, środowisku nauki i pracy)
- Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób, ze szczególnym uwzględnieniem chorób zakaźnych
- Zapobieganie wypadkom i urazom, zapewnienie pomocy (również medycznej) ofiarom klęsk i katastrof
- Nadzór epidemiologiczny (laboratoryjny)
- Promowanie aktywnego współuczestnictwa społeczeństwa w działaniach na rzecz zdrowia
- Kształcenie i doskonalenie zawodowe personelu medycznego
- Ocena sytuacji kraju na tle międzynarodowym
Do głównych przyczyn zgonów należą:
choroby układu krążenia (41,1% wszystkich zgonów mężczyzn i 52,6% zgonów kobiet w 2004 roku) – umieralność z powodu tych chorób wykazuje trend spadkowy,
nowotwory złośliwe (26,4% zgonów mężczyzn i 22,8% zgonów kobiet ) – zagrożenie życia z ich powodu nie zmniejsza się, a w przypadku niektórych rodzajów nowotworów, takich jak nowotwory jelita grubego, gruczołu krokowego, raka płuca u kobiet, wzrasta. Nowotwory złośliwe stanowią najważniejszą przyczynę przedwczesnych zgonów kobiet. Nowotworem najbardziej zagrażającym życiu mieszkańców Polski jest rak oskrzeli i płuca,
przyczyny zewnętrzne (9,7% zgonów mężczyzn i 3,6% zgonów kobiet) – zgony z tego powodu wykazują trend spadkowy. Wśród nich dominują wypadki komunikacyjne z wzrastającą liczbą zabitych pieszych.
www.fit.pl
