Ale co to właściwie oznacza - być otyłym? Najprostsza definicja otyłości mówi o nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej, co stanowi zagrożenie dla zdrowia. W przeciągu lat, choroba ta niesprawiedliwie była obarczana winą, oskarżając chorych o lenistwo lub zaniedbanie. Jednak specjaliści wyjaśniają, że etiologia otyłości jest znacznie bardziej złożona:
Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu, ale przede wszystkim choroba. Z biologicznego punktu widzenia, powinno się na nią patrzeć podobnie jak na nowotwory czy cukrzycę - jako zaburzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie jego struktury. W przypadku otyłości, dochodzi do zaburzenia homeostazy energetycznej. Organizm chory nie jest w stanie efektywnie kontrolować pobieranej energii, a mechanizmy neurohormonalne, które to regulują, ulegają zakłóceniu. Otyłość jest chorobą przewlekłą, trudną do leczenia, z okresami zaostrzeń i brakiem tendencji do samoistnego ustępowania. Istotnie obniża jakość życia i skraca jego długość. Żyjemy w środowisku promującym otyłość - bogatym w pokarmy i napoje zawierające uzależniające substancje. Minimalizujemy aktywność fizyczną i zaburzamy nasz rytm snu. Niewielu ludzi zdaje sobie sprawę, że każda godzina mniej snu czy stres zwiększają ryzyko otyłości - wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański z Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości.
Naruszenia godności chorych
Według badań opinii publicznej, osoby dotknięte otyłością są w Polsce jedną z najbardziej narażonych na stygmatyzację grup: aż 69% Polaków przyznaje, że byli świadkami przemocy słownej wobec osób z nadwagą lub otyłością. Chorzy często słyszą obraźliwe epitety takie jak: "grubas/grubaska" (56%), "świnia/wieprz/locha/maciora/tucznik/knur" (27%).
To porażające, że chorzy są porównywani do zwierząt, co stanowi formę dehumanizacji. Jednym brutalnym słowem odejmuje się komuś podmiotowość i prawo do posiadania uczuć. Tak silne społeczne odrzucenie stanowi prawdziwą przeszkodę dla chorych w podjęciu walki o swoje zdrowie: często nie szukają oni profesjonalnej pomocy, podczas gdy choroba nadal niszczy ich zdrowie. Dlatego też konieczne jest konsekwentne prowadzenie edukacji społecznej na ten temat - podkreśla prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański z Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości.
Dostępne są praktyczne narzędzia edukacyjne
Aby poprawić zrozumienie problemu otyłości w społeczeństwie, w ramach kampanii "Porozmawiajmy szczerze o otyłości" (www.ootylosci.pl) opracowano dwa praktyczne narzędzia we współpracy z wiodącymi specjalistami:
-
Karta Praw Pacjenta z Otyłością - dokument uporządkowujący podstawowe prawa osób cierpiących na otyłość, opierający się na obowiązujących przepisach w Polsce oraz na Deklaracji Praw Pacjenta Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Celem karty jest wskazanie istniejących regulacji prawnych, które zapewniają osobom cierpiącym na otyłość opiekę medyczną zgodną z aktualną wiedzą medyczną oraz równy dostęp do informacji, diagnostyki i leczenia. Karta stanowi również pomocne narzędzie do prowadzenia świadomych i wspierających rozmów na temat otyłości w gabinecie lekarskim. Dokument został opracowany przez Polskie Towarzystwo Leczenia Otyłości we współpracy z Instytutem Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.
-
Praktyczny słownik "Jak rozmawiać wspierająco o chorobie otyłościowej" - poradnik praktyczny pokazujący, w jaki sposób łatwo zmienić negatywne zwroty na takie, które są zgodne z aktualną wiedzą medyczną i wyrażają szacunek dla osób cierpiących na otyłość. Słownik zawiera również wyniki badań opinii publicznej, które ujawniły skalę werbalnej stygmatyzacji oraz jej wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne osób dotkniętych otyłością. Zawiera rekomendacje interdyscyplinarnego grona ekspertów - przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości, takich jak dr hab. n. med. Paweł Bogdański i dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł, a także psycholożka zdrowia Adrianna Sobol, dziennikarka i specjalistka w komunikacji medialnej Beata Tadla oraz same pacjentki, takie jak Emilia Modrzyńska - ambasadorka kampanii "Porozmawiajmy szczerze o otyłości" oraz Katarzyna Głowińska, prezeska FLO - Fundacji na Rzecz Leczenia Otyłości.
