Skala problemu fałszywych leków
Według danych Światawej Organizacji Zdrowia (WHO), aż 32% sfałszowanych leków nie zawiera żadnej substancji czynnej, natomiast w 21% przypadków dawka substancji leczniczej jest zbyt niska lub zbyt wysoka. Co gorsza, w 20% podrabiane medykamenty zawierają zupełnie inne składniki niż deklarowane na opakowaniu. Takie preparaty nie tylko nie leczą, ale mogą powodować groźne skutki uboczne.
WHO szacuje, że każdego roku nawet milion osób na świecie umiera w wyniku stosowania sfałszowanych leków. Szczególnie dramatyczna sytuacja panuje w Afryce, gdzie każdego roku 120 tysięcy dzieci traci życie po przyjęciu podrobionych leków przeciwmalarycznych. W Stanach Zjednoczonych ponad połowa ofiar przedawkowania opioidów korzystała ze sfałszowanych produktów. W Polsce, według danych Narodowego Funduszu Zdrowia, w 2023 roku aż 26 tysięcy osób trafiło do szpitala z powodu zatrucia lekami, co kosztowało system opieki zdrowotnej ponad 90 milionów złotych.
Niebezpieczne terapie i pseudomedycyna
Nie tylko podrabiane leki stanowią problem. Internet zalewa fala niesprawdzonych terapii, które nie mają naukowego potwierdzenia skuteczności. W sieci można znaleźć setki ofert rzekomo cudownych metod leczenia nowotworów, chorób autoimmunologicznych czy schorzeń neurologicznych. Pacjenci, którzy rezygnują z konwencjonalnego leczenia na rzecz niesprawdzonych terapii, narażają się na poważne konsekwencje zdrowotne, a nierzadko śmierć.
Wielu oszustów internetowych żyje z żerowania na lękach i nadziejach pacjentów. Niektórzy stosują agresywny marketing, przedstawiając fałszywe „badania” lub spreparowane opinie rzekomych lekarzy. Inni promują naturalne metody leczenia, które mają rzekomo przewyższać skutecznością farmakologię konwencjonalną. Problemem są również internetowe receptomaty, które umożliwiają zdobycie leków na receptę bez realnej konsultacji lekarskiej.
Działania na rzecz ochrony pacjentów
Aby przeciwdziałać zagrożeniom związanym z fałszywymi lekami i terapiami, Rzecznik Praw Pacjenta oraz Główny Inspektor Farmaceutyczny podjęli współpracę w celu edukacji społeczeństwa i ścigania oszustów. W ramach nowego porozumienia planowane są kampanie informacyjne oraz wzmożona kontrola internetowego obrotu farmaceutykami.
Główny Inspektor Farmaceutyczny podkreśla, że jednym z podstawowych praw pacjentów jest bezpieczeństwo terapii. Aby to zagwarantować, leki powinny być kupowane wyłącznie w legalnych aptekach, a pacjenci powinni korzystać jedynie z oficjalnie zarejestrowanych metod leczenia. W walce z farmaceutycznymi oszustwami kluczowe jest także uświadamianie społeczeństwa na temat zagrożeń związanych z nielegalnym obrotem lekami.
Jak uniknąć zagrożenia?
Pacjenci powinni zawsze sprawdzać wiarygodność źródeł, z których pozyskują leki i informacje o terapii. Warto kierować się zasadą ograniczonego zaufania wobec rewelacji pojawiających się w sieci. Kluczowe jest kupowanie leków wyłącznie w certyfikowanych aptekach oraz konsultowanie każdej terapii z lekarzem lub farmaceutą.
W dobie szerzącej się dezinformacji pacjenci muszą być świadomi ryzyka związanego z internetowymi oszustwami farmaceutycznymi. Wybierając sprawdzone źródła leczenia, można uchronić się przed groźnymi konsekwencjami zdrowotnymi i finansowymi, a także współtworzyć bezpieczniejsze środowisko opieki medycznej dla wszystkich.
