Niedobór specjalistów i problemy systemowe
Polski system ochrony zdrowia zmaga się z niedoborem specjalistów w dziedzinach neurologii i psychiatrii. Kolejki do publicznej opieki zdrowotnej są długie, co zmusza wielu pacjentów do korzystania z kosztownych wizyt prywatnych. Jak wskazuje badanie ARC Rynek i Opinia, jedynie 11% Polaków ocenia dostęp do publicznej opieki neurologicznej i psychiatrycznej jako dobry. Większość wskazuje na trudności w dostępie i wydłużony czas oczekiwania, co utrudnia wczesną diagnostykę i leczenie.
Niepokój budzi również struktura demograficzna specjalistów. Średni wiek neurologa w Polsce wynosi ponad 50 lat, co oznacza brak zastępowalności wśród młodych lekarzy, mimo priorytetowego statusu tej dziedziny w systemie kształcenia medycznego.
Choroby mózgu: skala problemu
Zgodnie z danymi Europejskiej Akademii Neurologii, ponad 40% Europejczyków cierpi na choroby neurologiczne. W Polsce 48% badanych zna osobę zmagającą się z problemami neurologicznymi, a 26% ma taką osobę w bliskim otoczeniu. Choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane, dotykają coraz większej liczby osób, często w młodym wieku. Jak wskazuje Najwyższa Izba Kontroli, liczba chorych na otępienie podwaja się co 20 lat, co oznacza, że do 2040 roku może wynieść około 80 mln osób na świecie.
– Żyjemy w środowisku, które obciąża układ nerwowy: zanieczyszczenie środowiska, nadmiar stresu, brak snu czy nadmierne korzystanie z technologii powodują szereg problemów zdrowotnych. Pandemia COVID-19 uwypukliła te wyzwania – podkreśla Izabella Dessoulavy-Gładysz.
Działania na poziomie europejskim
Problem zdrowia mózgu wymaga kompleksowego podejścia na poziomie Unii Europejskiej. W krajach takich jak Belgia, Norwegia czy Niemcy już opracowywane są krajowe strategie w tym zakresie. W Polsce trwają prace nad powołaniem koalicji na rzecz zdrowia mózgu. Towarzystwa neurologiczne i psychiatryczne wspólnie postulują konieczność opracowania narodowej strategii, analogicznej do strategii onkologicznej czy kardiologicznej.
Polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej stawia zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jako jeden z priorytetów. Oczekuje się, że do końca czerwca 2025 roku wypracowane zostaną rekomendacje i zalecenia dla państw członkowskich, które przyczyniają się do poprawy zdrowia mózgu na poziomie europejskim.
Priorytety na przyszłość
Zdrowie mózgu to globalne wyzwanie wymagające skoordynowanych działań. Kluczowe jest inwestowanie w edukację, profilaktykę oraz rozwój kadry medycznej. Rozwiązania systemowe powinny uwzględniać rosnącą liczbę pacjentów z chorobami neurologicznymi i psychiatrycznymi, a również wspierać badania nad mechanizmami tych schorzeń.
Europa potrzebuje strategii, która uczyni zdrowie mózgu jednym z priorytetów zdrowotnych XXI wieku, zapewniając wsparcie zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu. Polska, jako członek UE, powinna aktywnie uczestniczyć w tych działaniach, by sprostać wyzwaniom współczesnej neurologii i psychiatrii.
