Według badań NASK, niemal 7% respondentów spędza w internecie ponad 12 godzin dziennie. Najliczniejsza grupa (28%) korzysta z sieci od 2 do 4 godzin dziennie.
– Nadmiar czasu spędzanego przed ekranem, najczęściej smartfonem u nastolatków, ale także przy konsolach do gier czy telewizorach, ma negatywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne – podkreśla prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Mariusz Panczyk z WUM.
Problemy fizyczne wynikają głównie z siedzącego trybu życia i przyjmowania nieprawidłowej pozycji, jak choćby pochylenie głowy nad ekranem smartfona. Długotrwałe zastępowanie aktywności fizycznej rozrywką cyfrową może prowadzić do problemów z postawą, bólem mięśni, zaburzeniami snu, pogorszeniem wzroku i słuchu, a także obniżeniem samopoczucia psychicznego, koncentracji i pogorszeniem relacji społecznych.
W kontekście zdrowia psychicznego, szczególnie wśród młodzieży, istotnym zagrożeniem są przemoc i hejt w internecie, a także presja związana z porównywaniem swojego wyglądu do idealizowanych obrazów z mediów społecznościowych, co może prowadzić do zaburzeń odżywiania.
Odpowiedzią na te problemy jest higiena cyfrowa – zestaw zachowań, które chronią przed negatywnymi skutkami technologii. Eksperci, w tym psychiatrzy, psycholodzy i ortopedzi, apelują o wprowadzenie tych zasad w życie.
– Higiena cyfrowa to stosunkowo nowe pojęcie, choć jej podstawy funkcjonują już od kilkunastu lat. To profilaktyczne podejście do korzystania z technologii cyfrowych, aby uniknąć negatywnych skutków ich nadmiaru – wyjaśnia prof. Panczyk.
Brak cyfrowej higieny wpływa również na nawyki żywieniowe. Coraz więcej osób, zwłaszcza młodzieży, spożywa posiłki w towarzystwie ekranów, co negatywnie wpływa na koncentrację na jedzeniu i może prowadzić do złych nawyków żywieniowych. Badania NASK pokazują, że połowa nastolatków przyznaje się do korzystania z telefonów podczas posiłków.
Zachowanie higieny cyfrowej polega na umiejętności stawiania granic. Świadomość korzyści z "samoograniczenia" w korzystaniu z technologii jest kluczowa. Jednak wyniki Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej wskazują, że tylko niewielki odsetek użytkowników stosuje zdrowe nawyki, takie jak kontrolowanie czasu ekranowego czy unikanie korzystania z urządzeń przed snem.
Eksperci zauważają, że dorosłym często łatwiej zachować higienę cyfrową niż młodzieży, która korzysta z urządzeń niemal od urodzenia. Dlatego rola rodziców w kontrolowanym wprowadzaniu dzieci w świat technologii jest kluczowa. Ważny jest dialog z nastolatkami, gdyż zakazy często nie przynoszą pożądanych efektów.
Warto pamiętać, że higiena cyfrowa obejmuje także rezygnację ze słuchawek podczas jazdy rowerem czy spacerów. Ograniczenie kontaktu z ekranami i wybór aktywności fizycznych, takich jak jogging, może przynieść liczne korzyści zdrowotne, poprawiając jakość życia.
