Czym jest AZS?
Atopowe Zapalenie Skóry (AZS) jest przewlekłą oraz nawracającą chorobą skóry. Zwykle pojawia się u noworodków lub dzieci pomiędzy 6. a 7. rokiem życia. Jednakże w ostatnich latach zdarzają się przypadki objawów klinicznych u osób nawet po 40. roku życia. Wbrew często pojawiającej się opinii, AZS nie jest schorzeniem zakaźnym i nie ma możliwości zachorowania po bliskim kontakcie z chorym. W związku z tym nie ma konieczności stosowania specjalnych środków ostrożności w domu - można korzystać ze wspólnych naczyń, środków higieny itp.
Jakie są przyczyny AZS?
Przyczyny choroby nie są do końca poznane. Naukowcy domniemywają, że prawdopodobnie ma ona podłoże genetyczne. Do innych czynników ryzyka zaliczają się: zaburzenia układu immunologicznego, zwiększona podatność skóry na infekcje, czynniki psychosomatyczne, różnego typu zaburzenia związane z funkcjonowaniem oraz budową skóry, występujące na skórze drobnoustroje chorobotwórcze.
AZS ma podłoże alergiczne, dlatego każdy kontakt z substancją uczulającą będzie powodować stan zapalny skóry oraz zaognienie objawów. W tym przypadku na reakcję uczuleniową wpłyną zarówno czynniki zewnętrzne (takie jak detergenty lub sierść zwierząt), czynniki znajdujące się w powietrzu (roztocza, pyłki dostające się do układu oddechowego), a także alergeny znajdujące się w pożywieniu (np. w jajkach). Trzeba pamiętać o tym, że objawy stają się bardziej dokuczliwe pod wpływem stresu, zanieczyszczonego i suchego powietrza oraz dymu papierosowego. Na zaostrzenie choroby wpływają także podrażnienia mechaniczne i drapanie skóry.
AZS – objawy
Do podstawowych objawów Atopowego Zapalenia Skóry możemy zaliczyć:
-
świąd skóry, który występuje zawsze i jest nieodłącznym elementem tej choroby;
-
charakterystyczny wygląd zmian skórnych oraz ich lokalizacja, która zmienia się w zależności od wieku chorego (najbardziej typowe umiejscowienie zmian zlokalizowane jest na twarzy, zgięciach stawów, rękach, a w ciężkich przypadkach na całej skórze),
-
występowanie atopii u chorego albo członków jego rodziny,
-
przewlekły oraz nawrotowy charakter objawów.
W przypadku AZS możemy mówić również o rzadziej występujących, ale również alarmujących symptomach, takich jak:
- sucha, chropowata skóra,
- odczyny skórne, które pojawiają się po kontakcie z alergenem,
- początek choroby w okresie dziecięcym,
- skłonności do nawracających chorób skórnych,
- kłopoty ze wzrokiem, zaćma,
- zaostrzenia chorobowe po okresie stresu,
- występujące nietolerancje pokarmowe,
- powstawanie białych zmian na skórze po drapaniu (tj. biały dermografizm).
Więcej informacji na temat objawów Atopowego Zapalenia Skóry znajdziesz na stronie: https://www.emolium.pl/baza-wiedzy/azs/jakie-sa-objawy-azs/.
Jak prawidłowo zdiagnozować AZS?
Do rozpoznania Atopowego Zapalenia Skóry niezbędna jest obserwacja oraz wnikliwa ocena objawów. Do weryfikacji diagnozy służą testy skórne, które mają za zadanie potwierdzenie uczulenia na określone alergeny. Przy czym trzeba mieć świadomość tego, że dodatni wynik testu skórnego z alergenem wziewnym wcale nie wskazuje jednoznacznie, że ten składnik jest odpowiedzialny za objaw choroby.
Bardzo dobrą metodą jest obserwacja własnego życia codziennego - jeżeli zauważymy, że po zjedzeniu konkretnego produktu spożywczego zaostrzają się objawy choroby, to wykonanie testów skórnych jest dobrym sposobem na potwierdzenie przypuszczeń, że jest to alergen.
W diagnostyce AZS pomocne jest również wykonanie badania całkowitego IgE. Jednak nie mamy pewności, że prawidłowy poziom tych przeciwciał wyklucza całkowicie Atopowe Zapalenie Skóry.
AZS - leczenie
Przy Atopowym Zapaleniu Skóry stosujemy leczenie objawowe, w którym można wyróżnić kilka elementarnych zasad, tzn. prawidłowe nawodnienie skóry, zastosowanie środków zmiękczających skórę, użycie preparatów steroidowych oraz eliminowanie czynników zaostrzających stan chorobowy, prowadzące do zmniejszenia świądu.
Leczenie AZS nie należy do prostych - w szczególności wtedy, gdy pacjent cierpi na inną chorobę alergiczną. Wyjątkowo małe szanse na wyleczenie mają te osoby, u których objawy chorobowe pojawiły się wcześniej. Przy łagodniejszej postaci stosuje się specjalne maści oraz kremy. Kremy sterydowe były kiedyś głównym preparatem na AZS. Jednakże w trakcie kuracji okazywało się, że leczenie sprawiało, iż skóra stawała się z czasem cienka i pergaminowa. Obecnie wykorzystuje się w kuracji także kremy o działaniu przeciwzapalnym o podobnym działaniu jak sterydy, jednak niewpływającym na niszczenie skóry. W leczeniu pomocne są także leki immunopresyjne, które często przynoszą długotrwała poprawę. Poza tym stosuje się także leki przeciwalergiczne. W najbardziej zaostrzonych formach choroby wdraża się leczenie sterydami. Więcej na temat leczenia AZS znajdziesz na stronie: https://www.emolium.pl/baza-wiedzy/azs/leczenie-azs/.
Pielęgnacja skóry AZS
Wszyscy, którzy mają problem ze zmianami chorobowymi, borykają się ze świądem, rumieniami, pęcherzykami, grudkami oraz infekcjami skóry. Aby je zminimalizować, trzeba stosować się do kilku podstawowych zasad.
-
Należy unikać kontaktu z czynnikami, które wpływają na nasilenie zmian oraz z czynnikami podrażniającymi.
-
Do każdej aktywności, która wymaga kontaktu z czynnikami alergizującymi, należy używać ochronnych rękawic.
-
Bardzo ważne są preparaty emolientowe o kwaśnym pH, które należy stosować do mycia i do kąpieli.
-
Skórę należy pielęgnować specyfikami wysokiej jakości, z formułą opracowaną przez dermatologów.
-
Kąpiele nie powinny być bardzo długie oraz w zbyt wysokiej temperaturze.
-
Skóra po kąpieli powinna być osuszona delikatnie (aby jej mechanicznie nie podrażniać), po czym należy nałożyć na nią kremy lub maści, które mają za zadanie natłuszczenie jej.
-
Należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce, ponieważ może to wpłynąć na zaostrzenie objawów chorobowych.
-
Pod żadnym pozorem nie należy używać zwykłych mydeł ani płynów do kąpieli.
AZS a dieta
Podstawą do osiągnięcia wymiernych efektów w leczeniu AZS jest przede wszystkim dobra obserwacja reakcji własnego organizmu i skóry. Czasem właśnie w taki sposób udaje się zidentyfikować uczulające produkty, które można wyeliminować z jadłospisu. Można także wykorzystać testy skórne, dzięki którym niejednokrotnie można ustalić, na które produkty reagujemy alergią. Trzeba mieć jednak świadomość, że w testach stosowana jest stosunkowo niewielka liczba alergenów w porównaniu z tym, ile istnieje ich w rzeczywistości. Jeżeli jednak żadna z zastosowanych przez nas metod nie pozwoliła na zidentyfikowanie alergenu, należy zastosować ubogą dietę eliminacyjną, ze stopniowym wprowadzaniem następnych produktów. Do tych, które najczęściej uczulają, należą: orzeszki ziemne, mleko, ryby i owoce morza, soja, jaja oraz zboża zawierające gluten.
Podsumowując, AZS jest chorobą przewlekłą, jednak przy prawidłowym rozpoznaniu alergenów, wdrożeniu odpowiedniej diety, stałej opiece dermatologicznej oraz alergologicznej, a także właściwej pielęgnacji skóry, chory może unikać zaostrzeń i w znaczący sposób poprawić swoją jakość życia.
Źródła:
- http://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/11-2009/08%20%20AZS.pdf
- http://www.nowapediatria.pl/wp-content/uploads/2018/03/np_2017_114-122.pdf
- https://www.researchgate.net/publication/298070421_Atopowe_zapalenie_skory_-_aktualne_wytyczne_terapeutyczne_wersja_polska_Lekarz_POZ
- http://haloatopia.pl/download/halo_atopia_publikacja.pdf
