Świadczenia rehabilitacyjne finansowane przez NFZ mogą być realizowane w trzech podstawowych formach. W zależności od miejsca świadczenia zabiegów, rehabilitację dzielimy na:
1. rehabilitację ambulatoryjną,
2. rehabilitację stacjonarną,
3. rehabilitację w ośrodku lub oddziale dziennym.
Przez rehabilitację w warunkach ambulatoryjnych, rozumie się świadczenia udzielane przez lekarza specjalistę rehabilitacji medycznej lub balneologi lub fizjoterapeutę w formie:
1. porady lekarskiej w warunkach ambulatoryjnych,
2.
porady fizjoterapeutycznej, przez co należy rozumieć świadczenie rehabilitacyjne realizowane przez specjalistę fizjoterapii, wykonywane w warunkach ambulatoryjnych i domowych, polegające na: badaniu czynnościowym narządu ruchu i zaplanowaniu postępowania fizjoterapeutycznego.
3. zabiegu fizjoterapeutycznego - tj, jednego ze świadczeń wymienionych w katalogu zabiegów, udzielanych przez uprawnioną osobę lub zespół uprawnionych osób.
Katalog zabiegów fizjoterapeutycznych wykonywanych w warunkach ambulatoryjnych i domowych:
1. kinezyterapia:
* ćwiczenia bierne, czynno - bierne, wspomagane, pionizacja (indywidualna praca z pacjentem),
* ćwiczenia różne (czynne w odciążeniu, czynne w odciążeniu z oporem, czynne wolne, czynne z oporem, izometryczne),
* nauka czynności lokomocyjnych,
* mobilizacje i manipulacje,
* wyciągi,
* inne formy usprawniania.
2. masaż:
* masaż suchy - częściowy,
* masaż limfatyczny ręczny - leczniczy,
* masaż limfatyczny mechaniczny - leczniczy,
* masaż podwodny - hydropowietrzny,
* masaż podwodny miejscowy,
* masaż podwodny całkowity,
* masaż mechaniczny.
3. elektrolecznictwo, w tym m.in.
* galwanizacja,
* jonoforeza,
* kąpiel czterokomorowa,
* kąpiel elektryczna - wodna całkowita,
* elektrostymulacja,
* tonoliza,
* prądy diadynamiczne,
* prądy interferencyjne,
* ultradźwięki miejscowe,
4. leczenie polem elektromagnetycznym, w tym m.in:
* diatermia krótkofalowa, mikrofalowa,
* impulsowe pole elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości,
* impulsowe pole magnetyczne niskiej częstotliwości.
5. światłolecznictwo i ciepłolecznictwo, w tym m.in.:
* naświetlanie promieniami IR, UV, Solux - ogólne i miejscowe,
* laseroterapia ,
* światło spolaryzowane,
* ciepłolecznictwo - termożele,
* ciepłolecznictwo - okłady parafinowe.
6. hydroterapia, w tym m.in:
* okłady wilgotne, cieplne, zimne,
* kąpiel wirowa kończyn,
* natrysk biczowy, szkocki, stały płaszczowy, inne natryski
7. balneoterapia, w tym m.in:
* okłady z borowiny - ogólne,
* okłady z borowiny - miejscowe,
* kąpiel borowinowa, solankowa, kwasowęglowa, siarkowowodorowa, w suchym CO.
8. zabiegi fizykoterapeutyczne różne.
[-------]
Świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu rehabilitacji w warunkach ambulatoryjnych ma obowiązek udzielania świadczeń również w warunkach domowych. Rehabilitacja w warunkach domowych jest szczególnym zakresem świadczeń rehabilitacyjnych realizowanych w trybie ambulatoryjnym. Świadczenia takie są udzielane w miejscu zamieszkania lub przebywania pacjenta. Składają się na nią zabiegi fizjoterapeutyczne i edukacja pro-zdrowotna pacjenta i jego rodziny. Rehabilitacją w warunkach domowych powinny być objęte osoby rokujące poprawę stanu zdrowia (lokomocja, samoobsługa), które ze względu na brak możliwości samodzielnego przemieszczania się nie mogą dotrzeć do placówek udzielających świadczeń w warunkach ambulatoryjnych, a wymagają rehabilitacji/fizjoterapii. Rehabilitacja domowa powinna być realizowana u pacjentów z zaburzeniami funkcji narządu ruchu spowodowanymi m.in:
* ogniskowymi uszkodzeniami mózgu (stany po zatorach mózgowych, udarach krwotocznych mózgu, urazach) do 12 miesięcy od ostrego incydentu mózgowego,
* uszkodzeniem rdzenia kręgowego do 12 miesięcy od powstania uszkodzenia,
* chorobami zwyrodnieniowymi stawów biodrowych lub kolanowych po zabiegach endoprotezoplastyki stawu (do 6 miesięcy po operacji)
* urazami kończyn dolnych (do 6 miesięcy po urazie)
Czas rehabilitacji w warunkach domowych wynosi:
* do 80 dni zabiegowych w roku kalendarzowym
* częstotliwość, długość cyklu terapeutycznego, iliść zabiegów oraz termin wizyty kontrolnej ustala lekarz kierujący dostosowując te parametry indywidualnie do potrzeb każdego pacjenta. Rehabilitacja powinna trwać nie krócej niż 1 godzinę dziennie. W ramach rehabilitacji w warunkach domowych prowadzona jest również edukacja zdrowotna pacjenta i jego opiekunów obejmująca naukę wykonywania ćwiczeń.
Skierowanie do poradni rehabilitacyjnej lub bezpośrednio na zabiegi fizjoterapetyczne wystawia lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. W przypadku skierowania na zabiegi fizjoterapeutyczne przez lekarza innego niż lekarz ze specjalizacją z rehabilitacji medycznej, balneoklimatologii i medycyny fizykalnej (a więc np. lekarz specjalista medycyny rodzinnej), magister rehabilitacji bądź fizjoterapii ustala szczegółowy program rehabilitacji zgodny ze stanem zdrowotnym pacjenta. Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne związane z dysfunkcją narządu ruchu wywołane wadami postawy wystawia tylko lekarz poradni rehabilitacji leczniczej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu (w tym poradni wad postawy).
Wykonanie zabiegów w danym dniu pacjent potwierdza na wystawionym skierowaniu, które to skierowanie po zrealizowaniu wszystkich zabiegów, pozostaje w dokumentacji placówki wykonującej zabiegi.
Minimalny czas pracy poradni/gabinetu/zakładu rehabilitacji:
* poradni rehabilitacyjnej - 2 dni w tygodniu, w tym 1 raz po południu od godz. 13.00 do 18.00
* gabinetu rehabilitacji/zakładu rehabilitacji - 5 dni w tygodniu, przez 5 godzin dziennie w tym 2 dni od 13.00 do 18.00.
Maksymalna ilość zabiegów możliwych do wykonania u danego pacjenta w jednym cyklu terapeutycznym wynosi 10. W przypadku schorzenia przewlekłego długość cyklu może ulec zwiększeniu do 15 dni zabiegowych. Fundusz nie ogranicza ilości serii zabiegowych w danym roku kalendarzowym.
W ramach rehabilitacji stacjonarnej realizowanej w warunkach oddziału stacjonarnego wyróżnia się rehabilitację neurologiczną i ogólnoustrojową.
[-------]
I. Rehabilitacja stacjonarna neurologiczna, przez którą należy rozumieć świadczenia rehabilitacyjne realizowane w oddziałach rehabilitacji neurologicznej oraz w oddziałach o profilu ogólnorehabilitacyjnym spełniającym określone wymogi. Wyróżnia się:
1. rehabilitację neurologiczną wczesną - tj. udzielanie świadczeń w warunkach stacjonarnych oddziału rehabilitacji neurologicznej do 3 miesięcy od ostrego incydentu mózgowego lub urazu ośrodkowego układu nerwowego (OUN) lub wykonanego zabiegu na OUN. Skierowanie na wczesną rehabilitację neurologiczną wystawiane jest przez lekarzy oddziałów neurologicznych lub neurochirurgicznych, urazowo - ortopedycznych, wewnętrznych, w wyjątkowych przypadkach (z wyłączeniem ciężkich uszkodzeń OUN) - przez lekarzy poradni neurologicznych. Od chwili zakwalifikowania pacjenta do wczesnej rehabilitacji neurologicznej z przyczyn wymienionych powyżej, do przyjęcia do właściwego oddziału nie może upłynąć więcej niż 21 dni. Czas trwania rehabilitacji wynosi od 3 do 9 tygodni, przez 6 dni w tygodniu w cyklach przed i popołudniowych, nie mniej niż 5 zabiegów dziennie u każdego pacjenta. Przedłużenie rehabilitacji może być kontynuowane na oddziale rehabilitacji neurologicznej wtórnej. Kontynuacja rehabilitacji następuje wówczas w drodze uzgodnień pomiędzy lekarzem oddziału rehabilitacji neurologicznej wczesnej a lekarzem oddziału rehabilitacji neurologicznej wtórnej.
2. rehabilitacja neurologiczna ciężkich uszkodzeń OUN (w tym paraplegii i tetraplegii) to świadczenie udzielane na oddziale rehabilitacji neurologicznej dla pacjentów z 5° wg zmodyfikowanej skali Rankina. Skierowanie na rehabilitację neurologiczną ciężkich uszkodzeń OUN wystawiane jest przez lekarzy oddziałów neurologicznych lub neurochirurgicznych, urazowo - ortopedycznych, wewnętrznych, w wyjątkowych przypadkach (z wyłączeniem ciężkich uszkodzeń OUN) - przez lekarzy poradni neurologicznych. Po zakwalifikowaniu do rehabilitacji neurologicznej ciężkich uszkodzeń OUN pacjent powinien zostać przyjęty do właściwego oddziału rehabilitacji neurologicznej bezpośrednio z oddziału kierującego. Czas trwania rehabilitacji neurologicznej ciężkich uszkodzeń OUN wynosi od 6 do 16 tygodni przez 6 dni w tygodniu w cyklach przed i popołudniowych, nie mniej niż 5 zabiegów dziennie u każdego pacjenta. Przedłużenie rehabilitacji może być kontynuowane na oddziale rehabilitacji neurologicznej wtórnej.
3. rehabilitacja neurologiczna wtórna, to udzielanie świadczeń na oddziale rehabilitacji neurologicznej pacjentom, którzy nie kwalifikują się do rehabilitacji neurologicznej wczesnej oraz ciężkich uszkodzeń OUN, a stan ich zdrowia wymaga rehabilitacji neurologicznej. Skierowanie na rehabilitację neurologiczną wtórną wystawiane jest przez lekarza poradni neurologicznych oraz lekarza POZ.
Czas trwania rehabilitacji od 3 do 6 tygodni, w cyklach przed i popołudniowych, nie mniej niż 5 zabiegów dziennie u każdego pacjenta (w uzasadnionych przypadkach z uwagi na szybką poprawę stanu zdrowia pacjenta okres ten może być skrócony).
II. Rehabilitacja ogólnoustrojowa w warunkach stacjonarnych ma na celu wyleczenie lub zmniejszenie dysfunkcji narządu ruchu, przywrócenie pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym. Przeznaczona jest dla pacjentów, którzy wymagają wszechstronnego postępowania usprawniającego po:
* urazach
* zabiegach operacyjnych
* zaostrzeniach chorób przewlekłych i którzy jednocześnie wymagają innych działań terapeutycznych, edukacyjnych, profilaktycznych i diagnostycznych.
Skierowanie na rehabilitację ogólnoustrojową wystawiane jest przez lekarzy oddziałów urazowo - ortopedycznych, chirurgicznych, neurochirurgicznych, neurologicznych, reumatologicznych, chorób wewnętrznych, onkologicznych, ginekologicznych, urologicznych oraz w przypadku zaostrzeń schorzeń przewlekłych przez lekarzy poradni rehabilitacyjnych, urazowo-ortopedycznych, neurologicznych, reumatologicznych. Czas trwania rehabilitacji wynosi do 3 do 6 tygodni, w cyklach przed i popołudniowych, nie mniej niż 5 zabiegów dziennie u każdego pacjenta.
[-------]
Rehabilitacja w warunkach ośrodka/oddziału dziennego.
Świadczenia opieki zdrowotnej udzielane w warunkach ośrodka/oddziału dziennej rehabilitacji kierowane są do pacjentów, których stan kliniczny nie pozwala na rehabilitację w warunkach ambulatoryjnych, a pacjent nie wymaga całodobowego nadzoru medycznego. W przypadku potrzeby przedłużenia rehabilitacji w warunkach oddziału/ośrodka dziennego, fakt ten musi być odnotowany w dokumentacji medycznej pacjenta. Na przedłużenie rehabilitacji w warunkach ośrodka/oddziału dziennego konieczna jest zgoda dyrektora oddziału Funduszu.
1. rehabilitacja ogólnoustrojowa w ośrodku/oddziale dziennym rehabilitacji. Jest to świadczenie polegające na kompleksowej rehabilitacji narządu ruchu z uwzględnieniem rehabilitacji ze wskazań ortopedycznych (po urazach, po zabiegach operacyjnych, w przypadku schorzeń przewlekłych), neurologicznych, reumatologicznych, onkologicznych. W ramach świadczeń wykonywane są: kompleksowa rehabilitacja/fizjoterapia, badania diagnostyczne oraz świadczenia towarzyszące. W ramach osobodnia udzielane są:
* porady lekarskie,
* świadczenia z neuropsychologii, logopedii, psychoterapii,
* zabiegi fizjoterapeutyczne, dostosowane do stanu klinicznego pacjenta,
* indywidualne zajęcia z pacjentem, w zależności od jego stanu zdrowia,
* zajęcia grupowe (nie więcej niż dziesięciu pacjentów na jednego fizjoterapeutę).
Czas trwania rehabilitacji w oddziale/ośrodku dziennym wynosi od 3 do 6 tygodni, przez 5 dni w tygodniu, nie mniej niż 5 zabiegów dziennie u każdego pacjenta, a kierują na nią lekarze oddziału:
* urazowo-ortopedycznego,
* chirurgicznego,
* neurochirurgicznego,
* reumatologicznego,
* chorób wewnętrznych,
* onkologicznego,
* urologicznego,
* ginekologicznego,
* rehabilitacji ogólnoustrojowej, neurologicznej, pulmonologicznej,
* lekarze poradni rehabilitacyjnej, urazowo-ortopedycznej, neurologicznej, reumatologicznej oraz lekarz POZ - w przypadku zaostrzeń schorzeń przewlekłych.
2. rehabilitacja dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego w ośrodku/oddziale dziennym. Realizuje wielospecjalistyczną, kompleksową rehabilitację dzieci zagrożonych nieprawidłowym rozwojem psychomotorycznym oraz dzieci z zaburzonym rozwojem psychomotorycznym. Rehabilitacja polega na zindywidualizowanym uczestnictwie każdego dziecka w rehabilitacji w zależności od jego stanu zdrowia oraz na określeniu liczby, częstotliwości, rodzaju, kolejności wykonywania świadczeń. Do rehabilitacji dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego w ośrodku/oddziale dziennym kierują lekarze specjaliści oraz lekarze specjalności:
* neonatologii,
* rehabilitacji,
* ortopedii i traumatologii narządu ruchu,
* neurologii,
* reumatologii,
* chirurgii dziecięcej.
Czas trwania rehabilitacji dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego wynosi 120 osobodni w roku kalendarzowym z możliwością przedłużenia.
3. rehabilitacja słuchu i mowy w ośrodku/oddziale dziennym - obejmuje kompleksową i wielospecjalistyczną opiekę diagnostyczno-terapeutyczną nad pacjentami z uszkodzonym słuchem. Czas trwania rehabilitacji dzieci z zaburzeniami wieku rozwojowego wynosi 120 osobodni w roku kalendarzowym z możliwością przedłużenia.
UWAGA:
Rehabilitacja w oddziałach innych niż oddział rehabilitacji jest integralną częścią hospitalizacji finansowanej odpowiednio na podstawie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: leczenie szpitalne albo w rodzaju: opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień. Fundusz nie finansuje gimnastyki korekcyjno - kompensacyjnej, terapii zajęciowej z wyłączeniem ergoterapii, usług rekreacyjnych, masażu leczniczego zlecanego z innych powodów, niż udokumentowane wskazania lekarskie.
W przypadku wykonywania zleconych zabiegów jonoforezy podmiot związany umową z NFZ jest zobowiązany nie tylko do wprowadzenia leku, ale przede wszystkim do zabezpieczenia leków i materiałów medycznych niezbędnych do wykonania świadczenia. Zatem świadczeniodawca ma obowiązek zabezpieczenia leków i wyrobów medycznych niezbędnych do wykonania jonoforezy. Żądanie, by pacjent przynosił ze sobą leki na zabiegi fizjoterapeutyczne jest bezpodstawne.
Podstawa prawna:
art.35 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz.2135 ze zm);
§5 ust. 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 06 pazdziernika 2005 roku w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 197, poz. 1643);
